Panultihon 24
1 Ayaw kasina niadtong mga daotan, ni magtinguha sa pagpakig-uban kanila,
May not you be jealous of people of evil and may not (you desire *Q(k)*) to be with them.
2 tungod kay ang ilang mga kasingkasing naglaraw ug kadaot ug ang ilang mga ngabil nagsulti mahitungod sa kasamok.
For violence it plots heart their and trouble lips their they speak.
3 Pinaagi sa kaalam natukod ang balay ug pinaagi sa panabot napabarog kini.
By wisdom it is built a house and by understanding it is established.
4 Pinaagi sa kahibalo napuno ang mga lawak sa tanang bililhon ug maanindot nga mga bahandi.
And by knowledge rooms they are filled all wealth precious and pleasant.
5 Kusgan ang manggugubat sa kaalam, ug ang tawo sa kahibalo makadugang sa iyang kusog;
A man wise [who is] in strength and a person of knowledge [is] making firm strength.
6 kay pinaagi sa maalamon nga paggiya makaasdang ka sa imong pagpakiggubat ug uban sa daghang mga magtatambag adunay kadaogan.
For by wise directions you will make for yourself war and victory [is] in a multitude of counselor[s].
7 Ang kaalam hataas kaayo alang sa usa ka buangbuang; wala niya bukha ang iyang baba diha sa ganghaan.
[are] high For a fool wisdom in the gate not he opens mouth his.
8 Adunay naglaraw nga magbuhat ug daotan— gitawag siya sa mga tawo nga agalon sa daotang mga laraw.
[one who] plans To do evil him master of plots people will call.
9 Sala ang binuang nga laraw ug biaybiayon sa mga lalaki ang mga matamayon.
A plan of foolishness [is] sin and [is] an abomination to humankind a mocker.
10 Kung magmaluyahon ka uban ang kahadlok sa adlaw sa kasamok, nan diyutay ra ang imong kusog.
You have shown yourself without courage in a day of trouble [is] narrow strength your.
11 Luwasa kadtong gidala ngadto sa kamatayon ug kupti kadtong nagsusapinday ngadto sa ihawanan.
Deliver [those being] taken to death and [those who] are staggering to the slaughter if you will restrain.
12 Kung moingon ka, “Tan-awa, wala kami nasayod mahitungod niini,” ang nagtimbang-timbang sa kasingkasing wala ba siya makasabot sa imong giingon? Ug siya nga nagabantay sa imong kinabuhi, wala ba siya masayod niini? Ug dili ba ihatag sa Dios sa matag usa ang angay kaniya?
If you will say here! not we knew this ¿ not [one who] weighs hearts - he does he perceive and [one who] guards life your he does he know? and will he repay? to a person according to work his.
13 Akong anak nga lalaki, pagkaon ug dugos tungod kay maayo kini, tungod kay ang tinulo sa balayan sa putyokan tam-is sa imong pagtilaw.
Eat O son my honey for [it is] good and honey from [the] comb [is] sweet on palate your.
14 Mao usab ang kaalam alang sa imong kalag— kung makaplagan mo kini, aduna gayoy kaugmaon ug ang imong paglaom dili mahanaw.
Thus - know! wisdom for self your if you find [it] and there [is] a future and hope your not it will be cut off.
15 Ayaw pangatang sama sa daotan nga mosulong sa balay sa matarong. Ayaw gubaa ang iyang pinuy-anan!
May not you lie in wait wicked [person] to [the] habitation of a righteous [person] may not you devastate resting place his.
16 Kay mapukan ang matarong sa makapito ka higayon ug mobarog pag-usab, apan malaglag ang daotan pinaagi sa katalagman.
For seven [times] - he will fall a righteous [person] and he will rise and wicked [people] they will stumble in trouble.
17 Ayaw paglipay sa dihang mapukan ang imong kaaway ug ayaw tugoti nga magmaya ang imong kasingkasing sa dihang mahisukamod siya,
When falls (enemy your *Q(K)*) may not you rejoice and when stumbles he may not it rejoice heart your.
