Panultihon 26
1 Sama sa niyebe sa ting-init o sa ulan sa ting-ani, busa dili angay pasidunggan ang buangbuang.
As snow in summer, and as rain in harvest, so honour beseemeth not a fool.
2 Sama ka paspas sa goryon ug sa sayaw nga nagpaingon ug nagpabalik samtang sila naglupad, busa dili makadulot ang tunglo nga wala nagakaangay.
As the sparrow for flitting about, as the swallow for flying, so a curse undeserved shall not come.
3 Ang latos alang sa kabayo, ang renda alang sa asno, ug ang bunal alang sa likod sa mga buangbuang.
A whip for the horse, a bridle for the ass, and a rod for the back of fools.
4 Ayaw tubaga ang buangbuang ug moapil sa iyang mga kabuang, o mahisama ka usab kaniya.
Answer not a fool according to his folly, lest thou also be like unto him.
5 Tubaga ang buangbuang ug apil sa iyang kabuang, aron dili siya mahimong maalamon sa iyang kaugalingong mga mata.
Answer a fool according to his folly, lest he be wise in his own eyes.
6 Si bisan kinsa nga magpadala ug mensahe pinaagi sa kamot sa buangbuang nagputol sa iyang kaugalingong tiil ug miinom sa kadaotan.
He that sendeth a message by the hand of a fool cutteth off [his own] feet, [and] drinketh damage.
7 Ang panultihon nga anaa sa baba sa mga buangbuang sama lamang sa nagbitay nga tiil sa mga paralitiko.
The legs of the lame hang loose; so is a proverb in the mouth of fools.
8 Ang pagpasidungog sa usa ka buangbuang sama lamang sa paghigot ug bato sa lambuyog.
As a bag of gems in a stoneheap, so is he that giveth honour to a fool.
9 Ang panultihon nga anaa sa baba sa mga buangbuang sama lamang sa hubog nga mikab-ot ug sampinit sa iyang kamot.
[As] a thorn goeth up into the hand of a drunkard, so is a proverb in the mouth of fools.
10 Ang mamamana nga mosamad sa tanan sama lamang niadtong nagpatrabaho ug usa ka buang-buang o si bisan kinsa na lamang nga molabay.
A master roughly worketh every one: he both hireth the fool and hireth passers-by.
11 Sama sa iro nga mobalik ug kaon sa iyang sinuka, busa mao usab ang buangbuang nga mousab sa iyang kabuang.
As a dog turneth back to its vomit, [so] a fool repeateth his folly.
12 Nakakita ka ba ug tawo nga maalamon sa iyang kaugalingong mga mata? Mas aduna pay paglaom ang mga buangbuang kay kaniya.
Hast thou seen a man wise in his own eyes? There is more hope of a fool than of him.
13 Moingon ang tawo nga tapolan, “Adunay liyon sa dalan! Adunay liyon taliwala sa mga hawanan!”
The sluggard saith, There is a fierce lion in the way; a lion is in the midst of the streets!
14 Sama sa pultahan nga masirado ug maabli pinaagi sa bisagra niini, mao man usab ang tapolan nga tawo nga anaa sa iyahang higdaanan.
[As] the door turneth upon its hinges, so the sluggard upon his bed.
15 Ikab-ot sa tawong tapolan ang iyang kamot ngadto sa pagkaon apan wala siyay kusog aron sa paghungit niini sa iyang baba.
The sluggard burieth his hand in the dish: it wearieth him to bring it again to his mouth.
16 Gilantaw sa tawong tapolan nga mas maalamon pa siya kaysa sa pito ka tawong adunay panabot.
A sluggard is wiser in his own eyes than seven [men] that answer discreetly.
17 Sama sa tawo nga mogunit sa dalunggan sa iro, ang lumalabay nga nasuko tungod sa usa ka suliran nga dili iyaha.
He that passing by vexeth himself with strife belonging not to him, is [like] one that taketh a dog by the ears.
18 Sama sa nasuko nga tawo nga namana gamit ang nagkalayo nga mga udyong,
As a madman who casteth firebrands, arrows, and death,
19 ang tawo nga nanglimbong sa iyang silingan ug moingon, “Wala ba diay ako nangumidya lang?”
so is a man that deceiveth his neighbour, and saith, Am I not in sport?
20 Kay ang kakulangon sa sugnod, mapalong ang kalayo; ug kung walay manglibak mohunong ang panaglalis.
Where no wood is, the fire goeth out; and where there is no talebearer, the contention ceaseth.
21 Sama nga ang uling mahimong nagdilaab nga baga ug ang kahoy mahimong kalayo, mao man usab ang malalison nga tawo nga mohaling sa panag-away.
[As] coals for hot coals, and wood for fire, so is a contentious man to inflame strife.
22 Sama sa lamiang pagkaon ang mga pulong nga libak; mosulod sila ngadto sa kinasuloran nga mga bahin sa lawas.
The words of a talebearer are as dainty morsels, and they go down into the innermost parts of the belly.
23 Ang plata nga gitabon sa kulon sama sa nagdilaab nga mga ngabil ug daotan nga kasingkasing.
Ardent lips, and a wicked heart, are [as] an earthen vessel overlaid with silver dross.
24 Ang tawo nga nasilag sa uban makatago sa iyang mga gibati pinaagi sa iyang mga ngabil ug gilimbongan niya ang iyang kaugalingon.
He that hateth dissembleth with his lips, but he layeth up deceit within him:
25 Malumo siya nga mosulti, apan ayaw ug tuo kaniya, tungod kay adunay pito ka daotan sa iyang kasingkasing.
when his voice is gracious, believe him not, for there are seven abominations in his heart.
26 Bisan tuod ug gitabonan sa paglimbong ang iyang pagdumot, ang iyang kadaotan mapadayag diha sa kadaghanan.
Though [his] hatred is covered by dissimulation, his wickedness shall be made manifest in the congregation.
27 Si bisan kinsa nga mokalot ug bung-aw maoy mahulog niini ug ang tawo nga moligid sa bato maoy maligiran niini.
Whoso diggeth a pit shall fall therein; and he that rolleth a stone, it shall return upon him.
28 Gikasilagan sa bakakon nga dila ang mga tawo nga gidugmok niini ug ang maulog-ulogon nga baba nagdala ug kadaot.
A lying tongue hateth those that are injured by it, and a flattering mouth worketh ruin.
