Panultihon 15
1 Ang malumo nga tubag makapahupay sa kapungot, apan ang sakit nga pulong makapasamot sa kasuko.
LA blanda respuesta quita la ira: mas la palabra áspera hace subir el furor.
2 Ang dila sa mga tawong maalamon magasulti ug kahibalo, apan ang baba sa mga buangbuang magasulti ug mga binuang.
La lengua de los sabios adornará la sabiduría: mas la boca de los necios hablará sandeces.
3 Ang mata ni Yahweh anaa sa bisan asa, nagabantay sa mga daotan ug sa mga maayo.
Los ojos de Jehová están en todo lugar, mirando á los malos y á los buenos.
4 Ang makapaayo nga dila mao ang kahoy sa kinabuhi, apan ang dila nga malimbongon makapasubo sa espiritu.
La sana lengua es árbol de vida: mas la perversidad en ella es quebrantamiento de espíritu.
5 Ang buangbuang adunay pagtamay sa pagpanton sa iyang amahan, apan siya nga nakakat-on sa mga pagbadlong usa ka maampingon.
El necio menosprecia el consejo de su padre: mas el que guarda la corrección, vendrá á ser cuerdo.
6 Adunay dakong bahandi sa balay niadtong nagbuhat ug matarong, apan ang kinitaan sa mga tawong daotan naghatag kanila ug kasamok.
En la casa del justo hay gran provisión; empero turbación en las ganancias del impío.
7 Ang mga ngabil sa mga tawong maalamon nagasabwag ug kahibalo, apan dili sama niini ang mga kasingkasing sa mga buangbuang.
Los labios de los sabios esparcen sabiduría: mas no así el corazón de los necios.
8 Gidumtan ni Yahweh ang mga sakripisyo sa mga tawong daotan, apan ang pag-ampo sa mga tawong matarong maoy iyang kalipay.
El sacrificio de los impíos es abominación á Jehová: mas la oración de los rectos es su gozo.
9 Gidumtan ni Yahweh ang dalan sa mga tawong daotan, apan gihiguma niya kadtong nagtinguha sa matarong.
Abominación es á Jehová el camino del impío: mas él ama al que sigue justicia.
10 Mapintas nga pagpanton ang naghulat kang bisan kinsa nga mibiya sa ilang dalan, ug mamatay kadtong mga nagdumot sa pagbadlong.
La reconvención es molesta al que deja el camino: y el que aborreciere la corrección, morirá.
11 Ang Sheol ug ang kalaglagan dayag sa atubangan ni Yahweh; unsa pa kaha ang mga kasingkasing sa mga anak sa katawhan? (Sheol h7585)
El infierno y la perdición están delante de Jehová: ¡cuánto más los corazones de los hombres! (Sheol h7585)
12 Ang mga bugalbugalon nagsalikway sa pagbadlong; dili siya moadto sa mga manggialamon.
El escarnecedor no ama al que le reprende; ni se allega á los sabios.
13 Ang malipayon nga kasingkasing makapasadya sa nawong, apan ang kaguol makapasubo sa espiritu.
El corazón alegre hermosea el rostro: mas por el dolor de corazón el espíritu se abate.
14 Ang kasingkasing nga adunay panabot nagapangita sa kahibalo, apan ang baba sa mga buangbuang nagtagbaw sa kabuang.
El corazón entendido busca la sabiduría: mas la boca de los necios pace necedad.
15 Alaot ang tanang adlaw sa mga dinaogdaog, apan ang kasingkasing nga malipayon adunay kombira nga walay kataposan.
Todos los días del afligido son trabajosos: mas el de corazón contento [tiene] un convite continuo.
16 Mas maayo pa ang diyutay nga adunay kahadlok kang Yahweh kaysa dako nga bahandi nga puno sa kalibog.
Mejor es lo poco con el temor de Jehová, que el gran tesoro donde hay turbación.
17 Mas maayo pa ang pagkaon nga adunay mga gulay diin anaay gugma kaysa tambok nga nating baka nga gidalit uban sa pagdumot.
