Panultihon 15
1 Ang malumo nga tubag makapahupay sa kapungot, apan ang sakit nga pulong makapasamot sa kasuko.
A soft answer, turneth away wrath, but a cutting word raiseth anger.
2 Ang dila sa mga tawong maalamon magasulti ug kahibalo, apan ang baba sa mga buangbuang magasulti ug mga binuang.
The tongue of the wise, adorneth knowledge, —but, the mouth of dullards, belcheth out folly.
3 Ang mata ni Yahweh anaa sa bisan asa, nagabantay sa mga daotan ug sa mga maayo.
In every place, are the eyes of Yahweh, observing the evil and the good.
4 Ang makapaayo nga dila mao ang kahoy sa kinabuhi, apan ang dila nga malimbongon makapasubo sa espiritu.
Gentleness of the tongue, is a tree of life, but, crookedness therein, a grievous wound in the spirit.
5 Ang buangbuang adunay pagtamay sa pagpanton sa iyang amahan, apan siya nga nakakat-on sa mga pagbadlong usa ka maampingon.
A foolish [son], spurneth the correction of his father, but, he that heedeth a reproof, sheweth prudence.
6 Adunay dakong bahandi sa balay niadtong nagbuhat ug matarong, apan ang kinitaan sa mga tawong daotan naghatag kanila ug kasamok.
The household of the righteous man, is a great treasure, but, in the increase of the lawless, is disturbance.
7 Ang mga ngabil sa mga tawong maalamon nagasabwag ug kahibalo, apan dili sama niini ang mga kasingkasing sa mga buangbuang.
The lips of the wise, scatter abroad knowledge, but, the heart of dullards, is not right.
8 Gidumtan ni Yahweh ang mga sakripisyo sa mga tawong daotan, apan ang pag-ampo sa mga tawong matarong maoy iyang kalipay.
The sacrifice of lawless men, is an abomination to Yahweh, but, the prayer of the upright, is his delight.
9 Gidumtan ni Yahweh ang dalan sa mga tawong daotan, apan gihiguma niya kadtong nagtinguha sa matarong.
An abomination to Yahweh, is the way of the lawless, but, the pursuer of righteousness, he loveth.
10 Mapintas nga pagpanton ang naghulat kang bisan kinsa nga mibiya sa ilang dalan, ug mamatay kadtong mga nagdumot sa pagbadlong.
There is, grievous correction, for him that forsaketh the right path, He that hateth rebuke, shall die.
11 Ang Sheol ug ang kalaglagan dayag sa atubangan ni Yahweh; unsa pa kaha ang mga kasingkasing sa mga anak sa katawhan? (Sheol h7585)
Hades and destruction, are before Yahweh, how much more then, the hearts of the sons of men. (Sheol h7585)
12 Ang mga bugalbugalon nagsalikway sa pagbadlong; dili siya moadto sa mga manggialamon.
A scoffer, loveth not, one who reproveth him, unto the wise, doth he not go.
13 Ang malipayon nga kasingkasing makapasadya sa nawong, apan ang kaguol makapasubo sa espiritu.
A joyful heart, maketh a pleasing countenance, —but, in sorrow of heart, is a stricken spirit.
14 Ang kasingkasing nga adunay panabot nagapangita sa kahibalo, apan ang baba sa mga buangbuang nagtagbaw sa kabuang.
The heart of the intelligent, seeketh knowledge, but, the mouth of dullards, feedeth on folly.
15 Alaot ang tanang adlaw sa mga dinaogdaog, apan ang kasingkasing nga malipayon adunay kombira nga walay kataposan.
All the days of the afflicted, are sorrowful, but, a cheerful heart, is a continual banquet.
16 Mas maayo pa ang diyutay nga adunay kahadlok kang Yahweh kaysa dako nga bahandi nga puno sa kalibog.
Better is a little, with the reverence of Yahweh, than great treasure, and disquietude therewith.
17 Mas maayo pa ang pagkaon nga adunay mga gulay diin anaay gugma kaysa tambok nga nating baka nga gidalit uban sa pagdumot.
