Panultihon 25
1 Kini ang dugang pa nga mga panultihon ni Solomon, nga gikopya sa mga tawo ni Ezequias, ang hari sa Juda.
၁ယုဒရှင်ဘုရင် ဟေဇကိလူတို့ကူးရေးသော ရှောလမုန်မင်း၏ သုတ္တံစကားဟူမူကား၊
2 Mao kini ang himaya sa Dios aron itago ang usa ka butang, apan ang himaya sa mga hari ang mosusi niini.
၂အမှုအရေးကို ဝှက်ထားခြင်းသည် ဘုရားသခင် ၏ ဘုန်းတော်နှင့် သင်၏။ ရှင်ဘုရင်မူကား၊ အမှုအရေးကို စစ်ကြောခြင်းအားဖြင့် ဂုဏ်အသရေတည်၏။
3 Sama nga ang kalangitan alang sa kahitas-an ug ang kalibotan alang sa kinahiladman, busa dili matukib ang kasingkasing sa mga hari.
၃မိုဃ်းကောင်းကင်သည် မြင့်၏။ မြေကြီးသည် နက်၏။ ရှင်ဘုရင်နှလုံးကိုလည်း စစ်၍မသိနိုင်။
4 Tanggala ang hugaw gikan sa plata ug ang magbubuhat ug puthaw makagamit sa plata sa iyang binuhat.
၄ငွေထဲက ချော်ကိုထုတ်ပယ်လျှင်၊ ပန်တိမ်သမား နှင့် တော်သင့်သောဖလားကို ရလိမ့်မည်။
5 Bisan pa niana, tanggala ang mga tawong daotan gikan sa presensya sa hari ug ang iyang trono matukod pinaagi sa pagbuhat ug matarong.
၅မတရားသော သူတို့ကို ရှင်ဘုရင်ထံတော်မှ ပယ်ရှားလျှင်၊ အာဏာတော်သည် တရားအားဖြင့် တည် လိမ့်မည်။
6 Ayaw pasidunggi ang imong kaugalingon diha sa presensya sa hari ug ayaw pagbarog diha sa dapit nga gitagana alang sa bantogan nga mga tawo.
၆ရှင်ဘုရင်ထံ တော်၌ ကိုယ်ကိုမချီးမြှောက်နှင့်။ လူကြီးနေရာ၌ မနေနှင့်။
7 Mas maayo nga moingon siya alang kanimo, “Saka ngari,” kaysa pakaulawan ka diha sa presensya sa halangdon. Kung unsa imong nasaksihan,
၇အကြောင်းမူကား၊ ဖူးမြင်ရသောမင်းရှေ့မှာ နှိမ်ခြင်းကို ခံရသည်ထက်၊ ဤအရပ်သို့ တက်ပါဟူသော စကားကို သာ၍ကြားကောင်း၏။
8 ayaw dayon dad-a sa hukmanan. Kay unsa man ang imong buhaton sa kataposan, sa dihang pakaulawan ka sa imong silingan?
၈အလျင်အမြန် ရန်မတွေ့နှင့်။ အိမ်နီးချင်းသည် သင့်ကို အရှက်ခွဲပြီးမှ၊ သင်သည် အဘယ်သို့ ပြုမည်နည်း။
9 Pakiglantugi sa imong katungod tali lamang kanimo ug sa imong silingan ug ayaw ibutyag ang tinago sa uban,
၉သင်သည် အိမ်နီးချင်းနှင့် ကိုယ်အမှုကို ဆွေး နွှေးလော့။ ဝှက်ထားအပ်သောအမှုအရာကို သူတပါးအား ထုတ်၍မပြနှင့်။
10 o tingali ang usa nga nakadungog kanimo magdala ug kaulawan nganha kanimo ug ang daotang balita mahitungod kanimo dili mahilom.
၁၀သို့မဟုတ်၊ သူသည် သင့်ကို အရှက်ခွဲသဖြင့်၊ သင်၏ဂုဏ်အသရေသည် အစဉ်ဆုံးလိမ့်မည်။
11 Ang pagsulti ug pulong nga maayo ang pagkapili, sama sa hulmahan sa bulawan nga nahimutang sa plata.
၁၁လျောက်ပတ်သော စကားသည် ငွေအပြောက် မှာ စီချယ်သော ရွှေရှောက်ချိုသီးနှင့်တူ၏။
12 Sama sa bulawan nga singsing o alahas nga hinimo sa labing maayo nga bulawan mao ang maalamon nga pagbadlong alang sa nagapatalinghog nga dalunggan.
၁၂နားထောင်တတ်သောသူကို လျောက်ပတ်စွာ ဆုံးမတတ်သော သူသည် ရွှေနားတောင်းကဲ့သို့၎င်း၊ ရွှေစင်တန်ဆာကဲ့သို့၎င်း ဖြစ်၏။
13 Sama sa kabugnaw sa niyebe sa panahon sa ting-ani mao ang matinumanon nga mensahero alang niadtong nagpadala kaniya; gipasig-uli niya ang kinabuhi sa iyang mga agalon.
၁၃စပါးရိတ်ရာကာလ၌ မိုဃ်းပွင့်ကြောင့် ချမ်း သကဲ့သို့၊ သစ္စာစောင့်သော တမန်သည် စေလွှတ်သောသူ ၌ ဖြစ်၍၊ သခင်စိတ်ကို ချမ်းဧစေတတ်၏။
14 nga mapasigarbuhon mahitungod sa gasa nga wala niya gihatag sama sa mga panganod ug hangin nga walay ulan.