Mejor es la comida de legumbres donde hay amor, que de buey engordado donde hay odio.
18 Ang masuk-anon nga tawo makapakutaw sa mga panaglantugi, apan ang tawo nga dili daling masuko makahupay sa panaglalis.
El hombre iracundo mueve contiendas: mas el que tarde se enoja, apaciguará la rencilla.
19 Ang dalan sa mga tapolan sama sa dapit nga adunay daghang mga tunok, apan ang dalan sa mga matarong halapad ug patag.
El camino del perezoso es como seto de espinos: mas la vereda de los rectos [como] una calzada.
20 Ang maalamon nga anak nagdala ug kalipay sa iyang amahan, apan ang buangbuang nga tawo nagtamay sa iyang inahan.
El hijo sabio alegra al padre: mas el hombre necio menosprecia á su madre.
21 Ang kabuang makalipay sa tawong walay alamag, apan kadtong adunay panabot magalakaw sa tul-id nga dalan.
La necedad es alegría al falto de entendimiento: mas el hombre entendido enderezará su proceder.
22 Ang plano mapakyas kung walay mga panambagon, apan magmalamposon sila kung daghan ang mga magtatambag.
Los pensamientos son frustrados donde no hay consejo; mas en la multitud de consejeros se afirman.
23 Ang tawo makakaplag ug kalipay kung siya mohatag ug hustong tubag; pagkamaayo nalang sa tukma nga pulong!
Alégrase el hombre con la respuesta de su boca: y la palabra á su tiempo, ¡cuán buena es!
24 Ang dalan sa kinabuhi mogiya pataas alang niadtong mga maampingon nga mga tawo, aron mobiya sila gikan sa kinahiladman sa Sheol (Sheol h7585)
El camino de la vida [es] hacia arriba al entendido, para apartarse del infierno abajo. (Sheol h7585)
25 Gun-obon ni Yahweh ang kabilin sa mga mapagarbohon, apan panalipdan niya ang kabtangan sa mga balo.
Jehová asolará la casa de los soberbios: mas él afirmará el término de la viuda.
26 Gidumtan ni Yahweh ang mga panghunahuna sa mga tawong daotan, apan putli ang mga pulong sa mga matarong.
Abominación son á Jehová los pensamientos del malo: mas las expresiones de los limpios [son] limpias.
27 Ang kawatan nagdala ug kasamok sa iyang pamilya, apan ang usa nga nagdumili sa suhol mabuhi.
Alborota su casa el codicioso: mas el que aborrece las dádivas vivirá.
28 Ang kasingkasing niadtong nagabuhat ug matarong nagahunahuna sa dili pa motubag, apan ang baba sa mga tawong daotan mosulti sa tanang kadaotan.
El corazón del justo piensa para responder: mas la boca de los impíos derrama malas cosas.
29 Halayo si Yahweh niadtong mga tawong daotan, apan paminawon niya ang pag-ampo niadtong nagbuhat ug matarong.
Lejos está Jehová de los impíos: mas él oye la oración de los justos.
30 Ang kahayag sa mga mata nagdala ug kalipay sa kasingkasing ug ang maayong balita kaayohan alang sa lawas.
La luz de los ojos alegra el corazón; y la buena fama engorda los huesos.
31 Kung patalinghogan mo ang tawo nga magbadlong kanimo kung giunsa nimo pagkinabuhi, magpabilin ka uban sa mga tawong maalamon.
La oreja que escucha la corrección de vida, entre los sabios morará.
32 Kadtong nagdumili sa pagpanton nagtamay sa iyang kaugalingon, apan siya nga nagapaminaw ug pagbadlong makaangkon ug panabot.
El que tiene en poco la disciplina, menosprecia su alma: mas el que escucha la corrección, tiene entendimiento.
33 Ang pagkahadlok kang Yahweh nagatudlo ug kaalam, ug diha sa pagpaubos moabot ang kadungganan.
El temor de Jehová es enseñanza de sabiduría: y delante de la honra [está] la humildad.
