< Panultihon 24 >
1 Ayaw kasina niadtong mga daotan, ni magtinguha sa pagpakig-uban kanila,
Não tenha inveja dos homens maus, nem desejo de estar com eles;
2 tungod kay ang ilang mga kasingkasing naglaraw ug kadaot ug ang ilang mga ngabil nagsulti mahitungod sa kasamok.
para seus corações conspiram violência e seus lábios falam de travessuras.
3 Pinaagi sa kaalam natukod ang balay ug pinaagi sa panabot napabarog kini.
Through sabedoria uma casa é construída; por entender que está estabelecido;
4 Pinaagi sa kahibalo napuno ang mga lawak sa tanang bililhon ug maanindot nga mga bahandi.
por conhecimento as salas são preenchidas com todos os raros e belos tesouros.
5 Kusgan ang manggugubat sa kaalam, ug ang tawo sa kahibalo makadugang sa iyang kusog;
Um homem sábio tem um grande poder. Um homem conhecedor aumenta a força,
6 kay pinaagi sa maalamon nga paggiya makaasdang ka sa imong pagpakiggubat ug uban sa daghang mga magtatambag adunay kadaogan.
para que, por sábia orientação, você empreenda sua guerra, e a vitória está em muitos conselheiros.
7 Ang kaalam hataas kaayo alang sa usa ka buangbuang; wala niya bukha ang iyang baba diha sa ganghaan.
A sabedoria é alta demais para um tolo. Ele não abre a boca no portão.
8 Adunay naglaraw nga magbuhat ug daotan— gitawag siya sa mga tawo nga agalon sa daotang mga laraw.
One que conspira para fazer o mal será chamado de esquema.
9 Sala ang binuang nga laraw ug biaybiayon sa mga lalaki ang mga matamayon.
Os esquemas de insensatez são pecado. O zombador é detestado pelos homens.
10 Kung magmaluyahon ka uban ang kahadlok sa adlaw sa kasamok, nan diyutay ra ang imong kusog.
If você vacila no momento de problemas, sua força é pequena.
11 Luwasa kadtong gidala ngadto sa kamatayon ug kupti kadtong nagsusapinday ngadto sa ihawanan.
Resgatar aqueles que estão sendo levados à morte! De fato, retenha aqueles que estão cambaleando para o abate!
12 Kung moingon ka, “Tan-awa, wala kami nasayod mahitungod niini,” ang nagtimbang-timbang sa kasingkasing wala ba siya makasabot sa imong giingon? Ug siya nga nagabantay sa imong kinabuhi, wala ba siya masayod niini? Ug dili ba ihatag sa Dios sa matag usa ang angay kaniya?
Se você disser: “Veja, nós não sabíamos disso”. aquele que pesa os corações não o considera? Aquele que guarda sua alma, não sabe disso? Será que ele não deve render a cada homem de acordo com seu trabalho?
13 Akong anak nga lalaki, pagkaon ug dugos tungod kay maayo kini, tungod kay ang tinulo sa balayan sa putyokan tam-is sa imong pagtilaw.
Meu filho, coma mel, pois é bom, os excrementos do favo de mel, que são doces ao seu gosto;
14 Mao usab ang kaalam alang sa imong kalag— kung makaplagan mo kini, aduna gayoy kaugmaon ug ang imong paglaom dili mahanaw.
para que você conheça a sabedoria de ser para sua alma. Se você a encontrou, então haverá uma recompensa: Sua esperança não será cortada.
15 Ayaw pangatang sama sa daotan nga mosulong sa balay sa matarong. Ayaw gubaa ang iyang pinuy-anan!
Não espere, homem perverso, contra a habitação dos justos. Não destrua seu lugar de descanso;
16 Kay mapukan ang matarong sa makapito ka higayon ug mobarog pag-usab, apan malaglag ang daotan pinaagi sa katalagman.
para um homem justo cai sete vezes e sobe novamente, mas os ímpios são derrubados pela calamidade.
