Panultihon 15
1 Ang malumo nga tubag makapahupay sa kapungot, apan ang sakit nga pulong makapasamot sa kasuko.
Uma resposta gentil afasta a ira, mas uma palavra dura desperta a raiva.
2 Ang dila sa mga tawong maalamon magasulti ug kahibalo, apan ang baba sa mga buangbuang magasulti ug mga binuang.
A língua dos sábios elogia o conhecimento, mas as bocas dos tolos jorram de insensatez.
3 Ang mata ni Yahweh anaa sa bisan asa, nagabantay sa mga daotan ug sa mga maayo.
Os olhos de Yahweh estão em toda parte, vigiando o mal e o bem.
4 Ang makapaayo nga dila mao ang kahoy sa kinabuhi, apan ang dila nga malimbongon makapasubo sa espiritu.
Uma língua suave é uma árvore da vida, mas o engano nele esmaga o espírito.
5 Ang buangbuang adunay pagtamay sa pagpanton sa iyang amahan, apan siya nga nakakat-on sa mga pagbadlong usa ka maampingon.
Um tolo despreza a correção de seu pai, mas aquele que presta atenção à repreensão mostra prudência.
6 Adunay dakong bahandi sa balay niadtong nagbuhat ug matarong, apan ang kinitaan sa mga tawong daotan naghatag kanila ug kasamok.
Na casa dos justos está um grande tesouro, mas a renda dos ímpios traz problemas.
7 Ang mga ngabil sa mga tawong maalamon nagasabwag ug kahibalo, apan dili sama niini ang mga kasingkasing sa mga buangbuang.
Os lábios dos sábios difundem o conhecimento; não com o coração dos tolos.
8 Gidumtan ni Yahweh ang mga sakripisyo sa mga tawong daotan, apan ang pag-ampo sa mga tawong matarong maoy iyang kalipay.
O sacrifício feito pelos ímpios é uma abominação para Yahweh, mas a oração dos justos é o seu deleite.
9 Gidumtan ni Yahweh ang dalan sa mga tawong daotan, apan gihiguma niya kadtong nagtinguha sa matarong.
O caminho dos ímpios é uma abominação para Javé, mas ele ama aquele que segue a retidão.
10 Mapintas nga pagpanton ang naghulat kang bisan kinsa nga mibiya sa ilang dalan, ug mamatay kadtong mga nagdumot sa pagbadlong.
There é uma disciplina severa para aquele que abandona o caminho. Quem odiar a repreensão morrerá.
11 Ang Sheol ug ang kalaglagan dayag sa atubangan ni Yahweh; unsa pa kaha ang mga kasingkasing sa mga anak sa katawhan? (Sheol h7585)
Sheol e Abaddon estão perante Yahweh. quanto mais do que o coração dos filhos dos homens! (Sheol h7585)
12 Ang mga bugalbugalon nagsalikway sa pagbadlong; dili siya moadto sa mga manggialamon.
Um escarnecedor não gosta de ser reprovado; ele não irá ao sábio.
13 Ang malipayon nga kasingkasing makapasadya sa nawong, apan ang kaguol makapasubo sa espiritu.
Um coração alegre faz um rosto alegre, mas um coração dolorido quebra o espírito.
14 Ang kasingkasing nga adunay panabot nagapangita sa kahibalo, apan ang baba sa mga buangbuang nagtagbaw sa kabuang.
O coração de quem tem entendimento busca o conhecimento, mas as bocas dos tolos se alimentam de loucuras.
15 Alaot ang tanang adlaw sa mga dinaogdaog, apan ang kasingkasing nga malipayon adunay kombira nga walay kataposan.
Todos os dias dos aflitos são infelizes, mas aquele que tem um coração alegre desfruta de uma festa contínua.
16 Mas maayo pa ang diyutay nga adunay kahadlok kang Yahweh kaysa dako nga bahandi nga puno sa kalibog.
Melhor é pouco, com o medo de Yahweh, do que um grande tesouro com problemas.
17 Mas maayo pa ang pagkaon nga adunay mga gulay diin anaay gugma kaysa tambok nga nating baka nga gidalit uban sa pagdumot.
