Panultihon 29
1 Ang tawo nga midawat ug daghang mga pagbadlong apan nagpatikig sa iyang liog moabot ang higayon nga mapukan ug dili na gayod maayo.
A person who has received many rebukes but who stiffens his neck will be broken in a moment beyond healing.
2 Kung kadtong nagabuhat ug matarong modaghan, maglipay ang katawhan, apan kung ang daotan nga tawo ang magmamando, manghupaw ang katawhan.
When righteous people increase, the people rejoice, but when a wicked person is the ruler, the people sigh.
3 Si bisan kinsa nga nahigugma sa kaalam makalipay sa iyang amahan, apan siya nga nagkig-uban sa mga nagbaligya ug dungog nagaguba sa iyang bahandi.
Whoever loves wisdom makes his father rejoice, but he who keeps company with prostitutes destroys his wealth.
4 Ang hari magtukod sa yuta pinaagi sa katarong, apan siya nga gusto makasapi maoy moguba niini.
The king establishes the land by justice, but the one who demands bribes tears it down.
5 Ang tawo nga nag-ulog-ulog sa iyang silingan sama lamang nga nagbukhad ug pukot alang sa iyang mga tiil.
A man who flatters his neighbor is spreading a net for his feet.
6 Malit-ag ang tawong daotan pinaagi sa iyang kaugalingon nga sala, apan siya nga nagbuhat ug matarong mag-awit ug magmalipayon.
In the sin of an evil person is a trap, but the righteous person sings and rejoices.
7 Siya nga nagbuhat ug matarong nag-amping sa katungod sa mga kabos; ang tawong daotan dili makasabot niana nga kahibalo.
The righteous person knows the rights of the poor; the wicked person does not understand such knowledge.
8 Ang mga matamayon nagbutang ug kalayo sa siyudad, apan kadtong maalamon molikay sa kapungot.
Mockers set a city on fire, but those who are wise turn away wrath.
9 Kung adunay panaglalis sa tawong maalamon ug sa buangbuang, masuko lamang siya ug mokatawa, ug wala gayoy pagpahulay.
When a wise person has an argument with a fool, he rages and laughs, and there will be no rest.
10 Ang mga mamumuno magdumot kaniya nga walay sala ug pangitaon ang kinabuhi sa mga matarong.
The bloodthirsty hate the one who is blameless and seek the life of the upright.
11 Ipakita gayod sa buangbuang ang tanan niyang kasuko, apan ang tawong maalamon makapugong niini ug mapailubon sa iyang kaugalingon.
A fool reveals all his anger, but a wise man holds it back and calms himself down.
12 Kung ang magmamando magtagad sa mga bakak, ang tanan niyang mga kadagkoan mahimong daotan.
If a ruler pays attention to lies, all his officials will be wicked.
13 Ang tawong kabos ug ang madaogdaogon managsama lamang, kay si Yahweh ang naghatag ug kahayag sa ilang mga mata.
The poor person and the oppressor are similar, for Yahweh gives light to the eyes of them both.
14 Kung maghukom ang hari sa mga kabos pinaagi sa kamatuoran, matukod ang iyang trono hangtod sa kahangtoran.
If a king judges the poor by the truth, his throne will be established forever.
15 Ang bunal ug ang pagpadlong mohatag ug kaalam; apan ang bata nga gilikay gikan sa pagpanton magpakaulaw sa iyang inahan.
The rod and reproof give wisdom, but a child freed from discipline puts his mother to shame.
16 Kung ang mga tawong daotan anaa sa gahom, modagsang ang pagpakasala, apan kadtong nagbuhat ug matarong makakita sa pagkapukan sa mga tawong daotan.
When wicked people are in power, transgression increases, but righteous people will see the downfall of those wicked people.
17 Pantuna ang imong anak nga lalaki ug papahulayon ka niya; ug magdala siya ug kalipay sa imong kinabuhi.
Discipline your son and he will give you rest; he will bring delights into your life.
18 Diin wala nay makita nga mga pagpanagna ang mga tawo managdagan, apan bulahan siya nga nagtuman sa balaod.
Where there is no prophetic vision the people run wild, but the one who keeps the law is blessed.
19 Dili nimo mabadlong ang mga ulipon pinaagi sa mga pulong, bisan tuod makasabot siya, magpakahilom lamang gihapon.
A slave will not be corrected by words, for though he understands, there will be no response.
20 Nakakita na ba ka ug tawo nga madali-dalion sa iyang gipamulong? Mas aduna pay paglaom ang usa ka buangbuang kaysa kaniya.
See a man who is hasty in his words? There is more hope for a fool than for him.
21 Siya nga mapatuyangon sa iyang ulipon gikan sa iyang pagkabatan-on, adunay kasamok sa kaulahian niini.
One who pampers his slave from youth, at the end of it there will be trouble.
22 Ang masuk-anon nga tawo makapukaw sa panagbingkil ug ang hanas sa kaligutgot makahimo ug daghang mga sala.
An angry person stirs up strife and a master of rage commits many sins.
23 Ang garbo sa tawo makapaubos kaniya; apan siya nga adunay mapainubsanon nga espiritu mapasidunggan.
A person's pride brings him low, but one who has a humble spirit will be given honor.
24 Siya nga makig-uban sa mga kawatan masilag sa iyang kaugalingon nga kinabuhi; madungog niya ang pagtunglo ug walay ikasulti.
One who shares with a thief hates his own life; he hears the curse and says nothing.
25 Ang kahadlok sa tawo naghimo ug lit-ag, apan siya nga mosalig kang Yahweh mapanalipdan.
The fear of man makes a snare, but the one who trusts in Yahweh will be protected.
26 Daghan ang nagapangita sa dagway sa magmamando, apan gikan kang Yahweh moabot ang katarong alang kaniya.
Many are those who seek the face of the ruler, but from Yahweh is justice for a person.
27 Ang walay katarong nga tawo gidumtan niadtong nagbuhat ug matarong, apan siya nga matarong ang dalan gidumtan sa mga tawong daotan.
An unjust man is an abomination to righteous people, but the one whose way is upright is detestable to the wicked person.
