Panultihon 16
1 Ang mga laraw sa kasingkasing iya sa tawo, apan nagagikan kang Yahweh ang tubag sa iyang dila.
A l'homme de former des plans en son cœur; mais à Dieu d'exaucer ce qu'exprime la langue.
2 Ang tanan nga pamaagi sa tawo putli sa iyang kaugalingong panan-aw, apan sukdon ni Yahweh ang espiritu.
Toutes les voies d'un homme sont pures à ses yeux; mais l'Éternel pèse les cœurs.
3 Itugyan kang Yahweh ang imong mga buluhaton ug ang imong mga laraw magmalamposon.
Repose-toi sur Dieu de tes affaires, et tes plans seront assurés.
4 Gibuhat ni Yahweh ang tanang butang nga adunay katuyoan, bisan ang mga daotan sa adlaw sa kalisdanan.
L'Éternel a fait toutes choses pour leur fin; ainsi, l'impie pour le jour du malheur.
5 Gidumtan ni Yahweh ang tanan nga adunay mapahitas-on nga kasingkasing, bisan tuod makabarog sila nga nagkahiusa, dili sila makalingkawas sa silot.
Tout orgueilleux est pour l'Éternel une abomination; en aucun temps il ne demeure impuni.
6 Pinaagi sa pagkamatinud-anon sa kasabotan ug pagkamasaligan ang sala napasaylo ug pinaagi sa pagkahadlok kang Yahweh ang mga tawo mobiya sa pagkadaotan.
L'amour et la fidélité expient la faute, et la crainte de l'Éternel fait fuir le mal.
7 Kung ang pamaagi sa usa ka tawo nakapahimuot kang Yahweh, himoon niya bisan pa ang kaaway nianang tawhana nga mapasig-uli kaniya.
Si l'Éternel est favorable à la voie d'un homme, Il réconcilie même ses ennemis avec lui.
8 Mas maayo pa ang diyutay nga kinitaan uban ang pagkamatarong, kaysa dako nga uban pagkadili matarong.
Mieux vaut peu avec la justice, qu'un gros revenu avec l'iniquité.
9 Sa iyang kasingkasing, ang tawo naglaraw sa iyang dalan, apan si Yahweh ang mogiya sa iyang mga lakang.
L'homme en son cœur se trace sa voie; c'est l'Éternel qui dirige sa marche.
10 Ang pagpanagna anaa sa ngabil sa hari, sa paghukom ang iyang baba dili gayod mosulti ug bakak.
Les lèvres du roi prononcent des oracles; et, quand il juge, sa bouche n'est point inique.
11 Ang husto nga sukdanan nagagikan kang Yahweh; ang tibuok nga gibug-aton sa sudlanan mao ang iyang bulohaton.
Le poids et la balance justes viennent de l'Éternel; Il a fait toutes les pierres qu'on a dans sa bourse.
12 Kung ang mga hari magbuhat ug daotan nga mga butang, mao kana ang butang nga hinginlan, tungod kay ang trono gitukod sa pagbuhat ug maayo.
Les rois auront horreur de faire le mal; car par la justice un trône est affermi.
13 Ang hari malipay sa ngabil nga nagsulti sa matuod ug gihiguma niya ang nagsulti sa walay pagduhaduha.
Les bonnes grâces du roi seront pour les lèvres vraies, et celui qui parle sincèrement, aura son amour.
14 Ang kapungot sa hari usa ka mensahero sa kamatayon apan ang tawong maalamon mosulay sa paghupay sa iyang kasuko.
Colère de roi, messages de mort: aussi le sage la calmera.
15 Diha sa kahayag sa nawong sa hari mao ang kinabuhi, ug ang iyang pabor sama sa panganod nga nagdala ug ulan.
Un regard riant du roi donne la vie, et sa faveur est comme un nuage pluvieux du printemps.
16 Mas maayo ang pagbaton ug kaalam kaysa bulawan. Ang pagbaton ug panabot kinahanglan pilion labaw sa plata.
Combien la possession de la sagesse vaut mieux que l'or! et que la possession de la sagesse est préférable à l'argent.
