< Panultihon 24 >
1 Ayaw kasina niadtong mga daotan, ni magtinguha sa pagpakig-uban kanila,
Ne porte pas envie aux hommes méchants, et ne désire pas d’être avec eux.
2 tungod kay ang ilang mga kasingkasing naglaraw ug kadaot ug ang ilang mga ngabil nagsulti mahitungod sa kasamok.
Car leur cœur médite la violence, et leurs lèvres ne profèrent que le malheur. Avantages pratiques de la sagesse.
3 Pinaagi sa kaalam natukod ang balay ug pinaagi sa panabot napabarog kini.
C’est par la sagesse qu’une maison s’élève, et par l’intelligence qu’elle s’affermit.
4 Pinaagi sa kahibalo napuno ang mga lawak sa tanang bililhon ug maanindot nga mga bahandi.
C’est par la science que l’intérieur se remplit, de tous les biens précieux et agréables.
5 Kusgan ang manggugubat sa kaalam, ug ang tawo sa kahibalo makadugang sa iyang kusog;
Un homme sage est plein de force, et celui qui a de la science montre une grande puissance.
6 kay pinaagi sa maalamon nga paggiya makaasdang ka sa imong pagpakiggubat ug uban sa daghang mga magtatambag adunay kadaogan.
Car avec la prudence tu conduiras la guerre, et le salut est dans le grand nombre des conseillers.
7 Ang kaalam hataas kaayo alang sa usa ka buangbuang; wala niya bukha ang iyang baba diha sa ganghaan.
La sagesse est trop haute pour l’insensé; il n’ouvre pas la bouche à la porte de la ville. L’intrigant.
8 Adunay naglaraw nga magbuhat ug daotan— gitawag siya sa mga tawo nga agalon sa daotang mga laraw.
Celui qui pense à faire le mal s’appelle un artisan d’intrigues. L’insensé.
9 Sala ang binuang nga laraw ug biaybiayon sa mga lalaki ang mga matamayon.
Le dessein de l’insensé, c’est le péché, et le railleur est en abomination parmi les hommes. L’indolent.
10 Kung magmaluyahon ka uban ang kahadlok sa adlaw sa kasamok, nan diyutay ra ang imong kusog.
Si tu te montres faible au jour de la détresse, ta force n’est que faiblesse. Porter secours aux malheureux opprimés.
11 Luwasa kadtong gidala ngadto sa kamatayon ug kupti kadtong nagsusapinday ngadto sa ihawanan.
Délivre ceux qu’on traîne à la mort; ceux qui vont en chancelant au massacre, sauve-les!
12 Kung moingon ka, “Tan-awa, wala kami nasayod mahitungod niini,” ang nagtimbang-timbang sa kasingkasing wala ba siya makasabot sa imong giingon? Ug siya nga nagabantay sa imong kinabuhi, wala ba siya masayod niini? Ug dili ba ihatag sa Dios sa matag usa ang angay kaniya?
Si tu dis: « Mais! Nous ne le savions pas! » Celui qui pèse les cœurs ne le voit-il pas? Celui qui veille sur ton âme ne le connaît-il pas, et ne rendra-t-il pas à chacun selon ses œuvres?
13 Akong anak nga lalaki, pagkaon ug dugos tungod kay maayo kini, tungod kay ang tinulo sa balayan sa putyokan tam-is sa imong pagtilaw.
Mon fils, mange du miel, car il est bon; un rayon de miel est doux à ton palais.
14 Mao usab ang kaalam alang sa imong kalag— kung makaplagan mo kini, aduna gayoy kaugmaon ug ang imong paglaom dili mahanaw.
Sache que la sagesse est la même chose pour ton âme; si tu l’acquiers, il est un avenir, et ton espérance ne sera pas frustrée.
15 Ayaw pangatang sama sa daotan nga mosulong sa balay sa matarong. Ayaw gubaa ang iyang pinuy-anan!
Ne tends pas, ô méchant, des embûches à la demeure du juste, et ne dévaste pas le lieu où il repose;
16 Kay mapukan ang matarong sa makapito ka higayon ug mobarog pag-usab, apan malaglag ang daotan pinaagi sa katalagman.
car sept fois le juste tombe, et il se relève, mais les méchants sont précipités dans le malheur.
