Panultihon 26
1 Sama sa niyebe sa ting-init o sa ulan sa ting-ani, busa dili angay pasidunggan ang buangbuang.
Honoring someone stupid is as inappropriate as snow in the summer or rain during harvest.
2 Sama ka paspas sa goryon ug sa sayaw nga nagpaingon ug nagpabalik samtang sila naglupad, busa dili makadulot ang tunglo nga wala nagakaangay.
A curse that isn't deserved won't land on the person, like a fluttering sparrow or a flitting swallow.
3 Ang latos alang sa kabayo, ang renda alang sa asno, ug ang bunal alang sa likod sa mga buangbuang.
Horses need a whip, donkeys need a bridle, and stupid people need a rod on their backs!
4 Ayaw tubaga ang buangbuang ug moapil sa iyang mga kabuang, o mahisama ka usab kaniya.
Don't answer stupid people following their stupidity, or you'll become as bad as them.
5 Tubaga ang buangbuang ug apil sa iyang kabuang, aron dili siya mahimong maalamon sa iyang kaugalingong mga mata.
Answer stupid people following their stupidity, otherwise they'll think they're wise.
6 Si bisan kinsa nga magpadala ug mensahe pinaagi sa kamot sa buangbuang nagputol sa iyang kaugalingong tiil ug miinom sa kadaotan.
Trusting someone stupid to deliver a message is like cutting of your feet or drinking poison.
7 Ang panultihon nga anaa sa baba sa mga buangbuang sama lamang sa nagbitay nga tiil sa mga paralitiko.
A proverb spoken by someone stupid is as useless as a lame person's legs.
8 Ang pagpasidungog sa usa ka buangbuang sama lamang sa paghigot ug bato sa lambuyog.
Honoring someone stupid is as pointless as tying a stone into a sling.
9 Ang panultihon nga anaa sa baba sa mga buangbuang sama lamang sa hubog nga mikab-ot ug sampinit sa iyang kamot.
A proverb spoken by someone stupid is as ridiculous as a thorn bush waved around by a drunk.
10 Ang mamamana nga mosamad sa tanan sama lamang niadtong nagpatrabaho ug usa ka buang-buang o si bisan kinsa na lamang nga molabay.
Anyone who hires someone stupid or just a passer-by is like an archer wounding people by shooting arrows at random.
11 Sama sa iro nga mobalik ug kaon sa iyang sinuka, busa mao usab ang buangbuang nga mousab sa iyang kabuang.
Stupid people repeat their stupidity like a dog returning to its vomit.
12 Nakakita ka ba ug tawo nga maalamon sa iyang kaugalingong mga mata? Mas aduna pay paglaom ang mga buangbuang kay kaniya.
Have you seen a man who is wise in his own eyes? There's more hope for stupid people than for him!
13 Moingon ang tawo nga tapolan, “Adunay liyon sa dalan! Adunay liyon taliwala sa mga hawanan!”
Lazy people are the ones who say, “There's a lion on the road—a lion running around the streets!”
14 Sama sa pultahan nga masirado ug maabli pinaagi sa bisagra niini, mao man usab ang tapolan nga tawo nga anaa sa iyahang higdaanan.
A lazy person turns in bed like a door turns on its hinge.
15 Ikab-ot sa tawong tapolan ang iyang kamot ngadto sa pagkaon apan wala siyay kusog aron sa paghungit niini sa iyang baba.
Lazy people put their hands in a dish, but are too tired to lift the food to their mouths.
16 Gilantaw sa tawong tapolan nga mas maalamon pa siya kaysa sa pito ka tawong adunay panabot.
In their own eyes lazy people are wiser than many sensible advisors.
17 Sama sa tawo nga mogunit sa dalunggan sa iro, ang lumalabay nga nasuko tungod sa usa ka suliran nga dili iyaha.
Interfering in someone else's quarrel is like grabbing a stray dog by the ears.
18 Sama sa nasuko nga tawo nga namana gamit ang nagkalayo nga mga udyong,
You're like a crazy person firing off blazing arrows and killing people
19 ang tawo nga nanglimbong sa iyang silingan ug moingon, “Wala ba diay ako nangumidya lang?”
if you lie to your friend and then say, “I was only joking!”
20 Kay ang kakulangon sa sugnod, mapalong ang kalayo; ug kung walay manglibak mohunong ang panaglalis.
Without wood, the fire goes out; and without gossips, arguments stop.
21 Sama nga ang uling mahimong nagdilaab nga baga ug ang kahoy mahimong kalayo, mao man usab ang malalison nga tawo nga mohaling sa panag-away.
An argumentative person fires up quarrels like putting charcoal on hot embers or wood on a fire.
22 Sama sa lamiang pagkaon ang mga pulong nga libak; mosulod sila ngadto sa kinasuloran nga mga bahin sa lawas.
Listening to gossip is like gulping down bites of your favorite food—they go deep down inside you.
23 Ang plata nga gitabon sa kulon sama sa nagdilaab nga mga ngabil ug daotan nga kasingkasing.
Smooth talking with evil intent is like a shiny lead glaze on an earthenware pot.
24 Ang tawo nga nasilag sa uban makatago sa iyang mga gibati pinaagi sa iyang mga ngabil ug gilimbongan niya ang iyang kaugalingon.
People say nice things to you even though they hate you; deep down they're just lying to you.
25 Malumo siya nga mosulti, apan ayaw ug tuo kaniya, tungod kay adunay pito ka daotan sa iyang kasingkasing.
When people talk nicely to you, don't believe them—their minds are full of hate for you.
26 Bisan tuod ug gitabonan sa paglimbong ang iyang pagdumot, ang iyang kadaotan mapadayag diha sa kadaghanan.
Even though their hatred may be hidden by cunning tricks, their evil will be revealed to everyone.
27 Si bisan kinsa nga mokalot ug bung-aw maoy mahulog niini ug ang tawo nga moligid sa bato maoy maligiran niini.
Those who dig pits to trap others will fall in themselves, and those who start boulders rolling will be crushed themselves.
28 Gikasilagan sa bakakon nga dila ang mga tawo nga gidugmok niini ug ang maulog-ulogon nga baba nagdala ug kadaot.
If you tell lies, you show you hate your victims; if you flatter people, you cause disaster.
