Panultihon 19
1 Mas maayo pa ang tawo nga kabos nga naglakaw diha sa iyang katarong kaysa kaniya nga sukwahi sa iyang pagpanulti ug buangbuang.
[is] good A poor [person] [who] walks in integrity his more than [the] [person] perverse of lips his and he [is] a fool.
2 Dili usab maayo ang pagpangandoy nga dili inubanan sa kahibalo ug siya nga kusog modagan mahisalaag sa dalan.
Also with not knowledge a person not [is] good and [one who] hastens with feet [is] missing.
3 Ang kabuang sa tawo nagdaot sa iyang kinabuhi ug napungot ang iyang kasingkasing batok kang Yahweh.
[the] folly of A person it subverts way his and towards Yahweh it rages heart his.
4 Makadugang ang bahandi ug daghang mga higala, apan ang tawong kabos nahimulag gikan sa iyang mga higala.
Wealth it adds friends many and a poor [person] from friend his he is separated.
5 Ang bakakon nga saksi pagasilotan ug siya nga nagsulti ug bakak dili gayod makaikyas.
A witness of lies not he will go unpunished and he may breathe out lies not he will escape.
6 Daghan ang magapangayo ug tabang gikan sa tawong manggihatagon ug higala sa tanan siya nga manggihatagon ug mga gasa.
Many [people] they entreat [the] face of a noble [person] and everyone [is] the friend of a person of gift.
7 Ang tanang mga igsoong lalaki sa kabos nasilag kaniya; unsa pa kaha ang iyang mga higala nga mipahilayo kaniya! Motawag siya kanila apan wala na sila.
All [the] brothers of a poor [person] - they hate him indeed? for friend[s] his they are distant from him [one who] pursues words (to him *Q(K)*) they.
8 Siya nga nagbaton sa kaalam naghigugma sa iyang kinabuhi; siya nga nagtipig sa pagsabot makakaplag kung unsa ang maayo.
[one who] acquires Heart [is] loving own self his [one who] keeps understanding [is] to find good.
9 Ang bakakon nga saksi pagasilotan gayod, apan ang nagsulti ug bakak malaglag.
A witness of lies not he will go unpunished and he may breathe out lies he will perish.
10 Dili angay sa tawo nga buangbuang ang pagpuyo sa kaharuhay— labi na gayod nga walay angay ang ulipon nga maoy magdumala sa mga prinsipe.
Not [is] suitable for a fool luxury indeed? for for a slave - to rule over princes.
11 Ang pagkamabinantayon maghimo sa tawo nga dili daling masuko ug ang dili pagtagad sa sayop maoy makahatag kaniya ug himaya.
[the] prudence of A person it makes long anger his and glory his [is] to pass over transgression.
12 Ang kapungot sa hari sama sa ngulob sa batan-ong liyon, apan ang iyang kaluoy sama sa yamog nga anaa sa sagbot.
[is] a roaring Like young lion [the] rage of a king and [is] like dew on grass favor his.
13 Ang buangbuang nga anak nga lalaki nagdaot sa iyang amahan ug ang malalison nga asawa sama sa tubig nga kanunay magtulo.
[is] destruction To father his a son a fool and [are] a dripping continuous [the] contentions of a wife.
14 Ang balay ug ang bahandi maoy panulondon gikan sa mga ginikanan, apan ang maalamon nga asawa gikan kang Yahweh.
House and wealth [are] an inheritance of fathers and [is] from Yahweh a wife prudent.
15 Ang pagkatapolan maghatod kanimo ngadto sa pagkahinanok ug tulog, apan siya nga dili magtrabaho gutomon.
Laziness it makes fall deep sleep and a person of idleness he will be hungry.
16 Siya nga nagtuman sa sugo nanalipod sa iyang kinabuhi, apan mamatay ang tawo nga wala maghunahuna mahitungod sa iyang mga pamaagi.
[one who] keeps A commandment [is] guarding life his [the] [one who] despises ways his (he will die. *Q(K)*)
17 Si bisan kinsa nga maluluy-on sa kabos sama ra nga nagpahulam kang Yahweh ug magbayad siya kaniya sa iyang nahimo.
[is] lending to Yahweh [one who] shows favor to a poor [person] and recompense his he will repay to him.
18 Pantona ang imong anak samtang aduna pay paglaom ug ayaw pangandoya nga mabutang siya sa kamatayon.
Discipline son your for there [is] hope and to putting to death him may not you lift up desire your.
19 Ang tawo nga daling masuko kinahanglan nga mobayad sa kasaypanan, kung imo siyang luwason, buhaton mo pa gihapon kini sa ikaduhang higayon.
(A [person] great of *Q(K)*) rage [is] bearing [the] penalty that except you will rescue and again you will repeat.
20 Paminawa ang tambag ug dawata ang pagtudlo, aron nga magmaalamon ka hangtod sa kataposan sa imong kinabuhi.
Listen to counsel and accept correction so that you may become wise in end your.
21 Daghan ang mga laraw sa kasingkasing sa tawo, apan ang kabubut-on lamang ni Yahweh maoy matuman.
Many plans [are] in [the] heart of a person and [the] purpose of Yahweh it it will stand.
22 Ang pagkamatinud-anon maoy gipangandoy sa tawo ug mas maayo pa ang tawong kabos kaysa bakakon.
[is the] desire of A person loyalty his and [is] good a poor [person] more than a person of falsehood.
23 Ang pagpasidungog kang Yahweh magtultol sa katawhan ngadto sa kinabuhi; si bisan kinsa nga aduna niini matagbaw ug dili mahiagom sa kadaot.
[the] fear of Yahweh [is] to life and satisfied someone will pass [the] night not he will be visited trouble.
24 Maglubong sa iyang kamot ang tapolan ngadto sa pagkaon; dili gani siya makahimo sa paghungit niini padulong sa iyang baba.
He hides a sluggard hand his in the dish also to mouth his not he brings back it.
25 Kung imong silotan ang mabugalbugalon, mahimong magmaalamon ang walay alamag; badlonga siya nga adunay pagsabot ug makabaton siya ug kahibalo.
A mocker you will strike and a naive person he will become prudent and to reprove a discerning [person] he will understand knowledge.
26 Siya nga mangawat sa iyang amahan ug maghingilin sa iyang inahan mao ang anak nga lalaki nga magpakaulaw ug salawayon.
[one who] assaults A father he drives away a mother [is] a son [who] brings shame and [who] causes shame.
27 Kung mohunong ka sa pagpaminaw sa pagtudlo, akong anak nga lalaki, mahisalaag ka gikan sa mga pulong sa kahibalo.
Cease O son my to listen to correction to stray from words of knowledge.
28 Magbugalbugal sa katarong ang bakak nga saksi ug ang baba sa daotan magalamoy sa pagkadaotan.
A witness of worthlessness he mocks justice and [the] mouth of wicked [people] it swallows up wickedness.
29 Andam na ang paghukom alang sa mga mabugalbugalon ug ang paglatos alang sa mga likod sa mga buangbuang.
They are prepared for mockers judgments and blows for [the] back of fools.
