Panultihon 15
1 Ang malumo nga tubag makapahupay sa kapungot, apan ang sakit nga pulong makapasamot sa kasuko.
Une réponse douce détourne la colère, mais un mot dur suscite la colère.
2 Ang dila sa mga tawong maalamon magasulti ug kahibalo, apan ang baba sa mga buangbuang magasulti ug mga binuang.
La langue des sages fait l'éloge de la connaissance, mais la bouche des fous fait jaillir la folie.
3 Ang mata ni Yahweh anaa sa bisan asa, nagabantay sa mga daotan ug sa mga maayo.
Les yeux de Yahvé sont partout, qui veille sur le mal et le bien.
4 Ang makapaayo nga dila mao ang kahoy sa kinabuhi, apan ang dila nga malimbongon makapasubo sa espiritu.
La langue douce est un arbre de vie, mais la tromperie en elle écrase l'esprit.
5 Ang buangbuang adunay pagtamay sa pagpanton sa iyang amahan, apan siya nga nakakat-on sa mga pagbadlong usa ka maampingon.
L'insensé méprise la correction de son père, mais celui qui écoute la réprimande fait preuve de prudence.
6 Adunay dakong bahandi sa balay niadtong nagbuhat ug matarong, apan ang kinitaan sa mga tawong daotan naghatag kanila ug kasamok.
Dans la maison des justes, il y a beaucoup de trésors, mais le revenu des méchants apporte le malheur.
7 Ang mga ngabil sa mga tawong maalamon nagasabwag ug kahibalo, apan dili sama niini ang mga kasingkasing sa mga buangbuang.
Les lèvres des sages répandent la connaissance; mais pas avec le cœur des fous.
8 Gidumtan ni Yahweh ang mga sakripisyo sa mga tawong daotan, apan ang pag-ampo sa mga tawong matarong maoy iyang kalipay.
Le sacrifice offert par les méchants est une abomination pour Yahvé, mais la prière des hommes intègres est son plaisir.
9 Gidumtan ni Yahweh ang dalan sa mga tawong daotan, apan gihiguma niya kadtong nagtinguha sa matarong.
La voie des méchants est une abomination pour Yahvé, mais il aime celui qui poursuit la justice.
10 Mapintas nga pagpanton ang naghulat kang bisan kinsa nga mibiya sa ilang dalan, ug mamatay kadtong mga nagdumot sa pagbadlong.
Il y a une discipline sévère pour celui qui abandonne le chemin. Celui qui déteste la réprimande mourra.
11 Ang Sheol ug ang kalaglagan dayag sa atubangan ni Yahweh; unsa pa kaha ang mga kasingkasing sa mga anak sa katawhan? (Sheol h7585)
Le séjour des morts et Abaddon sont devant Yahvé- combien plus encore le cœur des enfants des hommes! (Sheol h7585)
12 Ang mga bugalbugalon nagsalikway sa pagbadlong; dili siya moadto sa mga manggialamon.
Le moqueur n'aime pas qu'on le reprenne; il n'ira pas chez les sages.
13 Ang malipayon nga kasingkasing makapasadya sa nawong, apan ang kaguol makapasubo sa espiritu.
Un cœur joyeux fait un visage joyeux, mais un cœur douloureux brise l'esprit.
14 Ang kasingkasing nga adunay panabot nagapangita sa kahibalo, apan ang baba sa mga buangbuang nagtagbaw sa kabuang.
Le cœur de celui qui a de l'intelligence cherche la connaissance, mais la bouche des fous se nourrit de folie.
15 Alaot ang tanang adlaw sa mga dinaogdaog, apan ang kasingkasing nga malipayon adunay kombira nga walay kataposan.
Tous les jours des affligés sont misérables, mais celui qui a le cœur joyeux jouit d'un festin continuel.
16 Mas maayo pa ang diyutay nga adunay kahadlok kang Yahweh kaysa dako nga bahandi nga puno sa kalibog.
Mieux vaut peu, avec la crainte de Yahvé, que de grands trésors avec des problèmes.
17 Mas maayo pa ang pagkaon nga adunay mga gulay diin anaay gugma kaysa tambok nga nating baka nga gidalit uban sa pagdumot.