18 o makakita si Yahweh ug dili na itugot ug iiway niya ang iyang kapungot diha kaniya.
Lest he should see Yahweh and it will be displeasing in view his and he will turn back from towards him anger his.
19 Ayaw kabalaka tungod sa mga nagabuhat ug daotan, ug ayaw kasina sa mga tawong daotan,
May not you fret yourself by evil-doers may not you be jealous of wicked [people].
20 kay walay kaugmaon ang tawong daotan ug pagapalungon ang lampara sa mga tawong daotan.
For - not it will belong a future to the evil [person] [the] lamp of wicked [people] it will be extinguished.
21 Kahadloki si Yahweh, ug kahadloki ang hari, akong anak nga lalaki; ayaw pakig-uban niadtong nakigbatok tali kanila,
Fear Yahweh O son my and [the] king with [those who] change may not you get involved.
22 kay ang ilang katalagman moabot dayon ug kinsa man ang masayod sa gidak-on sa kalaglagan nga moabot gikan kanilang duha?
For suddenly it will arise calamity their and [the] disaster of both of them who? [is] knowing.
23 Kini usab ang mga panultihon sa maalamon. Ang dili makatarunganon nga paghukom sa katungod diha sa balaod dili maayo.
Also these [belong] to wise [people] to pay regard to face in judgment not [is] good.
24 Si bisan kinsa nga mosulti ngadto sa sad-an, “Anaa ka sa katarong,” matinunglo sa mga tawo ug kasilagan sa kanasoran.
[one who] says - To a wicked [person] [are] righteous you they will curse him peoples they will denounce him nations.
25 Apan magmalipayon kadtong mobadlong sa daotan ug ang mga gasa sa pagkamaayo moabot kanila.
And for the [ones who] rebuke [them] it will be pleasant and on them it will come blessing of good thing[s].
26 Siya nga mohatag ug tinud-anay nga tubag naghatag usab ug halok sa mga ngabil.
Lips he kisses [one who] bring back words right.
27 Andama ang imong buluhaton sa gawas, ug himoa nga andam ang tanan alang sa imong kaugalingon diha sa uma; human niana, tukora ang imong balay.
Establish on the outside - work your and make ready it in the field for yourself after and you will build house your.
28 Ayaw pagsaksi batok sa imong silingan kung wala kay kapasikaran ug ayaw panglimbong pinaagi sa imong mga ngabil.
May not you be a witness without cause in neighbor your and ¿ will you deceive with lips your.
29 Ayaw pag-ingon, “buhaton ko kaniya kung unsa ang iyang gibuhat kanako; balosan ko siya tungod sa iyang gibuhat.”
May not you say just as he has done to me so I will do to him I will repay to the person according to deed his.
30 Miagi ako sa uma sa tawong tapolan, agi sa parasan sa tawong walay alamag.
At [the] field of a person lazy I passed by and at [the] vineyard of a person lacking of heart.
31 Mitubo ang mga tunok bisan asa, ang yuta naputos sa mga sampinit, ug nahugno ang paril nga hinimo sa bato.
And there! it had grown up all of it - thorns they were covered surface its nettles and [the] wall of stones its it was broken down.
32 Unya ako kining nakita ug gihunahuna; mitan-aw ako ug nadawat ang gitudlo.
And I saw I I set heart my I saw I received instruction.
33 Ang diyutay nga pagkatulog, ang diyutay nga hinanok, ang diyutay nga pagkiyugpos sa mga kamot aron mopahulay—
A little of sleep a little of slumber a little of - folding of hands to rest.
34 ug ang kawalad-on nagapadulong nga nagpanon nganha kanimo, ug ang imong mga gikinahanglan sama sa sundalo nga sinangkapan sa hinagiban.
And it will come going about poverty your and poverti your like a man of shield.
