Panultihon 26
1 Sama sa niyebe sa ting-init o sa ulan sa ting-ani, busa dili angay pasidunggan ang buangbuang.
Like snow in summer, and as rain in harvest, so honour is not fitting for a fool.
2 Sama ka paspas sa goryon ug sa sayaw nga nagpaingon ug nagpabalik samtang sila naglupad, busa dili makadulot ang tunglo nga wala nagakaangay.
Like a fluttering sparrow, like a darting swallow, so the undeserved curse doesn’t come to rest.
3 Ang latos alang sa kabayo, ang renda alang sa asno, ug ang bunal alang sa likod sa mga buangbuang.
A whip is for the horse, a bridle for the donkey, and a rod for the back of fools!
4 Ayaw tubaga ang buangbuang ug moapil sa iyang mga kabuang, o mahisama ka usab kaniya.
Don’t answer a fool according to his folly, lest you also be like him.
5 Tubaga ang buangbuang ug apil sa iyang kabuang, aron dili siya mahimong maalamon sa iyang kaugalingong mga mata.
Answer a fool according to his folly, lest he be wise in his own eyes.
6 Si bisan kinsa nga magpadala ug mensahe pinaagi sa kamot sa buangbuang nagputol sa iyang kaugalingong tiil ug miinom sa kadaotan.
One who sends a message by the hand of a fool is cutting off feet and drinking violence.
7 Ang panultihon nga anaa sa baba sa mga buangbuang sama lamang sa nagbitay nga tiil sa mga paralitiko.
Like the legs of the lame that hang loose, so is a parable in the mouth of fools.
8 Ang pagpasidungog sa usa ka buangbuang sama lamang sa paghigot ug bato sa lambuyog.
As one who binds a stone in a sling, so is he who gives honour to a fool.
9 Ang panultihon nga anaa sa baba sa mga buangbuang sama lamang sa hubog nga mikab-ot ug sampinit sa iyang kamot.
Like a thorn bush that goes into the hand of a drunkard, so is a parable in the mouth of fools.
10 Ang mamamana nga mosamad sa tanan sama lamang niadtong nagpatrabaho ug usa ka buang-buang o si bisan kinsa na lamang nga molabay.
As an archer who wounds all, so is he who hires a fool or he who hires those who pass by.
11 Sama sa iro nga mobalik ug kaon sa iyang sinuka, busa mao usab ang buangbuang nga mousab sa iyang kabuang.
As a dog that returns to his vomit, so is a fool who repeats his folly.
12 Nakakita ka ba ug tawo nga maalamon sa iyang kaugalingong mga mata? Mas aduna pay paglaom ang mga buangbuang kay kaniya.
Do you see a man wise in his own eyes? There is more hope for a fool than for him.
13 Moingon ang tawo nga tapolan, “Adunay liyon sa dalan! Adunay liyon taliwala sa mga hawanan!”
The sluggard says, “There is a lion in the road! A fierce lion roams the streets!”
14 Sama sa pultahan nga masirado ug maabli pinaagi sa bisagra niini, mao man usab ang tapolan nga tawo nga anaa sa iyahang higdaanan.
As the door turns on its hinges, so does the sluggard on his bed.
15 Ikab-ot sa tawong tapolan ang iyang kamot ngadto sa pagkaon apan wala siyay kusog aron sa paghungit niini sa iyang baba.
The sluggard buries his hand in the dish. He is too lazy to bring it back to his mouth.
16 Gilantaw sa tawong tapolan nga mas maalamon pa siya kaysa sa pito ka tawong adunay panabot.
The sluggard is wiser in his own eyes than seven men who answer with discretion.
17 Sama sa tawo nga mogunit sa dalunggan sa iro, ang lumalabay nga nasuko tungod sa usa ka suliran nga dili iyaha.
Like one who grabs a dog’s ears is one who passes by and meddles in a quarrel not his own.
18 Sama sa nasuko nga tawo nga namana gamit ang nagkalayo nga mga udyong,
Like a madman who shoots torches, arrows, and death,
19 ang tawo nga nanglimbong sa iyang silingan ug moingon, “Wala ba diay ako nangumidya lang?”
is the man who deceives his neighbour and says, “Am I not joking?”
20 Kay ang kakulangon sa sugnod, mapalong ang kalayo; ug kung walay manglibak mohunong ang panaglalis.
For lack of wood a fire goes out. Without gossip, a quarrel dies down.
21 Sama nga ang uling mahimong nagdilaab nga baga ug ang kahoy mahimong kalayo, mao man usab ang malalison nga tawo nga mohaling sa panag-away.
As coals are to hot embers, and wood to fire, so is a contentious man to kindling strife.
22 Sama sa lamiang pagkaon ang mga pulong nga libak; mosulod sila ngadto sa kinasuloran nga mga bahin sa lawas.
The words of a whisperer are as dainty morsels, they go down into the innermost parts.
23 Ang plata nga gitabon sa kulon sama sa nagdilaab nga mga ngabil ug daotan nga kasingkasing.
Like silver dross on an earthen vessel are the lips of a fervent one with an evil heart.
24 Ang tawo nga nasilag sa uban makatago sa iyang mga gibati pinaagi sa iyang mga ngabil ug gilimbongan niya ang iyang kaugalingon.
A malicious man disguises himself with his lips, but he harbours evil in his heart.
25 Malumo siya nga mosulti, apan ayaw ug tuo kaniya, tungod kay adunay pito ka daotan sa iyang kasingkasing.
When his speech is charming, don’t believe him, for there are seven abominations in his heart.
26 Bisan tuod ug gitabonan sa paglimbong ang iyang pagdumot, ang iyang kadaotan mapadayag diha sa kadaghanan.
His malice may be concealed by deception, but his wickedness will be exposed in the assembly.
27 Si bisan kinsa nga mokalot ug bung-aw maoy mahulog niini ug ang tawo nga moligid sa bato maoy maligiran niini.
Whoever digs a pit shall fall into it. Whoever rolls a stone, it will come back on him.
28 Gikasilagan sa bakakon nga dila ang mga tawo nga gidugmok niini ug ang maulog-ulogon nga baba nagdala ug kadaot.
A lying tongue hates those it hurts; and a flattering mouth works ruin.