17 Ayaw paglipay sa dihang mapukan ang imong kaaway ug ayaw tugoti nga magmaya ang imong kasingkasing sa dihang mahisukamod siya,
Não se regozije quando seu inimigo cair. Não deixe que seu coração fique contente quando ele for derrubado,
18 o makakita si Yahweh ug dili na itugot ug iiway niya ang iyang kapungot diha kaniya.
para que Yahweh não o veja, e isso o desagrade, e ele afasta dele a sua ira.
19 Ayaw kabalaka tungod sa mga nagabuhat ug daotan, ug ayaw kasina sa mga tawong daotan,
Não se preocupe por causa dos malfeitores, nem ter inveja dos ímpios;
20 kay walay kaugmaon ang tawong daotan ug pagapalungon ang lampara sa mga tawong daotan.
pois não haverá recompensa para o homem mau. A lâmpada dos ímpios será apagada.
21 Kahadloki si Yahweh, ug kahadloki ang hari, akong anak nga lalaki; ayaw pakig-uban niadtong nakigbatok tali kanila,
Meu filho, teme Yahweh e o rei. Não se junte àqueles que são rebeldes,
22 kay ang ilang katalagman moabot dayon ug kinsa man ang masayod sa gidak-on sa kalaglagan nga moabot gikan kanilang duha?
por sua calamidade se levantará de repente. Quem sabe que destruição pode vir de ambos?
23 Kini usab ang mga panultihon sa maalamon. Ang dili makatarunganon nga paghukom sa katungod diha sa balaod dili maayo.
Estes também são dizeres dos sábios: Mostrar parcialidade no julgamento não é bom.
24 Si bisan kinsa nga mosulti ngadto sa sad-an, “Anaa ka sa katarong,” matinunglo sa mga tawo ug kasilagan sa kanasoran.
Aquele que diz aos ímpios: “Vocês são justos”. os povos vão amaldiçoá-lo, e as nações vão abominá-lo...
25 Apan magmalipayon kadtong mobadlong sa daotan ug ang mga gasa sa pagkamaayo moabot kanila.
mas irá bem com aqueles que condenam os culpados, e uma rica bênção virá sobre eles.
26 Siya nga mohatag ug tinud-anay nga tubag naghatag usab ug halok sa mga ngabil.
Uma resposta honesta é como um beijo nos lábios.
27 Andama ang imong buluhaton sa gawas, ug himoa nga andam ang tanan alang sa imong kaugalingon diha sa uma; human niana, tukora ang imong balay.
Prepare seu trabalho lá fora, e prepare seus campos. Em seguida, construa sua casa.
28 Ayaw pagsaksi batok sa imong silingan kung wala kay kapasikaran ug ayaw panglimbong pinaagi sa imong mga ngabil.
Não seja uma testemunha contra seu vizinho sem causa. Não engane com seus lábios.
29 Ayaw pag-ingon, “buhaton ko kaniya kung unsa ang iyang gibuhat kanako; balosan ko siya tungod sa iyang gibuhat.”
Não diga: “Eu vou fazer com ele como ele fez comigo”; Eu reembolsarei o homem de acordo com seu trabalho”.
30 Miagi ako sa uma sa tawong tapolan, agi sa parasan sa tawong walay alamag.
Eu passei pelo campo do preguiçoso, pelo vinhedo do homem sem entendimento.
31 Mitubo ang mga tunok bisan asa, ang yuta naputos sa mga sampinit, ug nahugno ang paril nga hinimo sa bato.
Eis que tudo cresceu com espinhos. Sua superfície estava coberta de urtigas, e sua parede de pedra foi derrubada.
32 Unya ako kining nakita ug gihunahuna; mitan-aw ako ug nadawat ang gitudlo.
Então eu vi, e considerei bem. Eu vi, e recebi instruções:
33 Ang diyutay nga pagkatulog, ang diyutay nga hinanok, ang diyutay nga pagkiyugpos sa mga kamot aron mopahulay—
um pouco de sono, um pouco de sonolência, um pouco de dobra das mãos para dormir,
34 ug ang kawalad-on nagapadulong nga nagpanon nganha kanimo, ug ang imong mga gikinahanglan sama sa sundalo nga sinangkapan sa hinagiban.
para que sua pobreza venha como um ladrão e sua vontade de ser um homem armado.