Panultihon 21
1 Ang kasingkasing sa hari usa ka nagadagayday nga tubig diha sa kamot ni Yahweh; gipasimang niya kini sa bisan asa niya gusto.
O coração do rei está nas mãos de Iavé como os cursos de água. Ele o transforma onde quer que deseje.
2 Ang tagsatagsa ka pamaagi sa tawo matarong sa iyang kaugalingon nga mga mata, apan si Yahweh ang magatimbangtimbang sa mga kasingkasing.
Todos os modos de um homem estão certos aos seus próprios olhos, mas Yahweh pesa os corações.
3 Ang pagbuhat sa pagkamatarong ug pagkamakiangayon labi pang dawaton ni Yahweh kay sa halad.
Para fazer retidão e justiça é mais aceitável para Iavé do que o sacrifício.
4 Ang mapahitas-on nga mga mata ug mapasigarbohon nga kasingkasing— ang suga sa daotan— mga sala.
Um olhar elevado e um coração orgulhoso, a lâmpada dos ímpios, é o pecado.
5 Ang mga laraw sa makugihon mogiya lamang ngadto sa pagkamauswagon, apan ang tagsatagsa nga nagabuhat nga madalidalion mosangko lamang sa kawalad-on.
Os planos do diligente certamente levam ao lucro; e todos que são apressados certamente correm para a pobreza.
6 Ang pagbaton ug mga bahandi pinaagi sa bakakon nga dila usa ka lumalabayng inalisngaw nga aso ug usa ka lit-ag nga makapatay.
Getting tesouros por uma língua mentirosa é um vapor fugaz para aqueles que buscam a morte.
7 Ang kabangis sa daotan mao ang moguyod kanila palayo, kay nagdumili man sila sa pagbuhat sa katarong.
A violência dos ímpios irá afastá-los, porque eles se recusam a fazer o que é certo.
8 Baliko ang dalan sa tawong sad-an, apan siya nga putli nagabuhat ug matarong.
O caminho do culpado é desonesto, mas a conduta dos inocentes é reta.
9 Mas maayo pa nga mopuyo sa lawak sa ibabaw sa balay kaysa mopuyo sa balay uban ang asawa nga malalison.
É melhor morar no canto do topo da casa do que compartilhar uma casa com uma mulher contenciosa.
10 Ang pangpagana sa daotan nangita sa pagkadaotan; walay kaluoy nga makit-an sa iyang mga silingan diha sa iyang mga mata.
A alma dos malvados deseja o mal; seu vizinho não encontra misericórdia em seus olhos.
11 Sa dihang masilotan na ang matamayon, ang walay alamag mahimong maalamon, ug sa dihang pahamatngonan ang maalamon nga tawo, madugangan ang iyang kahibalo.
Quando o zombador é punido, o simples ganha sabedoria. Quando o sábio é instruído, ele recebe conhecimento.
12 Siya nga nagabuhat ug matarong nagabantay sa balay sa daotan; iyang ipasukamod ang daotan ngadto sa pagkagun-ob.
O Justo considera a casa do ímpio, e leva os ímpios à ruína.
13 Siya nga magasampong sa iyang mga igdulungog sa mga pagtuaw sa mga kabos, magatuaw usab siya, apan dili siya patalinghogan.
Whoever pára seus ouvidos ao grito dos pobres, ele também vai gritar, mas não será ouvido.
14 Makapahupay sa kasuko ang gasa sa tago ug makapahupay sa hilabihan nga kaligutgot ang gasa sa tago.
Um presente em segredo apazigua a raiva, e um suborno no manto, forte fúria.
15 Sa dihang mapahamtang na ang katarong, magdala kini ug kalipay ngadto sa tawo nga nagabuhat sa matarong, apan magdala kini ug kalisang sa nagabuhat ug daotan.
É alegria para os justos fazer justiça; mas é uma destruição para os trabalhadores da iniqüidade.
