Panultihon 23
1 Sa dihang molingkod ka aron mokaon uban ang magmamando, pagbantay pag-ayo kung unsa ang anaa sa imong atubangan,
Când te așezi să mănânci cu un conducător, cu atenție ia aminte la ce este înaintea ta;
2 ug ibutang ang kutsilyo sa imong tutonlan kung ikaw ang matang sa tawo nga gusto mokaon ug daghang pagkaon.
Și pune un cuțit la gâtul tău, dacă ești un om dedat apetitului.
3 Ayaw pagtinguha sa iyang lamiang mga pagkaon, kay pagkaon kini sa mga bakak.
Nu dori delicatesele lui, fiindcă ele sunt mâncare înșelătoare.
4 Ayaw paghago ug maayo aron makaangkon ug bahandi; pagmaalamon aron masayod kung kanus-a moundang.
Nu munci ca să fii bogat; oprește-te de la propria ta înțelepciune.
5 Tugotan ba nimo ang imong mga mata nga masilaw niini? Mahanaw lamang kini, kay sigurado gayod nga tugkan kini ug mga pako sama sa agila ug molupad sa kawanangan.
Îți vei aținti ochii asupra a ceva ce nu este? Fiindcă bogățiile cu siguranță își fac aripi; ele zboară departe ca o acvilă spre cer.
6 Ayaw kan-a ang pagkaon sa tawong adunay daotan nga tinan-awan— ug ayaw pagtinguha sa iyang lamiang mga pagkaon,
Nu mânca pâinea aceluia ce are un ochi rău, nici nu dori delicatesele lui,
7 kay siya ang matang sa tawo nga nag-ihap sa kantidad sa pagkaon. “Kaon ug inom!” moingon siya kanimo, apan ang iyang kasingkasing wala diha kanimo.
Fiindcă așa cum gândește în inima lui, așa este el; Mănâncă și bea, îți spune el; dar inima lui nu este cu tine.
8 Isuka nimo bisan ang diyutay nga imong gikaon ug giusik-usikan lang nimo ang imong mga pagdayeg.
Bucata pe care ai mâncat-o, o vei vărsa și îți vei pierde cuvintele dulci.
9 Ayaw pakigsulti sa igdulungog sa usa ka buangbuang, kay tamayon lamang niya ang imong maalamon nga mga pulong.
Nu vorbi în urechile unui prost, fiindcă va disprețui înțelepciunea cuvintelor tale.
10 Ayaw ibalhin ang karaang bato nga utlanan o ilogon ang kaumahan sa mga ilo,
Nu scoate pietrele vechi de hotar și nu intra în câmpurile celor fără tată,
11 kay ang ilang Manluluwas kusgan ug molaban siya sa ilang katungod batok kanimo.
Fiindcă răscumpărătorul lor este puternic; va pleda împotriva ta în cauza lor.
12 Ibutang sa imong kasingkasing ang pagpanudlo ug sa imong mga dalunggan ang mga pulong sa kahibalo.
Dedică-ți inima instruirii și urechile tale cuvintelor cunoașterii.
13 Ayaw pagdumili sa pagpanton sa usa ka bata, kay kung latoson nimo siya ug bunal, dili siya mamatay.
Nu cruța copilul de la disciplinare, fiindcă dacă îl bați cu nuiaua, nu va muri.
14 Kinahanglan nga ikaw gayod ang molatos kaniya pinaagi sa bunal ug moluwas sa iyang kalag gikan sa Seol. (Sheol h7585)
Bate-l cu nuiaua și îi vei elibera sufletul din iad. (Sheol h7585)
15 Akong anak nga lalaki, kung maalamon ang imong kasingkasing, nan ang akong kasingkasing magmaya usab;
Fiul meu, dacă inima ta este înțeleaptă, inima mea se va bucura, chiar a mea.
16 malipay ang akong kinasuloran sa dihang ang imong mga ngabil magsulti ug husto.
Da, rărunchii mei se vor bucura când buzele tale spun lucruri drepte.
17 Ayaw itugot nga masina ang imong kasingkasing sa mga makasasala, apan padayon diha sa pagkahadlok kang Yahweh sa tibuok adlaw.
Să nu invidieze inima ta pe păcătoși, ci rămâi în teama de DOMNUL cât este ziua de lungă.
18 Sigurado gayod nga adunay kaugmaon ug dili mahanaw ang imong paglaom.
Căci cu siguranță este un viitor și așteptarea ta nu va fi stârpită.
