Panultihon 3
1 Akong anak, ayaw kalimti ang akong mga mando ug tipigi ang akong pagpanudlo diha sa imong kasingkasing,
My son, do not forget my law, but let thy heart keep my commandments.
2 kay ang gitas-on sa mga adlaw ug katuigan sa kinabuhi ug ang kalinaw igadugang kini diha kanimo.
For length of days, and years of life, and peace, they will add to thee.
3 Ayaw tugoti nga ang pakamatinud-anon sa kasabotan ug pagkamasaligan mahimulag kanimo, ihigot kini sa imong liog, isulat kini sa papan sa imong kasingkasing.
Let not kindness and truth forsake thee. Bind them about thy neck, write them upon the tablet of thy heart,
4 Unya makakaplag ka ug pabor ug maayong kadungganan sa panan-aw sa Dios ug sa tawo.
so thou shall find favor and good understanding in the sight of God and man.
5 Salig kang Yahweh sa tibuok nimong kasingkasing ug ayaw gayod pagsalig sa kaugalingon nimong panabot;
Trust in Jehovah with all thy heart, and lean not upon thine own understanding.
6 sa tanan nimong mga dalan ilha siya ug itul-id niya ang imong agianan.
In all thy ways acknowledge him, and he will direct thy paths.
7 Ayaw pagmanggialamon sa kaugalingon nimong panan-aw; kahadloki si Yahweh ug talikdi ang daotan.
Be not wise in thine own eyes. Fear Jehovah, and depart from evil.
8 Makaayo kini sa imong unod ug makapabaskog sa imong lawas.
It will be health to thy navel, and marrow to thy bones.
9 Pasidunggi si Yahweh uban sa imong bahandi ug uban sa unang mga bunga sa tanang nimong abot,
Honor Jehovah with thy substance, and with the first-fruits of all thine increase,
10 ug mapuno ang imong mga kamalig ug ang imong sudlanan moawas, mapuno sa bag-ong bino.
so thy barns shall be filled with plenty, and thy vats shall overflow with new wine.
11 Akong anak, ayaw isalikway ang pagpanton ni Yahweh ug ayaw pagdumot sa iyang pagbadlong,
My son, despise not the chastening of Jehovah, nor be weary of his reproof.
12 kay pagapantonon ni Yahweh kadtong iyang gihigugma, sama sa pagpanton sa amahan sa iyang anak nga lalaki nga nakapahimuot kaniya.
For whom Jehovah loves he reproves, and he whips every son whom he receives.
13 Ang usa nga makakaplag ug kaalam malipayon, makaangkon usab siya ug pagsabot.
Happy is the man who finds wisdom, and the man who gets understanding.
14 Ang imong maangkon gikan sa kaalam mas maayo pa kung unsa ang maihatag pagbalik sa plata ug ang ginansya niini mas maayo pa kaysa bulawan.
For the gain of it is better than the gain of silver, and the profit of it than fine gold.
15 Mas bililhon pa ang kaalam kaysa mga alahas ug walay imong gitinguha nga ikatandi siya.
She is more precious than rubies, and none of the things thou can desire are to be compared to her.
16 Adunay siyay hataas nga mga adlaw sa iyang tuong kamot; sa iyang walang kamot ang mga bahandi ug kadungganan.
Length of days is in her right hand, in her left hand are riches and honor.
17 Ang iyang mga dalan mao ang mga paagi sa kaluoy ug ang tanan niyang mga agianan mao ang kalinaw.
Her ways are ways of pleasantness, and all her paths are peace.
18 Siya ang kahoy sa kinabuhi niadtong nagkupot niini, malipay kadtong nagkupot niini.
She is a tree of life to those who lay hold upon her. And happy is everyone who retains her.
19 Pinaagi sa kaalam gitukod ni Yahweh ang kalibotan, pinaagi sa panabot iyang gipahimutang ang kalangitan.
Jehovah by wisdom founded the earth. By understanding he established the heavens.
20 Pinaagi sa iyang kahibalo ang kahiladman naabli ug ang mga panganod nagahulog sa ilang yamog.
By his knowledge the depths were broken up, and the skies drop down the dew.
21 Akong anak, padayon sa hustong paghukom ug pagpanabot, ug ayaw ibulag ang imong panan-aw kanila.
My son, let them not depart from thine eyes. Keep sound wisdom and discretion,
22 Mahimo sila nga kinabuhi sa imong kalag ug dayandayan nga pabor aron isul-ob sa imong liog.
so they shall be life to thy soul, and grace to thy neck.
23 Unya maglakaw ka sa imong dalan nga layo sa kakuyaw ug dili mapandol ang imong tiil;
Then thou shall walk in thy way securely, and thy foot shall not stumble.
24 kung mohigda ka, dili ka mahadlok; kung mohigda ka nindot ang imong pagkatulog.
When thou lie down, thou shall not be afraid. Yea, thou shall lie down, and thy sleep shall be sweet.
25 Ayaw kahadlok sa kalit nga kasamok ug pagpanggun-ob sa daotan, sa dihang moabot kini,
Be not afraid of sudden fear, nor of the desolation of the wicked, when it comes.
26 kay si Yahweh anaa sa imong kiliran ug maglikay sa imong tiil gikan sa pagkalit-ag.
For Jehovah will be thy confidence, and will keep thy foot from being taken.
27 Ayaw ihikaw ang maayo gikan niadtong angayan niini, kung anaa kanimo ang kagahom sa pagbuhat.
Do not withhold good from those to whom it is due, when it is in the power of thy hand to do it.
28 Ayaw sultihi ang imong silingan, “Lakaw ug balik pag-usab, ug ihatag ko kini ugma nganha kanimo,” kung aduna kay salapi.
Do not say to thy neighbor, Go, and come again, and tomorrow I will give, when thou have it by thee.
29 Ayaw pagbuhat ug laraw nga makadaot sa imong silingan— ang tawo nga haduol nagpuyo ug misalig kanimo.
Do not devise evil against thy neighbor, since he dwells securely by thee.
30 Ayaw pakiglalis sa tawo kung walay rason, kung wala siyay nabuhat nga makadaot kanimo.
Do not strive with a man without cause, if he has done thee no harm.
31 Ayaw kasina sa tawong bangis o pilia ang bisan unsa sa iyang mga dalan.
Do not envy thou the man of violence, and choose none of his ways.
32 Tungod kay ang tawong malimbongon dulumtanan kang Yahweh, apan ang tawong matarong mahimo niyang suod nga higala.
For the perverse man is an abomination to Jehovah, but his friendship is with the upright.
33 Ang tunglo ni Yahweh anaa sa balay sa mga tawong daotan, apan panalanginan niya ang panimalay sa tawong matarong.
The curse of Jehovah is in the house of a wicked man, but he blesses the habitation of the righteous.
34 Bugalbugalan niya ang mabugalbugalon, apan hatagan niya ug pabor ang mga tawong mapainubasanon.
Surely the Lord is opposed to the arrogant, but he gives grace to the lowly.
35 Mapanunod sa mga maalamong tawo ang kadungganan, apan ang buangbuang pagabayawon diha sa kaulawan.
The wise shall inherit glory, but shame shall be the promotion of fools.
