Panultihon 26
1 Sama sa niyebe sa ting-init o sa ulan sa ting-ani, busa dili angay pasidunggan ang buangbuang.
As dew in harvest, and as rain in summer, so honour is not [seemly] for a fool.
2 Sama ka paspas sa goryon ug sa sayaw nga nagpaingon ug nagpabalik samtang sila naglupad, busa dili makadulot ang tunglo nga wala nagakaangay.
As birds and sparrows fly, so a curse shall not come upon any one without a cause.
3 Ang latos alang sa kabayo, ang renda alang sa asno, ug ang bunal alang sa likod sa mga buangbuang.
As a whip for a horse, and a goad for an ass, so [is] a rod for a simple nation.
4 Ayaw tubaga ang buangbuang ug moapil sa iyang mga kabuang, o mahisama ka usab kaniya.
Answer not a fool according to his folly, lest you become like him.
5 Tubaga ang buangbuang ug apil sa iyang kabuang, aron dili siya mahimong maalamon sa iyang kaugalingong mga mata.
Yet answer a fool according to his folly, lest he seem wise in his own conceit.
6 Si bisan kinsa nga magpadala ug mensahe pinaagi sa kamot sa buangbuang nagputol sa iyang kaugalingong tiil ug miinom sa kadaotan.
He that sends a message by a foolish messenger procures for himself a reproach from his own ways.
7 Ang panultihon nga anaa sa baba sa mga buangbuang sama lamang sa nagbitay nga tiil sa mga paralitiko.
[As well] take away the motion of the legs, as transgression from the mouth of fools.
8 Ang pagpasidungog sa usa ka buangbuang sama lamang sa paghigot ug bato sa lambuyog.
He that binds up a stone in a sling, is like one that gives glory to a fool.
9 Ang panultihon nga anaa sa baba sa mga buangbuang sama lamang sa hubog nga mikab-ot ug sampinit sa iyang kamot.
Thorns grow in the hand of a drunkard, and servitude in the hand of fools.
10 Ang mamamana nga mosamad sa tanan sama lamang niadtong nagpatrabaho ug usa ka buang-buang o si bisan kinsa na lamang nga molabay.
All the flesh of fools endures much hardship; for their fury is brought to nothing.
11 Sama sa iro nga mobalik ug kaon sa iyang sinuka, busa mao usab ang buangbuang nga mousab sa iyang kabuang.
As when a dog goes to his own vomit, and becomes abominable, so is fool who returns in his wickedness to his own sin. [There is a shame that brings sin: and there is a shame [that is] glory and grace.]
12 Nakakita ka ba ug tawo nga maalamon sa iyang kaugalingong mga mata? Mas aduna pay paglaom ang mga buangbuang kay kaniya.
I have seen a man who seemed to himself to be wise; but a fool had more hope than he.
13 Moingon ang tawo nga tapolan, “Adunay liyon sa dalan! Adunay liyon taliwala sa mga hawanan!”
A sluggard when sent on a journey says, [There is] a lion in the ways, and [there are] murderers in the streets.
14 Sama sa pultahan nga masirado ug maabli pinaagi sa bisagra niini, mao man usab ang tapolan nga tawo nga anaa sa iyahang higdaanan.
As a door turns on the hinge, so does a sluggard on his bed.
15 Ikab-ot sa tawong tapolan ang iyang kamot ngadto sa pagkaon apan wala siyay kusog aron sa paghungit niini sa iyang baba.
A sluggard having hid his hand in his bosom, will not be able to bring it up to his mouth.
16 Gilantaw sa tawong tapolan nga mas maalamon pa siya kaysa sa pito ka tawong adunay panabot.
A sluggard seems to himself wiser than one who most satisfactorily brings back a message.
17 Sama sa tawo nga mogunit sa dalunggan sa iro, ang lumalabay nga nasuko tungod sa usa ka suliran nga dili iyaha.
As he that lays hold of a dog's tail, so is he that makes himself the champion of another's cause.
18 Sama sa nasuko nga tawo nga namana gamit ang nagkalayo nga mga udyong,
As those who need correction put forth [fair] words to men, and he that first falls in with the proposal will be overthrown;
19 ang tawo nga nanglimbong sa iyang silingan ug moingon, “Wala ba diay ako nangumidya lang?”
so are all that lay wait for their own friends, and when they are discovered, say, I did it in jest.
20 Kay ang kakulangon sa sugnod, mapalong ang kalayo; ug kung walay manglibak mohunong ang panaglalis.
With much wood fire increases; but where there is not a double-minded man, strife ceases.
21 Sama nga ang uling mahimong nagdilaab nga baga ug ang kahoy mahimong kalayo, mao man usab ang malalison nga tawo nga mohaling sa panag-away.
A hearth for coals, and wood for fire; and railing man for the tumult of strife.
22 Sama sa lamiang pagkaon ang mga pulong nga libak; mosulod sila ngadto sa kinasuloran nga mga bahin sa lawas.
The words of cunning knaves are soft; but they strike [even] to the inmost parts of the bowels.
23 Ang plata nga gitabon sa kulon sama sa nagdilaab nga mga ngabil ug daotan nga kasingkasing.
Silver dishonestly given is to be considered as a potsherd: smooth lips cover a grievous heart.
24 Ang tawo nga nasilag sa uban makatago sa iyang mga gibati pinaagi sa iyang mga ngabil ug gilimbongan niya ang iyang kaugalingon.
A weeping enemy promises all things with his lips, but in his heart he contrives deceit.
25 Malumo siya nga mosulti, apan ayaw ug tuo kaniya, tungod kay adunay pito ka daotan sa iyang kasingkasing.
Though [your] enemy entreat you with a loud voice, consent not: for there are seven abominations in his heart.
26 Bisan tuod ug gitabonan sa paglimbong ang iyang pagdumot, ang iyang kadaotan mapadayag diha sa kadaghanan.
He that hides enmity frames deceit: but being easily discerned, exposes his own sins in the public assemblies.
27 Si bisan kinsa nga mokalot ug bung-aw maoy mahulog niini ug ang tawo nga moligid sa bato maoy maligiran niini.
He that digs a pit for his neighbour shall fall into it: and he that rolls a stone, rolls it upon himself.
28 Gikasilagan sa bakakon nga dila ang mga tawo nga gidugmok niini ug ang maulog-ulogon nga baba nagdala ug kadaot.
A lying tongue hates the truth; and an unguarded mouth causes tumults.