19 Paminaw- ikaw! - akong anak nga lalaki, ug pagmaalamon ug giyahi ang imong kasingkasing ngadto sa dalan.
Ascultă fiul meu și fii înțelept și călăuzește-ți inima pe cale.
20 Ayaw pakig-uban sa mga palahubog ug sa kusog mokaon ug karne,
Nu fi printre băutorii de vin, printre destrăbălații mâncători de carne;
21 kay ang palahubog ug ang kusog mokaon mahimong kabos ug mahinanok nga magbisti na lamang sila ug mga trapo.
Fiindcă bețivul și mâncăciosul vor ajunge la sărăcie; și somnolența va îmbrăca pe un om în zdrențe.
22 Paminawa ang imong amahan nga maoy nagpakatawo kanimo ug ayaw tamaya ang imong inahan sa dihang matigulang na siya.
Dă ascultare tatălui tău care te-a născut și nu disprețui pe mama ta când este bătrână.
23 Palita ang kamatuoran, apan ayaw kini ibaligya; pagpalit ug kaalam, pagpanton, ug panabot.
Cumpără adevărul și nu îl vinde; de asemenea înțelepciunea și instruirea și înțelegerea.
24 Ang amahan sa matarong maglipay gayod, ug siya nga magpakatawo ug maalamon nga bata magmaya diha kaniya.
Tatăl celui drept se va bucura mult, și cel ce naște un copil înțelept va avea bucurie de la el.
25 Tugoti nga magmaya ang imong amahan ug imong inahan ug tugoti nga maglipay siya nga maoy nagpakatawo kanimo.
Tatăl tău și mama ta vor fi veseli, și cea care te-a născut se va bucura.
26 Akong anak nga lalaki, ihatag kanako ang imong kasingkasing ug ipaniid ang imong mga mata sa akong mga dalan.
Fiul meu, dă-mi inima ta și lasă-ți ochii să observe căile mele.
27 Kay ang babaye nga nagbaligya sa iyang dungog usa ka lalom nga bung-aw, ug ang asawa sa laing lalaki usa ka masigpit nga atabay.
Fiindcă o curvă este un șanț adânc, și o femeie străină este o groapă strâmtă.
28 Nagpauraray siya nga nag-atang sama sa kawatan ug padaghanon niya ang mga maluibon taliwala sa katawhan.
De asemenea ea pândește ca după pradă și înmulțește pe călcătorii de lege între oameni.
29 Kinsa man ang adunay kaalaot? Kinsa man ang adunay kasubo? Kinsa man ang adunay mga kaaway? Kinsa man ang adunay pagbagulbol? Kinsa man ang adunay mga samad nga walay hinungdan? Kinsa man ang adunay mapula nga mga mata?
Cine are vaiet? Cine are întristări? Cine are certuri? Cine are bolboroseli? Cine are răni fără motiv? Cine are roșeața ochilor?
30 Kadtong magpabilin sa pag-inom ug bino, kadtong misulay sa sinagolan nga bino.
Cei ce adastă îndelung la vin, cei ce se duc să caute vinul amestecat.
31 Ayaw tan-awa ang bino sa dihang pula na kini, sa dihang mangidlap kini diha sa baso ug hamloy nga lad-okon.
Nu te uita la vin când este roșu, când își arată culoarea în pahar, când se mișcă singur.
32 Sa kataposan mamaak kini sama sa bitin ug molikos kini sama sa udto-udto nga bitin.
La urmă mușcă precum un șarpe și înțeapă ca o viperă.
33 Makita sa imong mga mata ang katingalahang mga butang ug ang imong kasingkasing magapamulong sa sukwahi nga mga butang.
Ochii tăi vor privi femei străine și inima ta va rosti lucruri perverse.
34 Mahisama ka sa natulog ngadto sa kinahiladman sa kadagatan o naghigda tumoy sa tukon sa layag.
Da, vei fi ca acela ce se întinde în mijlocul mării, sau ca acela ce se întinde în vârful unui catarg.
35 “Gibunalan nila ako,” moingon ka, “apan wala ako nasakitan. Gikulata nila ako, apan wala ko kini mabati. Kanus-a ba ako makamata? Mangita ako ug laing ilimnon.”
M-au lovit, vei spune tu, și nu am fost rănit; m-au bătut și nu am simțit; când mă voi trezi? Îl voi căuta din nou.