Better is an allowance of herbs, and love, there, than a fatted ox, and hatred therewith.
18 Ang masuk-anon nga tawo makapakutaw sa mga panaglantugi, apan ang tawo nga dili daling masuko makahupay sa panaglalis.
A wrathful man, stirreth up strife, but, he that is slow to anger, calmeth contention.
19 Ang dalan sa mga tapolan sama sa dapit nga adunay daghang mga tunok, apan ang dalan sa mga matarong halapad ug patag.
The way of the sluggard, is like a thorn hedge, but, the path of the upright, is a raised road.
20 Ang maalamon nga anak nagdala ug kalipay sa iyang amahan, apan ang buangbuang nga tawo nagtamay sa iyang inahan.
A wise son, maketh a glad father, —but, a dullard, despiseth his own mother.
21 Ang kabuang makalipay sa tawong walay alamag, apan kadtong adunay panabot magalakaw sa tul-id nga dalan.
Folly, is joy to him that lacketh sense, —but, a man of understanding, taketh a straight course.
22 Ang plano mapakyas kung walay mga panambagon, apan magmalamposon sila kung daghan ang mga magtatambag.
Plans, are frustrated, for lack of consultation, but, by the multitude of counsellors, shall counsel, be established.
23 Ang tawo makakaplag ug kalipay kung siya mohatag ug hustong tubag; pagkamaayo nalang sa tukma nga pulong!
A man hath joy, in the answer of his own mouth, and, a word in its season, —how good!
24 Ang dalan sa kinabuhi mogiya pataas alang niadtong mga maampingon nga mga tawo, aron mobiya sila gikan sa kinahiladman sa Sheol (Sheol h7585)
The way of life, is upwards to the prudent, that he may depart from hades beneath. (Sheol h7585)
25 Gun-obon ni Yahweh ang kabilin sa mga mapagarbohon, apan panalipdan niya ang kabtangan sa mga balo.
The house of proud men, will Yahweh tear down, but he will maintain the boundary of the widow.
26 Gidumtan ni Yahweh ang mga panghunahuna sa mga tawong daotan, apan putli ang mga pulong sa mga matarong.
An abomination to Yahweh, are the plottings of the wicked, but, with the pure, are sayings of sweetness.
27 Ang kawatan nagdala ug kasamok sa iyang pamilya, apan ang usa nga nagdumili sa suhol mabuhi.
He, troubleth his own house, who graspeth with greed, but, he that hateth gifts, shall live.
28 Ang kasingkasing niadtong nagabuhat ug matarong nagahunahuna sa dili pa motubag, apan ang baba sa mga tawong daotan mosulti sa tanang kadaotan.
The heart of the righteous, studieth to answer, but, the mouth of the lawless, belcheth out mischiefs.
29 Halayo si Yahweh niadtong mga tawong daotan, apan paminawon niya ang pag-ampo niadtong nagbuhat ug matarong.
Far off is Yahweh, from the lawless, but, the prayer of the righteous, will he hear.
30 Ang kahayag sa mga mata nagdala ug kalipay sa kasingkasing ug ang maayong balita kaayohan alang sa lawas.
The sparkling of bright eyes, rejoiceth the heart, Good news, giveth marrow to the bones.
31 Kung patalinghogan mo ang tawo nga magbadlong kanimo kung giunsa nimo pagkinabuhi, magpabilin ka uban sa mga tawong maalamon.
The ear that heareth the reproof which giveth life, in the midst of the wise, shall remain.
32 Kadtong nagdumili sa pagpanton nagtamay sa iyang kaugalingon, apan siya nga nagapaminaw ug pagbadlong makaangkon ug panabot.
He that declineth correction, despiseth his own soul, but, he that heareth reproof, gaineth sense.
33 Ang pagkahadlok kang Yahweh nagatudlo ug kaalam, ug diha sa pagpaubos moabot ang kadungganan.
The reverence of Yahweh, is the correction of wisdom, and, before honour, is humility.
