Panultihon 15
1 Ang malumo nga tubag makapahupay sa kapungot, apan ang sakit nga pulong makapasamot sa kasuko.
Mildt svar stiller harme, men et sårende ord vekker vrede.
2 Ang dila sa mga tawong maalamon magasulti ug kahibalo, apan ang baba sa mga buangbuang magasulti ug mga binuang.
De vises tunge gir god kunnskap, men dårenes munn lar dårskap strømme ut.
3 Ang mata ni Yahweh anaa sa bisan asa, nagabantay sa mga daotan ug sa mga maayo.
Herrens øine er allesteds, de ser både efter onde og efter gode.
4 Ang makapaayo nga dila mao ang kahoy sa kinabuhi, apan ang dila nga malimbongon makapasubo sa espiritu.
En saktmodig tunge er et livsens tre, men en falsk tunge sårer hjertet.
5 Ang buangbuang adunay pagtamay sa pagpanton sa iyang amahan, apan siya nga nakakat-on sa mga pagbadlong usa ka maampingon.
Dåren forakter sin fars tukt, men den som akter på tilrettevisning, er klok.
6 Adunay dakong bahandi sa balay niadtong nagbuhat ug matarong, apan ang kinitaan sa mga tawong daotan naghatag kanila ug kasamok.
I den rettferdiges hus er det meget gods, men den ugudeliges inntekt blir til ødeleggelse for ham.
7 Ang mga ngabil sa mga tawong maalamon nagasabwag ug kahibalo, apan dili sama niini ang mga kasingkasing sa mga buangbuang.
De vises leber strør ut kunnskap, men dårenes sinn er ikke rett.
8 Gidumtan ni Yahweh ang mga sakripisyo sa mga tawong daotan, apan ang pag-ampo sa mga tawong matarong maoy iyang kalipay.
De ugudeliges offer er en vederstyggelighet for Herren, men de opriktiges bønn er ham til velbehag.
9 Gidumtan ni Yahweh ang dalan sa mga tawong daotan, apan gihiguma niya kadtong nagtinguha sa matarong.
Den ugudeliges vei er en vederstyggelighet for Herren, men den som jager efter rettferdighet, elsker han.
10 Mapintas nga pagpanton ang naghulat kang bisan kinsa nga mibiya sa ilang dalan, ug mamatay kadtong mga nagdumot sa pagbadlong.
Hård straff rammer den som forlater den rette sti; den som hater tilrettevisning, skal dø.
11 Ang Sheol ug ang kalaglagan dayag sa atubangan ni Yahweh; unsa pa kaha ang mga kasingkasing sa mga anak sa katawhan? (Sheol h7585)
Dødsriket og avgrunnen ligger åpne for Herren, hvor meget mere da menneskenes hjerter! (Sheol h7585)
12 Ang mga bugalbugalon nagsalikway sa pagbadlong; dili siya moadto sa mga manggialamon.
En spotter liker ikke å bli irettesatt; til de vise går han ikke.
13 Ang malipayon nga kasingkasing makapasadya sa nawong, apan ang kaguol makapasubo sa espiritu.
Et glad hjerte gjør åsynet lyst, men hjertesorg bryter motet ned.
14 Ang kasingkasing nga adunay panabot nagapangita sa kahibalo, apan ang baba sa mga buangbuang nagtagbaw sa kabuang.
Den forstandiges hjerte søker kunnskap, men dårers munn farer bare med dårskap.
15 Alaot ang tanang adlaw sa mga dinaogdaog, apan ang kasingkasing nga malipayon adunay kombira nga walay kataposan.
Alle den ulykkeliges dager er onde, men et glad hjerte er et stadig gjestebud.
16 Mas maayo pa ang diyutay nga adunay kahadlok kang Yahweh kaysa dako nga bahandi nga puno sa kalibog.
Bedre er lite med Herrens frykt enn en stor skatt med uro.
17 Mas maayo pa ang pagkaon nga adunay mga gulay diin anaay gugma kaysa tambok nga nating baka nga gidalit uban sa pagdumot.
