Panultihon 24
1 Ayaw kasina niadtong mga daotan, ni magtinguha sa pagpakig-uban kanila,
你不要嫉妒惡人， 也不要起意與他們相處；
2 tungod kay ang ilang mga kasingkasing naglaraw ug kadaot ug ang ilang mga ngabil nagsulti mahitungod sa kasamok.
因為，他們的心圖謀強暴， 他們的口談論奸惡。
3 Pinaagi sa kaalam natukod ang balay ug pinaagi sa panabot napabarog kini.
房屋因智慧建造， 又因聰明立穩；
4 Pinaagi sa kahibalo napuno ang mga lawak sa tanang bililhon ug maanindot nga mga bahandi.
其中因知識充滿各樣美好寶貴的財物。
5 Kusgan ang manggugubat sa kaalam, ug ang tawo sa kahibalo makadugang sa iyang kusog;
智慧人大有能力； 有知識的人力上加力。
6 kay pinaagi sa maalamon nga paggiya makaasdang ka sa imong pagpakiggubat ug uban sa daghang mga magtatambag adunay kadaogan.
你去打仗，要憑智謀； 謀士眾多，人便得勝。
7 Ang kaalam hataas kaayo alang sa usa ka buangbuang; wala niya bukha ang iyang baba diha sa ganghaan.
智慧極高，非愚昧人所能及， 所以在城門內不敢開口。
8 Adunay naglaraw nga magbuhat ug daotan— gitawag siya sa mga tawo nga agalon sa daotang mga laraw.
設計作惡的， 必稱為奸人。
9 Sala ang binuang nga laraw ug biaybiayon sa mga lalaki ang mga matamayon.
愚妄人的思念乃是罪惡； 褻慢者為人所憎惡。
10 Kung magmaluyahon ka uban ang kahadlok sa adlaw sa kasamok, nan diyutay ra ang imong kusog.
你在患難之日若膽怯， 你的力量就微小。
11 Luwasa kadtong gidala ngadto sa kamatayon ug kupti kadtong nagsusapinday ngadto sa ihawanan.
人被拉到死地，你要解救； 人將被殺，你須攔阻。
12 Kung moingon ka, “Tan-awa, wala kami nasayod mahitungod niini,” ang nagtimbang-timbang sa kasingkasing wala ba siya makasabot sa imong giingon? Ug siya nga nagabantay sa imong kinabuhi, wala ba siya masayod niini? Ug dili ba ihatag sa Dios sa matag usa ang angay kaniya?
你若說：這事我未曾知道， 那衡量人心的豈不明白嗎？ 保守你命的豈不知道嗎？ 他豈不按各人所行的報應各人嗎？
13 Akong anak nga lalaki, pagkaon ug dugos tungod kay maayo kini, tungod kay ang tinulo sa balayan sa putyokan tam-is sa imong pagtilaw.
我兒，你要吃蜜，因為是好的； 吃蜂房下滴的蜜便覺甘甜。
14 Mao usab ang kaalam alang sa imong kalag— kung makaplagan mo kini, aduna gayoy kaugmaon ug ang imong paglaom dili mahanaw.
你心得了智慧，也必覺得如此。 你若找着，至終必有善報； 你的指望也不致斷絕。
15 Ayaw pangatang sama sa daotan nga mosulong sa balay sa matarong. Ayaw gubaa ang iyang pinuy-anan!
你這惡人，不要埋伏攻擊義人的家； 不要毀壞他安居之所。
16 Kay mapukan ang matarong sa makapito ka higayon ug mobarog pag-usab, apan malaglag ang daotan pinaagi sa katalagman.
因為，義人雖七次跌倒，仍必興起； 惡人卻被禍患傾倒。
17 Ayaw paglipay sa dihang mapukan ang imong kaaway ug ayaw tugoti nga magmaya ang imong kasingkasing sa dihang mahisukamod siya,
你仇敵跌倒，你不要歡喜； 他傾倒，你心不要快樂；
18 o makakita si Yahweh ug dili na itugot ug iiway niya ang iyang kapungot diha kaniya.
恐怕耶和華看見就不喜悅， 將怒氣從仇敵身上轉過來。
19 Ayaw kabalaka tungod sa mga nagabuhat ug daotan, ug ayaw kasina sa mga tawong daotan,
不要為作惡的心懷不平， 也不要嫉妒惡人；
20 kay walay kaugmaon ang tawong daotan ug pagapalungon ang lampara sa mga tawong daotan.
因為，惡人終不得善報； 惡人的燈也必熄滅。
21 Kahadloki si Yahweh, ug kahadloki ang hari, akong anak nga lalaki; ayaw pakig-uban niadtong nakigbatok tali kanila,
我兒，你要敬畏耶和華與君王， 不要與反覆無常的人結交，
22 kay ang ilang katalagman moabot dayon ug kinsa man ang masayod sa gidak-on sa kalaglagan nga moabot gikan kanilang duha?
因為他們的災難必忽然而起。 耶和華與君王所施行的毀滅， 誰能知道呢？
23 Kini usab ang mga panultihon sa maalamon. Ang dili makatarunganon nga paghukom sa katungod diha sa balaod dili maayo.
以下也是智慧人的箴言： 審判時看人情面是不好的。
24 Si bisan kinsa nga mosulti ngadto sa sad-an, “Anaa ka sa katarong,” matinunglo sa mga tawo ug kasilagan sa kanasoran.
對惡人說「你是義人」的， 這人萬民必咒詛，列邦必憎惡。
25 Apan magmalipayon kadtong mobadlong sa daotan ug ang mga gasa sa pagkamaayo moabot kanila.
責備惡人的，必得喜悅； 美好的福也必臨到他。
26 Siya nga mohatag ug tinud-anay nga tubag naghatag usab ug halok sa mga ngabil.
應對正直的，猶如與人親嘴。
27 Andama ang imong buluhaton sa gawas, ug himoa nga andam ang tanan alang sa imong kaugalingon diha sa uma; human niana, tukora ang imong balay.
你要在外頭預備工料， 在田間辦理整齊， 然後建造房屋。
28 Ayaw pagsaksi batok sa imong silingan kung wala kay kapasikaran ug ayaw panglimbong pinaagi sa imong mga ngabil.
不可無故作見證陷害鄰舍， 也不可用嘴欺騙人。
29 Ayaw pag-ingon, “buhaton ko kaniya kung unsa ang iyang gibuhat kanako; balosan ko siya tungod sa iyang gibuhat.”
不可說：人怎樣待我，我也怎樣待他； 我必照他所行的報復他。
30 Miagi ako sa uma sa tawong tapolan, agi sa parasan sa tawong walay alamag.
我經過懶惰人的田地、 無知人的葡萄園，
31 Mitubo ang mga tunok bisan asa, ang yuta naputos sa mga sampinit, ug nahugno ang paril nga hinimo sa bato.
荊棘長滿了地皮， 刺草遮蓋了田面， 石牆也坍塌了。
32 Unya ako kining nakita ug gihunahuna; mitan-aw ako ug nadawat ang gitudlo.
我看見就留心思想； 我看着就領了訓誨。
33 Ang diyutay nga pagkatulog, ang diyutay nga hinanok, ang diyutay nga pagkiyugpos sa mga kamot aron mopahulay—
再睡片時，打盹片時， 抱着手躺臥片時，
34 ug ang kawalad-on nagapadulong nga nagpanon nganha kanimo, ug ang imong mga gikinahanglan sama sa sundalo nga sinangkapan sa hinagiban.
你的貧窮就必如強盜速來， 你的缺乏彷彿拿兵器的人來到。
