Panultihon 28
1 Managan ang mga daotan bisan walay naggukod kanila, apan kadtong nagbuhat sa matarong mga maisogon sama sa bata nga liyon.
The evil man goes running away when no man is after him, but the upright are without fear, like the lion.
2 Tungod sa kasaypanan sa usa ka yuta, daghan kini ug mga magmamando, apan diha sa tawo nga adunay panabot ug kahibalo, molungtad kini sa dugay nga kapanahonan.
Because of the sin of the land, its troubles are increased; but by a man of wisdom and knowledge they will be put out like a fire.
3 Ang tawong kabos nga modaogdaog sa uban pang tawo nga kabos daw sama lamang nga nakigbugno sa ulan nga nagdaot sa pagkaon.
A man of wealth who is cruel to the poor is like a violent rain causing destruction of food.
4 Kadtong nagsalikway sa balaod nagdayeg sa mga tawong daotan, apan kadtong mituman sa balaod nakigbatok kanila.
Those who have no respect for the law give praise to the evil-doer; but such as keep the law are against him.
5 Ang mga tawong daotan dili makasabot sa katarong, apan kadtong nagtinguha kang Yahweh nakasabot gayod sa tanan.
Evil men have no knowledge of what is right; but those who go after the Lord have knowledge of all things.
6 Mas maayo pa ang tawong kabos nga naglakaw uban ang iyang dungog, kaysa sa tawong adunahan nga baliko sa iyang mga pamaagi.
Better is the poor man whose ways are upright, than the man of wealth whose ways are not straight.
7 Siya nga nagtuman sa balaod usa ka anak nga adunay panabot, apan ang tawo nga kauban sa mga dakog kaon nagpakaulaw lamang sa iyang amahan.
He who keeps the law is a wise son, but he who keeps company with feasters puts shame on his father.
8 Ang tawo nga nanginabuhi pinaagi sa pagpabayad ug dako nga tubo nagtigom lamang sa iyang bahandi alang niadtong adunay kaluoy sa mga tawong kabos.
He who makes his wealth greater by taking interest, only gets it together for him who has pity on the poor.
9 Kung ilingiw sa tawo ang iyang dalunggan aron dili makapaminaw sa balaod, kasilagan bisan gani ang iyang pag-ampo.
As for the man whose ear is turned away from hearing the law, even his prayer is disgusting.
10 Si bisan kinsa nga mopahisalaag sa mga matarong ngadto sa daotan nga dalan, maunay ug kahulog sa iyang kaugalingon nga bung-aw, apan ang mga dili sad-an makaangkon gayod ug maayo nga panulondon.
Anyone causing the upright to go wandering in an evil way, will himself go down into the hole he has made; but the upright will have good things for their heritage.
11 Ang tawong adunahan maalamon sa iyang kaugalingong mga mata, apan ang tawong kabos nga adunay panabot maoy makasakop kaniya.
The man of wealth seems to himself to be wise, but the poor man who has sense has a low opinion of him.
12 Kung adunay kadaogan alang niadtong nagbuhat kung unsay matarong, adunay dakong himaya, apan kung mobarog ang mga daotan, motago ang katawhan.
When the upright do well, there is great glory; but when evil-doers are lifted up, men do not let themselves be seen.
13 Siya nga nagtago sa iyang mga sala dili gayod mouswag, apan ang tawo nga mosulti niini ug mosalikway niini kaluy-an gayod.
He who keeps his sins secret will not do well; but one who is open about them, and gives them up, will get mercy.
14 Malipayon gayod siya nga kanunay nagkinabuhi uban ang pagtahod, apan si bisan kinsa nga nagapagahi sa iyang kasingkasing mahiagom sa kasamok.
Happy is the man in whom is the fear of the Lord at all times; but he whose heart is hard will come into trouble.
15 Sama sa nagngulob nga liyon o kadasmagon nga oso ang daotan nga magmamando sa mga tawong kabos.
Like a loud-voiced lion and a wandering bear, is an evil ruler over a poor people.
16 Ang magmamando nga nakulangan ug panabot mapintas nga modaogdaog, apan ang tawo nga nasilag sa pagkabakakon maoy makalugway sa iyang mga adlaw.
The prince who has no sense is a cruel ruler; but he who has no desire to get profit for himself will have long life.
17 Kung ang tawo nasad-an tungod kay nakapaagas siya ug dugo sa tawo, motagotago siya hangtod sa iyang kamatayon ug wala gayoy motabang kaniya.
One who has been the cause of a man's death will go in flight to the underworld: let no man give him help.
18 Si bisan kinsa nga maglakaw uban ang dungog mapanalipdan, apan ang tawo nga baliko ang dalan malaglag gayod.
He whose ways are upright will be safe, but sudden will be the fall of him whose ways are twisted.
19 Ang tawo nga nagtrabaho sa iyang yuta makaangkon ug daghang pagkaon, apan si bisan kinsa nga nagsunod sa walay pulos nga mga tinguha makahiagom gayod sa tumang kakabos.
By ploughing his land a man will have bread in full measure; but he who goes after good-for-nothing persons will be poor enough.
20 Ang tawong matinud-anon makaangkon gayod ug dagkong mga panalangin, apan ang tawo nga naadunahan ug kalit masilotan gayod.
A man of good faith will have great blessing, but one attempting to get wealth quickly will not go free from punishment.
21 Dili maayo ang pagpakita ug pagkapinalabi, apan alang sa usa ka tinapay mobuhat ug daotan ang tawo.
It is not good to have respect for a man's position: for a man will do wrong for a bit of bread.
22 Ang tawo nga tihikan nag-apas sa mga bahandi, apan wala siya masayod nga moabot kaniya ang kawalad-on.
He who is ever desiring wealth goes running after money, and does not see that need will come on him.
23 Si bisan kinsa nga nagbadlong sa usa ka tawo mas makaangkon pa ug labaw nga kaluoy gikan kaniya sa kina-ulahian kaysa niadtong nidayeg kaniya pinaagi sa iyang dila.
He who says words of protest to a man will later have more approval than one who says smooth words with his tongue.
24 Si bisan kinsa nga nangawat sa iyang amahan ug inahan ug moingon, “Dili kana sala,” kauban siya niadtong tawo nga molaglag.
He who takes from his father or his mother what is theirs by right, and says, It is no sin; is the same as a taker of life.
25 Ang hakog nga tawo makaaghat ug panagbingkil, apan ang tawo nga misalig kang Yahweh magmauswagon.
He who is ever desiring profit is a cause of fighting; but he who puts his faith in the Lord will be made fat.
26 Siya nga mosalig sa iyang kaugalingong kasingkasing usa ka buangbuang, apan ang maglakaw sa kaalam mahilayo gayod gikan sa kakuyaw.
He whose faith is in himself is foolish; but everyone walking wisely will be kept safe.
27 Ang tawo nga naghatag sa mga kabos dili gayod makulangan, apan si bisan kinsa nga mopiyong sa iyang mga mata diha kanila makadawat gayod ug daghang tunglo.
He who gives to the poor will never be in need, but great curses will be on him who gives no attention to them.
28 Sa dihang mobarog ang mga tawong daotan, motago ang katawhan, apan kung mahanaw na ang mga tawong daotan, magkadaghan gayod kadtong mobuhat sa matarong.
When evil-doers are lifted up, men take cover; but when destruction overtakes them, the upright are increased.