၁၄ပေးမည်ဟု ဝါကြွား၍ မပေးဘဲနေသောသူ သည် မိုဃ်းရေမပါသော တိမ်နှင့်လေကဲ့သို့ ဖြစ်၏။
15 Pinaagi sa pagpailob ang magmamando mahimong malukmay ug ang malumo nga dila makadugmok sa bukog.
၁၅ကြာမြင့်စွာသည်းခံလျှင် မင်းကိုဖျောင်းဖျနိုင်၏။ ချိုသောစကားသည်လည်း အရိုးကျိုးအောင်တတ်နိုင်၏။
16 Kung makakaplag ka ug dugos, pagkaon ug insakto lang— kondili, ang pagpasobra niini, masuka mo lamang kini.
၁၆ပျားရည်ကိုတွေ့သလော။ ဝရုံသာစားတော့။ အစားကြူးလျှင် ရင်ပြည့်၍ အန်ရလိမ့်မည်။
17 Ayaw pakanunaya ang imong tiil sa balay sa imong silingan, kay mahimong kapoyon siya kanimo ug masilag kanimo.
၁၇သင်၏အိမ်နီးချင်းအိမ်၌ ကြာမြင့်စွာ မနေနှင့်။ နေလျှင် သူသည် သင့်ကိုငြီးငွေ့၍ မုန်းလိမ့်မည်။
18 Ang tawo nga nagdala ug bakak nga pagsaksi batok sa iyang silingan sama sa usa ka puspos nga gigamit sa pagpakiggubat, o sa espada, o sa hait nga pana.
၁၈အိမ်နီးချင်းတဘက်၌ မမှန်သောသက်သေကို ခံသောသူသည် ဒုတ်၊ ထား၊ သံချွန်နှင့်တူ၏။
19 Ang tawo nga dili matinud-anon nga imong gisaligan sa panahon sa kasamok sama sa daot nga ngipon o sa tiil nga madakin-as.
၁၉အမှုရောက်သော ကာလ၌ သစ္စာပျက်တတ်သောသူ ကို ယုံလျှင် သွားကျိုးခြင်း၊ ခြေဆစ်ပြုတ်ခြင်းကို ခံရ၏။
20 Sama sa usa ka tawo nga naghukas ug bisti sa bugnaw nga panahon, o sama sa suka nga gibubo sa ibabaw sa nagbulabula nga soda, siya nga nagaawit ug mga alawiton diha sa gibug-atan nga kasingkasing.
၂၀စိတ်ညှိုးငယ်သောသူအား သီချင်းဆိုသောသူ သည် ဆောင်းကာလ၌ အဝတ်ကို ချွတ်သောသူ၊ ယမ်းစိမ်းပေါ်မှာ ပုံးရည်ကို လောင်းသောသူနှင့်တူ၏။
21 Kung gigutom ang imong kaaway, hatagi siya ug pagkaon aron makakaon ug kung giuhaw siya, hatagi siya ug tubig aron makainom,
၂၁သင်၏ရန်သူသည် မွတ်သိပ်လျှင် လုပ်ကျွေး လော့။ ရေငတ်လျှင် သောက်စရာဘို့ပေးလော့။
22 kay palahon nimo ang mga baga sa kalayo ngadto sa iyang ulo ug gantihan ka ni Yahweh.
၂၂ထိုသို့ပြုလျှင် သူ၏ခေါင်းပေါ်၌ မီးခဲကို ပုံထား ၍၊ ထာဝရဘုရားသည်လည်း၊ သင်၌ ဆုချတော်မူမည်။
23 Ingon kasigurado nga magdala gayod ug ulan ang hangin sa amihan, ang usa ka tawo nga magsulti ug mga tinago makapasuko sa mga panagway.
၂၃မြောက်လေသည် မိုဃ်းရေကို ဆောင်တတ် သကဲ့သို့၊ ကုန်းတိုက်သောလျှာသည် ဒေါသမျက်နှာကို ဆောင်တတ်၏။
24 Mas maayo pa nga magpuyo sa suok sa atop kay sa makig-ipon sa balay kauban ang babaye nga malalison.
၂၄ရန်တွေ့တတ်သောမိန်းမနှင့် လူများသော အိမ်၌ နေသည်ထက်၊ အိမ်မိုးပေါ် ထောင့်ထဲမှာနေသော် သာ၍ကောင်း၏။
25 Sama sa bugnaw nga mga tubig alang sa tawo nga giuhaw, mao man usab ang maayo nga balita gikan sa halayo nga nasod.
၂၅ဝေးသောပြည်မှ ရောက်လာသော ဝမ်းမြောက် စရာ သိတင်းစကားသည် ရေငတ်သောသူ၌ ချမ်းဧသော ရေကဲ့သို့ဖြစ်၏။
26 Sama sa nahugaw nga tinubdan o sa nadaot nga tuboran mao ang tawo nga maayo nga nadaog atubangan sa daotan nga mga tawo.
၂၆ဖြောင့်မတ်သောသူသည် မတရားသောသူရှေ့ တွင် မှားယွင်းလျှင်၊ နောက်သောရေကန်၊ ပုပ်သောစမ်း ရေတွင်းနှင့်တူ၏။
27 Dili maayo ang paghinobra ug kaon sa dugos; sama kana sa pagpangita ug dungog human sa kadungganan.
၂၇ပျားရည်ကို စားကြူးလျှင် မကောင်းသကဲ့သို့၊ ကိုယ်ဂုဏ်သရေကို ရှာလျှင် ဂုဏ်အသရေမရှိ။
28 Ang tawo nga walay pagpugong sa kaugalingon sama sa siyudad nga nalumpag ug walay mga paril.
၂၈ကိုယ်စိတ်ကို မချုပ်တည်းနိုင်သောသူသည် မြို့ရိုးပျိုပျက်၍ ဟင်းလင်းရှိသော မြို့နှင့်တူ၏။