17 Ayaw paglipay sa dihang mapukan ang imong kaaway ug ayaw tugoti nga magmaya ang imong kasingkasing sa dihang mahisukamod siya,
Si ton ennemi tombe, ne te réjouis pas, et que ton cœur ne se réjouisse pas de sa ruine,
18 o makakita si Yahweh ug dili na itugot ug iiway niya ang iyang kapungot diha kaniya.
de peur que Yahweh ne le voie, que cela soit mauvais à ses yeux, et qu’il ne détourne de lui sa colère.
19 Ayaw kabalaka tungod sa mga nagabuhat ug daotan, ug ayaw kasina sa mga tawong daotan,
Ne t’irrite pas à cause des méchants, ne porte pas envie aux pervers,
20 kay walay kaugmaon ang tawong daotan ug pagapalungon ang lampara sa mga tawong daotan.
car il n’y a point d’avenir pour celui qui fait le mal, et la lampe des méchants s’éteindra.
21 Kahadloki si Yahweh, ug kahadloki ang hari, akong anak nga lalaki; ayaw pakig-uban niadtong nakigbatok tali kanila,
Mon fils, crains Yahweh et le roi; ne te mêle pas avec les hommes remuants;
22 kay ang ilang katalagman moabot dayon ug kinsa man ang masayod sa gidak-on sa kalaglagan nga moabot gikan kanilang duha?
car soudain surgira leur malheur, et qui connaît la ruine des uns et des autres?
23 Kini usab ang mga panultihon sa maalamon. Ang dili makatarunganon nga paghukom sa katungod diha sa balaod dili maayo.
Ce qui suit vient encore des sages: Il n’est pas bon, dans les jugements, d’avoir égard aux personnes.
24 Si bisan kinsa nga mosulti ngadto sa sad-an, “Anaa ka sa katarong,” matinunglo sa mga tawo ug kasilagan sa kanasoran.
Celui qui dit aux méchants: « Tu es juste », les peuples le maudissent, les nations l’exècrent.
25 Apan magmalipayon kadtong mobadlong sa daotan ug ang mga gasa sa pagkamaayo moabot kanila.
Mais ceux qui le corrigent sont applaudis, sur eux viennent la bénédiction et le bonheur.
26 Siya nga mohatag ug tinud-anay nga tubag naghatag usab ug halok sa mga ngabil.
Il baise sur les lèvres celui qui répond des paroles justes.
27 Andama ang imong buluhaton sa gawas, ug himoa nga andam ang tanan alang sa imong kaugalingon diha sa uma; human niana, tukora ang imong balay.
Règle ton travail au dehors, applique-le à ton champ, puis tu bâtiras ta maison.
28 Ayaw pagsaksi batok sa imong silingan kung wala kay kapasikaran ug ayaw panglimbong pinaagi sa imong mga ngabil.
Ne témoigne pas à la légère contre ton prochain: voudrais-tu tromper par tes lèvres?
29 Ayaw pag-ingon, “buhaton ko kaniya kung unsa ang iyang gibuhat kanako; balosan ko siya tungod sa iyang gibuhat.”
Ne dis pas: « Comme il m’a fait, je lui ferai; je rendrai à cet homme selon ses œuvres. »
30 Miagi ako sa uma sa tawong tapolan, agi sa parasan sa tawong walay alamag.
J’ai passé près du champ d’un paresseux, et près de la vigne d’un insensé.
31 Mitubo ang mga tunok bisan asa, ang yuta naputos sa mga sampinit, ug nahugno ang paril nga hinimo sa bato.
Et voici, … les épines y croissaient partout, les ronces en couvraient la surface, et le mur de pierres était écroulé.
32 Unya ako kining nakita ug gihunahuna; mitan-aw ako ug nadawat ang gitudlo.
J’ai regardé, et j’ai appliqué mon cœur, j’ai considéré et j’ai tiré cette leçon:
33 Ang diyutay nga pagkatulog, ang diyutay nga hinanok, ang diyutay nga pagkiyugpos sa mga kamot aron mopahulay—
« Un peu de sommeil, un peu d’assoupissement, un peu croiser les mains pour dormir,
34 ug ang kawalad-on nagapadulong nga nagpanon nganha kanimo, ug ang imong mga gikinahanglan sama sa sundalo nga sinangkapan sa hinagiban.
et ta pauvreté viendra comme un rôdeur, et ton indigence comme un homme armé. »