Melhor é um jantar de ervas, onde está o amor, do que um bezerro engordado com ódio.
18 Ang masuk-anon nga tawo makapakutaw sa mga panaglantugi, apan ang tawo nga dili daling masuko makahupay sa panaglalis.
Um homem irado agita a contenda, mas aquele que é lento para a raiva apazigua os conflitos.
19 Ang dalan sa mga tapolan sama sa dapit nga adunay daghang mga tunok, apan ang dalan sa mga matarong halapad ug patag.
O caminho do preguiçoso é como um espinhaço, mas o caminho da vertical é uma rodovia.
20 Ang maalamon nga anak nagdala ug kalipay sa iyang amahan, apan ang buangbuang nga tawo nagtamay sa iyang inahan.
Um filho sábio faz um pai feliz, mas um homem insensato despreza sua mãe.
21 Ang kabuang makalipay sa tawong walay alamag, apan kadtong adunay panabot magalakaw sa tul-id nga dalan.
A loucura é alegria para aquele que não tem sabedoria, mas um homem de entendimento mantém seu caminho reto.
22 Ang plano mapakyas kung walay mga panambagon, apan magmalamposon sila kung daghan ang mga magtatambag.
Where não há conselhos, os planos falham; mas em uma multidão de conselheiros, eles são estabelecidos.
23 Ang tawo makakaplag ug kalipay kung siya mohatag ug hustong tubag; pagkamaayo nalang sa tukma nga pulong!
A alegria chega a um homem com a resposta de sua boca. Como uma palavra é boa na hora certa!
24 Ang dalan sa kinabuhi mogiya pataas alang niadtong mga maampingon nga mga tawo, aron mobiya sila gikan sa kinahiladman sa Sheol (Sheol h7585)
O caminho da vida leva para cima para os sábios, para impedi-lo de ir para baixo para o Sheol. (Sheol h7585)
25 Gun-obon ni Yahweh ang kabilin sa mga mapagarbohon, apan panalipdan niya ang kabtangan sa mga balo.
Yahweh vai desarraigar a casa dos orgulhosos, mas ele manterá as bordas da viúva intactas.
26 Gidumtan ni Yahweh ang mga panghunahuna sa mga tawong daotan, apan putli ang mga pulong sa mga matarong.
Yahweh detesta os pensamentos dos ímpios, mas os pensamentos dos puros são agradáveis.
27 Ang kawatan nagdala ug kasamok sa iyang pamilya, apan ang usa nga nagdumili sa suhol mabuhi.
Aquele que é ganancioso para ganhar problemas em sua própria casa, mas aquele que odeia subornos viverá.
28 Ang kasingkasing niadtong nagabuhat ug matarong nagahunahuna sa dili pa motubag, apan ang baba sa mga tawong daotan mosulti sa tanang kadaotan.
O coração dos justos pesa as respostas, mas a boca dos malvados jorra o mal.
29 Halayo si Yahweh niadtong mga tawong daotan, apan paminawon niya ang pag-ampo niadtong nagbuhat ug matarong.
Yahweh está longe dos ímpios, mas ele ouve a oração dos justos.
30 Ang kahayag sa mga mata nagdala ug kalipay sa kasingkasing ug ang maayong balita kaayohan alang sa lawas.
A luz dos olhos regozija o coração. As boas notícias dão saúde aos ossos.
31 Kung patalinghogan mo ang tawo nga magbadlong kanimo kung giunsa nimo pagkinabuhi, magpabilin ka uban sa mga tawong maalamon.
O ouvido que ouve a repreensão de vidas, e estará em casa entre os sábios.
32 Kadtong nagdumili sa pagpanton nagtamay sa iyang kaugalingon, apan siya nga nagapaminaw ug pagbadlong makaangkon ug panabot.
Aquele que recusa a correção despreza sua própria alma, mas aquele que ouve a repreensão, consegue compreensão.
33 Ang pagkahadlok kang Yahweh nagatudlo ug kaalam, ug diha sa pagpaubos moabot ang kadungganan.
O medo de Yahweh ensina sabedoria. Diante da honra está a humildade.