17 Ang dalan sa mga tawong matarong maglikay kanila gikan sa daotan; kadtong mopanalipod sa iyang kinabuhi mobantay sa iyang dalan.
La voie des gens de bien, c'est de fuir le mal; il préserve sa vie celui qui surveille ses voies.
18 Ang garbo mosangpot sa kalaglagan ug ang mapahitas-on nga espiritu sa pagkapukan.
L'orgueil précède la ruine, et la présomption, la chute.
19 Mas maayo ang pagpaubos diha sa mga kabos nga mga tawo kaysa pagbahin sa mga inilog uban sa mga mapahitas-on nga mga tawo.
Mieux vaut vivre humble avec les pauvres, que de partager le butin avec les superbes.
20 Si kinsa kadtong namalandong sa gitudlo kanila makakaplag ug maayo ug kadtong nagsalig kang Yahweh magmalipayon.
Qui dans les affaires agit sensément, trouve le bonheur; et heureux qui se confie dans l'Éternel!
21 Siya nga maalamon sa iyang kasingkasing gitawag nga adunay panabot ug ang katam-is sa pagpanulti magdugang sa iyang katakos sa pagtudlo.
L'homme au cœur sage est appelé sensé, et l'aménité des paroles avance l'instruction.
22 Ang panabot mao ang tuboran sa kinabuhi alang kaniya nga nagbaton niini, apan ang silot sa mga buangbuang mao ang ilang pagkabuang-buang.
La prudence pour qui l'a est une source de vie; les insensés sont punis par leur propre folie.
23 Ang kasingkasing sa maalamon nga tawo maghatag ug panabot sa iyang baba ug makadugang sa pagkamadanihon sa iyang mga ngabil.
Le cœur du sage rend sa bouche sensée, et par ses discours avance l'instruction.
24 Ang malumo nga mga pulong sama sa dugos— tam-is alang sa kalag ug kaayohan alang sa kabukogan.
Les discours gracieux sont des rayons de miel, doux au cœur, restaurants pour le corps.
25 Adunay dalan nga ang hunahuna sa tawo husto, apan ang tumoy niini dalan paingon sa kamatayon.
Telle voie semble droite à l'homme; mais elle aboutit au chemin de la mort.
26 Ang tinguha sa usa ka mamumuo ang makapakaon kaniya; ang iyang kagutom mao ang nag-aghat kaniya nga magpadayon.
La faim du travailleur travaille pour lui, car sa bouche lui en impose la charge.
27 Ang walay pulos nga tawo nangita ug kagubot ug ang iyang sinultihan sama sa makapaso nga kalayo.
L'homme dangereux prépare le malheur, et sur ses lèvres il y a comme un feu qui brûle.
28 Ang mga tawong daotan makapasamot sa panagbangi ug ang pagpanglibak makapabulag sa suod nga mga managhigala.
L'homme tortueux excite les divisions; et le rapporteur désunit les intimes.
29 Ang tawo nga mangtas mamakak sa iyang silingan ug maggiya kaniya sa dalan nga dili matarong.
L'homme qui veut nuire, séduit son prochain, et l'engage dans une voie qui n'est pas la bonne;
30 Siya nga mokidhat sa iyang mata naglaraw ug daotang mga butang; kadtong mongisi magabuhat ug daotan.
il ferme les yeux pour méditer la fraude, il serre les lèvres… il a consommé le crime.
31 Ang puti nga buhok mao ang purongpurong sa himaya; naangkon kini tungod sa pagkinabuhi sa husto nga pamaagi.
Les cheveux blancs sont une couronne d'honneur; c'est sur le chemin de la justice qu'on la trouve.
32 Mas maayo nga dili daling masuko kaysa mahimong manggugubat ug ang nagdumala sa iyang espiritu mas kusgan pa sa usa ka tawo nga makalupig ug siyudad.
L'homme patient est supérieur au héros, et celui qui a l'empire de son âme, au preneur de villes.
33 Ang ripa giitsa ngadto sa sabakan, apan ang pagbuot nagagikan kang Yahweh.
On jette le sort dans le pan de la robe; mais sa décision vient de l'Éternel.
