Panultihon 17
1 Mas maayo pa nga adunay kahilom uban sa diyutay nga bahaw nga tinapay kaysa balay nga puno sa kombira apan adunay panag-away.
Melhor é um pedaço seco com tranqüilidade, do que uma casa cheia de banquetes com disputas.
2 Ang maalamon nga sulugoon maoy magmando sa anak nga magpakaulaw ug makigbahin sa mga katigayonan ingon nga usa sa mga igsoon.
Um servo que lida sabiamente governará sobre um filho que causa vergonha, e terá uma parte na herança entre os irmãos.
3 Ang hulmahan alang sa plata ug ang hudno alang sa bulawan, apan si Yahweh ang magputli sa mga kasingkasing.
O pote de refino é para a prata e o forno para o ouro, mas Yahweh testa os corações.
4 Ang tawo nga nagabuhat ug daotan maminaw niadtong mga nagasultig daotan; ang bakakon motagad niadtong nagasulti ug daotan nga mga butang.
Um malfeitor presta atenção aos lábios perversos. Um mentiroso dá ouvidos a uma língua maliciosa.
5 Si bisan kinsa nga nagabiaybiay sa kabos nagatamay sa iyang magbubuhat ug ang nagmaya sa kalisdanan dili makalikay sa silot.
Whoever ridiculariza os pobres reprovadores de seu Criador. Aquele que se alegra com a calamidade não ficará impune.
6 Ang mga apo maoy korona sa mga tigulang, ug ang mga ginikanan maghatag ug pagpasidungog sa ilang mga anak.
Os filhos das crianças são a coroa dos velhos; a glória das crianças são seus pais. O discurso
7 Ang maayo nga pagpanulti dili angay sa usa ka buangbuang; ingon man ang ngabil nga bakakon dili angay sa mga halangdon.
Excellent não é apropriado para um tolo, muito menos os lábios mentirosos servem a um príncipe.
8 Ang pagsuhol sama sa usa ka batong salamangka alang niadtong naghatag niini; bisan asa siya paingon, magmalamposon siya.
Um suborno é uma pedra preciosa aos olhos de quem o dá; onde quer que ele se vire, ele prospera.
9 Si bisan kinsa ang wala maghunahuna sa sayop nagapangita sa gugma, apan kadtong nagabalik-balik sa usa ka butang makapabulag sa suod nga panaghigala.
He que cobre uma ofensa promove o amor; mas aquele que repete um assunto separa os melhores amigos.
10 Ang pagbadlong modulot sa kinahiladman sa tawong adunay panabot kaysa gatosan ka lapdos ngadto sa buangbuang.
Uma repreensão entra mais profundamente em quem tem entendimento do que cem chicotadas em um tolo.
11 Ang tawong daotan nangita lamang ug kasamok, busa ang mangtas nga sinugo ipadala batok kaniya.
Um homem mau procura apenas a rebelião; portanto, um mensageiro cruel será enviado contra ele.
12 Mas maayo pa nga makasugat ug oso nga gikawatan sa iyang mga anak kay sa makasugat ug usa ka buangbuang diha sa iyang pagkabuang-buang.
Deixe um urso roubado de seus filhotes encontrar um homem, em vez de um idiota em sua loucura.
13 Kung ang usa ka tawo nagbalos ug daotan sa maayo, ang pagkadaotan dili mobiya sa iyang panimalay.
Whoever recompensa o mal pelo bem, o mal não deve sair de sua casa.
14 Ang sinugdanan sa panagbingkil sama sa usa ka tawo nga nagsabwag ug tubig sa bisan asa, busa palayo sa panaglalisay sa dili pa kini modako.
O início da briga é como romper uma represa, portanto, parem de brigar antes que a briga ecloda.
15 Ang tawo nga magpalingkawas sa mga tawong daotan o maghukom niadtong magbuhat sa matarong— kining duha ka mga tawo dulumtanan kang Yahweh.
Aquele que justifica os ímpios, e aquele que condena os justos, Ambos são uma abominação para Yahweh.
16 Nganong magsuhol man ang buangbuang ug salapi aron makakat-on mahitungod sa kaalam, nga wala man siyay katakos sa pagkat-on niini?
Por que há dinheiro na mão de um tolo para comprar sabedoria? já que ele não tem nenhum entendimento?
17 Ang managhigala maghigugmaay sa tanang higayon ug ang managsoon nahimugso sa panahon sa kalisdanan.
Um amigo ama em todos os momentos; e um irmão nasce para a adversidade.
18 Ang tawo nga walay alamag magahimo ug hugot nga mga pakigsaad ug maoy moangkon sa mga utang sa iyang silingan.
Um homem vazio de entendimento bate as mãos, e se torna garantia na presença de seu vizinho.
19 Si bisan kinsa kadtong mahigugma sa panagbingkil nahigugma sa sala; siya nga maghimo sa hataas nga babag sa iyang pultahan maoy mahimong hinungdan nga makabali sa mga bukog.
Aquele que ama a desobediência ama a luta. Aquele que constrói um portão alto procura destruição.
20 Ang tawo nga daotan ug kasingkasing walay makaplagan nga maayo; siya nga adunay daotan nga dila mahiagom ngadto sa katalagman.
Aquele que tem um coração perverso não encontra a prosperidade, e aquele que tem uma língua enganosa cai em apuros.
21 Si bisan kinsa kadtong ginikanan sa buangbuang magdala ug kasubo sa iyang kaugalingon; ug ang amahan sa buangbuang walay kalipay.
Aquele que se torna o pai de um idiota que sofre. O pai de um tolo não tem alegria.
22 Ang malipayon nga kasingkasing maayo nga tambal, apan ang dugmok nga espiritu makauga sa bukog.
Um coração alegre faz um bom remédio, mas um espírito esmagado seca os ossos.
23 Ang tawong daotan modawat ug tinago nga suhol aron tuison ang dalan sa hustisya.
Um homem perverso recebe um suborno em segredo, para perverter os caminhos da justiça.
24 Ang usa ka tawo nga adunay panabot nagatumong sa iyang nawong ngadto sa kaalam, apan ang mata sa buangbuang nagatumong sa tumoy sa kalibotan.
A sabedoria está diante do rosto de quem tem entendimento, mas os olhos de um tolo vagueiam até os confins da terra.
25 Ang anak nga buangbuang mao ang kasub-anan ngadto sa iyang amahan, ug kapaitan alang sa babaye nga naghimugso kaniya.
Um filho tolo traz dor a seu pai, e amargura para ela que o aborreceu.
26 Dili usab maayo nga silotan ang nagbuhat ug matarong; ni maayo ang paglatigo sa mga tawong halangdon nga adunay baroganan.
Também punir os justos não é bom, nem para flagelar os funcionários por sua integridade.
27 Ang tawo nga adunay kahibalo mogamit ug diyutay lamang nga mga pulong ug ang tawo nga adunay panabot mapinugnganon.
Aquele que poupa suas palavras tem conhecimento. Aquele que é mesmo temperado é um homem de compreensão.
28 Bisan ang buangbuang daw sama sa maalamon kung siya magpakahilom; kung dili siya mosulti, isipon siyang usa ka utokan.
Até mesmo um tolo, quando se mantém em silêncio, é considerado sábio. Quando ele fecha os lábios, pensa-se que ele é perspicaz.
