Panultihon 3
1 Akong anak, ayaw kalimti ang akong mga mando ug tipigi ang akong pagpanudlo diha sa imong kasingkasing,
My son, forget not my teaching, and let thy heart observe my commandments;
2 kay ang gitas-on sa mga adlaw ug katuigan sa kinabuhi ug ang kalinaw igadugang kini diha kanimo.
for length of days, and years of life, and peace shall they add to thee.
3 Ayaw tugoti nga ang pakamatinud-anon sa kasabotan ug pagkamasaligan mahimulag kanimo, ihigot kini sa imong liog, isulat kini sa papan sa imong kasingkasing.
Let not loving-kindness and truth forsake thee; bind them about thy neck, write them upon the tablet of thy heart:
4 Unya makakaplag ka ug pabor ug maayong kadungganan sa panan-aw sa Dios ug sa tawo.
and thou shalt find favour and good understanding in the sight of God and man.
5 Salig kang Yahweh sa tibuok nimong kasingkasing ug ayaw gayod pagsalig sa kaugalingon nimong panabot;
Confide in Jehovah with all thy heart, and lean not unto thine own intelligence;
6 sa tanan nimong mga dalan ilha siya ug itul-id niya ang imong agianan.
in all thy ways acknowledge him, and he will make plain thy paths.
7 Ayaw pagmanggialamon sa kaugalingon nimong panan-aw; kahadloki si Yahweh ug talikdi ang daotan.
Be not wise in thine own eyes; fear Jehovah, and depart from evil:
8 Makaayo kini sa imong unod ug makapabaskog sa imong lawas.
it shall be health for thy navel, and moisture for thy bones.
9 Pasidunggi si Yahweh uban sa imong bahandi ug uban sa unang mga bunga sa tanang nimong abot,
Honour Jehovah with thy substance, and with the first-fruits of all thine increase;
10 ug mapuno ang imong mga kamalig ug ang imong sudlanan moawas, mapuno sa bag-ong bino.
so shall thy barns be filled with plenty, and thy vats shall overflow with new wine.
11 Akong anak, ayaw isalikway ang pagpanton ni Yahweh ug ayaw pagdumot sa iyang pagbadlong,
My son, despise not the instruction of Jehovah, neither be weary of his chastisement;
12 kay pagapantonon ni Yahweh kadtong iyang gihigugma, sama sa pagpanton sa amahan sa iyang anak nga lalaki nga nakapahimuot kaniya.
for whom Jehovah loveth he chasteneth, even as a father the son in whom he delighteth.
13 Ang usa nga makakaplag ug kaalam malipayon, makaangkon usab siya ug pagsabot.
Blessed is the man that findeth wisdom, and the man that getteth understanding.
14 Ang imong maangkon gikan sa kaalam mas maayo pa kung unsa ang maihatag pagbalik sa plata ug ang ginansya niini mas maayo pa kaysa bulawan.
For the gain thereof is better than the gain of silver, and her revenue than fine gold.
15 Mas bililhon pa ang kaalam kaysa mga alahas ug walay imong gitinguha nga ikatandi siya.
She is more precious than rubies; and all the things thou canst desire are not equal unto her.
16 Adunay siyay hataas nga mga adlaw sa iyang tuong kamot; sa iyang walang kamot ang mga bahandi ug kadungganan.
Length of days is in her right hand; in her left hand riches and honour.
17 Ang iyang mga dalan mao ang mga paagi sa kaluoy ug ang tanan niyang mga agianan mao ang kalinaw.
Her ways are ways of pleasantness, and all her paths are peace.
18 Siya ang kahoy sa kinabuhi niadtong nagkupot niini, malipay kadtong nagkupot niini.
She is a tree of life to them that lay hold upon her; and happy is he that retaineth her.
19 Pinaagi sa kaalam gitukod ni Yahweh ang kalibotan, pinaagi sa panabot iyang gipahimutang ang kalangitan.
Jehovah by wisdom founded the earth; by understanding he established the heavens.
20 Pinaagi sa iyang kahibalo ang kahiladman naabli ug ang mga panganod nagahulog sa ilang yamog.
By his knowledge the deeps were broken up, and the skies drop down the dew.
21 Akong anak, padayon sa hustong paghukom ug pagpanabot, ug ayaw ibulag ang imong panan-aw kanila.
My son, let them not depart from thine eyes; keep sound wisdom and discretion:
22 Mahimo sila nga kinabuhi sa imong kalag ug dayandayan nga pabor aron isul-ob sa imong liog.
so shall they be life unto thy soul, and grace unto thy neck.
23 Unya maglakaw ka sa imong dalan nga layo sa kakuyaw ug dili mapandol ang imong tiil;
Then shalt thou walk in thy way securely, and thy foot shall not stumble;
24 kung mohigda ka, dili ka mahadlok; kung mohigda ka nindot ang imong pagkatulog.
when thou liest down, thou shalt not be afraid, but thou shalt lie down and thy sleep shall be sweet.
25 Ayaw kahadlok sa kalit nga kasamok ug pagpanggun-ob sa daotan, sa dihang moabot kini,
Be not afraid of sudden fear, neither of the destruction of the wicked, when it cometh;
26 kay si Yahweh anaa sa imong kiliran ug maglikay sa imong tiil gikan sa pagkalit-ag.
for Jehovah shall be thy confidence, and he will keep thy foot from being taken.
27 Ayaw ihikaw ang maayo gikan niadtong angayan niini, kung anaa kanimo ang kagahom sa pagbuhat.
Withhold not good from them to whom it is due, when it is in the power of thy hand to do it.
28 Ayaw sultihi ang imong silingan, “Lakaw ug balik pag-usab, ug ihatag ko kini ugma nganha kanimo,” kung aduna kay salapi.
Say not unto thy neighbour, Go, and come again, and to-morrow I will give, when thou hast it by thee.
29 Ayaw pagbuhat ug laraw nga makadaot sa imong silingan— ang tawo nga haduol nagpuyo ug misalig kanimo.
Devise not evil against thy neighbour, seeing he dwelleth securely by thee.
30 Ayaw pakiglalis sa tawo kung walay rason, kung wala siyay nabuhat nga makadaot kanimo.
Strive not with a man without cause, if he have done thee no harm.
31 Ayaw kasina sa tawong bangis o pilia ang bisan unsa sa iyang mga dalan.
Envy not the man of violence, and choose none of his ways.
32 Tungod kay ang tawong malimbongon dulumtanan kang Yahweh, apan ang tawong matarong mahimo niyang suod nga higala.
For the perverse is an abomination to Jehovah; but his secret is with the upright.
33 Ang tunglo ni Yahweh anaa sa balay sa mga tawong daotan, apan panalanginan niya ang panimalay sa tawong matarong.
The curse of Jehovah is in the house of the wicked; but he blesseth the habitation of the righteous.
34 Bugalbugalan niya ang mabugalbugalon, apan hatagan niya ug pabor ang mga tawong mapainubasanon.
He indeed scorneth the scorners; but he giveth grace unto the lowly.
35 Mapanunod sa mga maalamong tawo ang kadungganan, apan ang buangbuang pagabayawon diha sa kaulawan.
The wise shall inherit glory; but shame shall be the promotion of the foolish.