Mieux vaut un dîner d'herbes, où se trouve l'amour, qu'un veau engraissé par la haine.
18 Ang masuk-anon nga tawo makapakutaw sa mga panaglantugi, apan ang tawo nga dili daling masuko makahupay sa panaglalis.
Un homme furieux suscite la discorde, mais celui qui est lent à la colère apaise les querelles.
19 Ang dalan sa mga tapolan sama sa dapit nga adunay daghang mga tunok, apan ang dalan sa mga matarong halapad ug patag.
La voie du paresseux est comme un champ d'épines, mais le chemin des hommes droits est une autoroute.
20 Ang maalamon nga anak nagdala ug kalipay sa iyang amahan, apan ang buangbuang nga tawo nagtamay sa iyang inahan.
Un fils sage fait la joie d'un père, mais un homme insensé méprise sa mère.
21 Ang kabuang makalipay sa tawong walay alamag, apan kadtong adunay panabot magalakaw sa tul-id nga dalan.
La folie est une joie pour celui qui est dépourvu de sagesse, mais un homme intelligent garde son chemin droit.
22 Ang plano mapakyas kung walay mga panambagon, apan magmalamposon sila kung daghan ang mga magtatambag.
Là où il n'y a pas de conseil, les plans échouent; mais ils sont établis dans une multitude de conseillers.
23 Ang tawo makakaplag ug kalipay kung siya mohatag ug hustong tubag; pagkamaayo nalang sa tukma nga pulong!
La joie vient à l'homme par la réponse de sa bouche. Comme il est bon d'avoir un mot au bon moment!
24 Ang dalan sa kinabuhi mogiya pataas alang niadtong mga maampingon nga mga tawo, aron mobiya sila gikan sa kinahiladman sa Sheol (Sheol h7585)
Le chemin de la vie mène vers le haut pour les sages, pour l'empêcher de descendre au séjour des morts. (Sheol h7585)
25 Gun-obon ni Yahweh ang kabilin sa mga mapagarbohon, apan panalipdan niya ang kabtangan sa mga balo.
Yahvé déracinera la maison des orgueilleux, mais il gardera intactes les frontières de la veuve.
26 Gidumtan ni Yahweh ang mga panghunahuna sa mga tawong daotan, apan putli ang mga pulong sa mga matarong.
Yahvé déteste les pensées des méchants, mais les pensées des purs sont agréables.
27 Ang kawatan nagdala ug kasamok sa iyang pamilya, apan ang usa nga nagdumili sa suhol mabuhi.
Celui qui est avide de gain trouble sa propre maison, mais celui qui déteste les pots-de-vin vivra.
28 Ang kasingkasing niadtong nagabuhat ug matarong nagahunahuna sa dili pa motubag, apan ang baba sa mga tawong daotan mosulti sa tanang kadaotan.
Le cœur du juste pèse les réponses, mais la bouche des méchants jaillit le mal.
29 Halayo si Yahweh niadtong mga tawong daotan, apan paminawon niya ang pag-ampo niadtong nagbuhat ug matarong.
Yahvé est loin des méchants, mais il entend la prière des justes.
30 Ang kahayag sa mga mata nagdala ug kalipay sa kasingkasing ug ang maayong balita kaayohan alang sa lawas.
La lumière des yeux réjouit le cœur. Les bonnes nouvelles donnent de la santé aux os.
31 Kung patalinghogan mo ang tawo nga magbadlong kanimo kung giunsa nimo pagkinabuhi, magpabilin ka uban sa mga tawong maalamon.
L'oreille qui écoute la réprimande vit, et sera à la maison parmi les sages.
32 Kadtong nagdumili sa pagpanton nagtamay sa iyang kaugalingon, apan siya nga nagapaminaw ug pagbadlong makaangkon ug panabot.
Celui qui refuse la correction méprise sa propre âme, mais celui qui écoute la réprimande acquiert la compréhension.
33 Ang pagkahadlok kang Yahweh nagatudlo ug kaalam, ug diha sa pagpaubos moabot ang kadungganan.
La crainte de Yahvé enseigne la sagesse. Avant l'honneur, il y a l'humilité.