Bedre er en rett grønt med kjærlighet enn en fet okse med hat.
18 Ang masuk-anon nga tawo makapakutaw sa mga panaglantugi, apan ang tawo nga dili daling masuko makahupay sa panaglalis.
En hissig mann vekker trette men den langmodige stiller kiv.
19 Ang dalan sa mga tapolan sama sa dapit nga adunay daghang mga tunok, apan ang dalan sa mga matarong halapad ug patag.
Den lates vei er som en tornehekk, men de opriktiges vei er ryddet.
20 Ang maalamon nga anak nagdala ug kalipay sa iyang amahan, apan ang buangbuang nga tawo nagtamay sa iyang inahan.
En vis sønn gleder sin far, men et uforstandig menneske forakter sin mor.
21 Ang kabuang makalipay sa tawong walay alamag, apan kadtong adunay panabot magalakaw sa tul-id nga dalan.
Dårskap er en glede for den som er uten forstand; men en forstandig mann går rett frem.
22 Ang plano mapakyas kung walay mga panambagon, apan magmalamposon sila kung daghan ang mga magtatambag.
Planer blir til intet uten rådslagning; men hvor det er mange rådgivere, har de fremgang.
23 Ang tawo makakaplag ug kalipay kung siya mohatag ug hustong tubag; pagkamaayo nalang sa tukma nga pulong!
En mann gleder sig når hans munn kan gi svar, og hvor godt er ikke et ord i rette tid!
24 Ang dalan sa kinabuhi mogiya pataas alang niadtong mga maampingon nga mga tawo, aron mobiya sila gikan sa kinahiladman sa Sheol (Sheol h7585)
Den forstandige går livets vei opover for å undgå dødsriket der nede. (Sheol h7585)
25 Gun-obon ni Yahweh ang kabilin sa mga mapagarbohon, apan panalipdan niya ang kabtangan sa mga balo.
Herren river ned de overmodiges hus, men enkens markskjell lar han stå fast.
26 Gidumtan ni Yahweh ang mga panghunahuna sa mga tawong daotan, apan putli ang mga pulong sa mga matarong.
Den ondes råd er en vederstyggelighet for Herren, men milde ord er rene for ham.
27 Ang kawatan nagdala ug kasamok sa iyang pamilya, apan ang usa nga nagdumili sa suhol mabuhi.
Den som jager efter vinning, setter sitt hus i ulag, men den som hater gaver, skal leve.
28 Ang kasingkasing niadtong nagabuhat ug matarong nagahunahuna sa dili pa motubag, apan ang baba sa mga tawong daotan mosulti sa tanang kadaotan.
Den rettferdige tenker i sitt hjerte på hvorledes han skal svare, men de ugudeliges munn lar onde ting strømme ut.
29 Halayo si Yahweh niadtong mga tawong daotan, apan paminawon niya ang pag-ampo niadtong nagbuhat ug matarong.
Herren er langt borte fra de ugudelige, men de rettferdiges bønn hører han.
30 Ang kahayag sa mga mata nagdala ug kalipay sa kasingkasing ug ang maayong balita kaayohan alang sa lawas.
Øinenes lys gleder hjertet; godt budskap gir benene marg.
31 Kung patalinghogan mo ang tawo nga magbadlong kanimo kung giunsa nimo pagkinabuhi, magpabilin ka uban sa mga tawong maalamon.
Den hvis øre hører på tilrettevisning til livet, dveler gjerne blandt vise.
32 Kadtong nagdumili sa pagpanton nagtamay sa iyang kaugalingon, apan siya nga nagapaminaw ug pagbadlong makaangkon ug panabot.
Den som ikke vil vite av tukt, forakter sitt liv, men den som hører på tilrettevisning, vinner forstand.
33 Ang pagkahadlok kang Yahweh nagatudlo ug kaalam, ug diha sa pagpaubos moabot ang kadungganan.
Herrens frykt er tukt til visdom, og ydmykhet går forut for ære.