16 Siya nga nahisalaag gikan sa dalan sa panabot, magapahulay siya ngadto sa tigomanan sa mga patay.
O homem que vagueia fora do caminho da compreensão descansarão na assembléia dos espíritos falecidos.
17 Bisan kinsa nga nahigugma sa kahilayan mahimo nga kabos; siya nga nahigugma sa bino ug lana dili maadunahan.
Aquele que ama o prazer será um homem pobre. Aquele que ama o vinho e o óleo não será rico.
18 Ang daotan nga tawo maoy lukat alang sa nagabuhat ug matarong, ug ang maluibon maoy lukat alang sa matinud-anon.
O ímpio é um resgate para os justos, o traiçoeiro para os de pé.
19 Mas maayo pang magpuyo sa kamingawan kay sa uban ang babaye nga tigpasiugda ug kasamok ug hilabihan ka bagulbolan.
É melhor morar em uma terra desértica, do que com uma mulher contenciosa e irritadiça.
20 Adunay bililhon nga bahandi ug lana sa panimalay sa manggialamon, apan usik-usikan lamang kini sa tawong buangbuang.
There é um tesouro precioso e óleo na morada dos sábios, mas um homem tolo o engole.
21 Siya nga nagabuhat ug matarong ug manggiluluy-on— kining tawhana makakaplag ug kinabuhi, pagkamatarong, ug kadungganan.
He que segue após a retidão e a bondade encontra vida, retidão e honra.
22 Ang tawong maalamon makakatkat sa siyudad sa mga bantogan, ug mapokan niya ang mga salipdanan nga diin ilang gisaligan.
Um homem sábio dimensiona a cidade dos poderosos, e traz para baixo a força de sua confiança.
23 Bisan kinsa nga magabantay sa iyang baba ug sa iyang dila magapahilayo sa iyang kaugalingon sa kasamok.
Quem quer que proteja sua boca e sua língua mantém sua alma longe dos problemas.
24 Ang mapahitas-on ug mapasigarbohon nga tawo— “Matamayon” ang iyang ngalan— nagabuhat uban ang mapalabilabihon nga garbo.
O homem orgulhoso e arrogante - “Scoffer” é seu nome. ele trabalha com a arrogância do orgulho.
25 Ang tinguha sa tapolan makapatay kaniya, kay ang iyang mga kamot nagadumili sa pagtrabaho.
O desejo do preguiçoso o mata, por suas mãos se recusarem a trabalhar.
26 Sa tibuok adlaw nagatinguha ug nagatinguha pa gayod siya, apan siya nga nagabuhat ug matarong nagahatag ug wala nagatihiktihik.
Há aqueles que cobiçam avidamente o dia todo; mas os justos dão e não retêm.
27 Dulomtanan ang halad sa tawong daotan; mas dulomtanan pa gayod kini kung dad-on niya kini uban sa daotan nga mga tinguha.
O sacrifício dos ímpios é uma abominação... quanto mais, quando ele o traz com uma mente perversa!
28 Mahanaw ang bakakon nga saksi, apan siya nga nagapatalinghog magasulti sa tanang panahon.
Uma falsa testemunha perecerá. Um homem que escuta fala para a eternidade.
29 Ang usa ka tawong daotan magapagahi sa iyang panagway, apan ang tawong matinud-anon masaligon mahitungod sa iyang mga paagi.
Um homem perverso endurece seu rosto; mas quanto aos verticalizados, ele estabelece seus caminhos.
30 Wala gayoy kaalam, wala gayoy panabot, ug wala gayoy tambag nga makabarog batok kang Yahweh.
Não há sabedoria nem compreensão nem contra Yahweh.
31 Giandam ang kabayo alang sa adlaw sa pagpakiggubat, apan ang kadaogan iya lamang kang Yahweh.
O cavalo está preparado para o dia da batalha; mas a vitória está com Yahweh.
