Panultihon 14

1 Ang maalamong babaye motukod sa iyang panimalay, apan gubaon kini sa buangbuang nga babaye pinaagi sa iyang mga kamot.

Genom visa kvinnor varder huset uppbyggt, men oförnuft river ned det med egna händer.

2 Ang tawong naglakaw sa pakamatarong adunay kahadlok kang Yahweh, apan ang tawo nga dili matinud-anaon sa iyang mga dalan nagsalikway kaniya.

Den som fruktar HERREN, han vandrar i redlighet, men den som föraktar honom, han går krokiga vägar.

3 Gikan sa baba sa buangbuang mogawas ang salingsing sa iyang garbo, apan ang ngabil sa maalamon magtipig kanila.

I den oförnuftiges mun är ett gissel för hans högmod, men de visa bevaras genom sina läppar.

4 Kung walay mga baka ang pasungan hinlo, apan ang kadagaya sa pananom moabot pinaagi sa kusog sa baka.

Där inga dragare finnas, där förbliver krubban tom, men riklig vinning får man genom oxars kraft.

5 Ang matinud-anon nga saksi dili mamakak, apan ang mini nga saksi mobuga ug mga bakak.

Ett sannfärdigt vittne ljuger icke, men ett falskt vittne främjar lögn.

6 Ang mayubiton mangita sa kaalam ug walay makaplagan, apan ang kahibalo sayon lang moabot ngadto sa tawong adunay panabot.

Bespottaren söker vishet och finner ingen, men för den förståndige är kunskap lätt.

7 Palayo sa tawong buangbuang, kay dili ka makakaplag ug kahibalo sa iyang mga ngabil.

Gå bort ifrån den man som är dåraktig; aldrig fann du på hans läppar något förstånd.

8 Ang kaalam sa tawong maampingon mao ang pagsabot sa iyang kaugalingong dalan, apan ang kabuang sa mga buangbuang mao ang pagpanglimbong.

Det är den klokes vishet, att han aktar på sin väg, men det är dårars oförnuft, att de öva svek.

9 Mayubiton ang mga buangbuang kung ang halad sa sala ihalad, apan taliwala sa matarong ang pabor gipaambit.

De oförnuftiga bespottas av sitt eget skuldoffer, men bland de redliga råder gott behag.

10 Nasayod ang kasingkasing sa iyang kaugalingong kapaitan ug walay langyaw nga moambit sa kalipay niini.

Hjärtat känner självt bäst sin egen sorg, ej heller kan en främmande intränga i dess glädje.

11 Ang balay sa tawong daotan magun-ob, apan ang barongbarong sa tawong matarong malig-on.

De ogudaktigas hus förödes, men de rättsinnigas hydda blomstrar.

12 Adunay dalan nga daw matarong alang sa usa ka tawo, apan sa kataposan niini mopadulong sa kamatayon.

Mången håller sin väg för den i rätta, men på sistone leder den dock till döden.

13 Ang kasingkasing makahimo sa pagkatawa apan anaa gihapon sa kasakitan ug ang kalipay mosangpot sa kasub-anan.

Mitt under löjet kan hjärtat sörja, och slutet på glädjen bliver bedrövelse.

14 Ang tawong dili matinud-anon makaangkon kung unsa ang angay sa iyang mga dalan, apan ang maayong tawo makaangkon kung unsay ang iyaha.

Av sina gärningars frukt varder den avfällige mättad, och den gode bliver upphöjd över honom.

15 Ang tawo nga wala gitudlo-an motuo sa bisan unsang butang, apan ang tawo nga maampingon maghunahuna sa iyang mga lakang.

Den fåkunnige tror vart ord, men den kloke aktar på sina steg.

16 Ang tawo nga maalamon mahadlokon ug mopalayo sa daotan, apan ang buangbuang mosalikway gayod sa pagpasidaan.

Den vise tager sig till vara och flyr det onda, men dåren är övermodig och sorglös.

17 Ang tawong dali ra masuko nagabuhat sa buangbuang nga mga butang, ug gikasilagan ang tawong naglaraw ug daotan.

Den som är snar till vrede gör vad oförnuftigt är, och en ränkfull man bliver hatad.

18 Ang yano nga tawo makapanunod sa pagkabuangbuang, apan ang maalamon nga mga tawo napalibotan sa kahibalo.

De fåkunniga hava fått oförnuft till sin arvedel, men de kloka bliva krönta med kunskap.

19 Kadtong mga daotan moyukbo sa atubangan niadtong matarong ug kadtong mga daotan moyukbo sa mga ganghaan sa mga matarong.

De onda måste falla ned inför de goda, och de ogudaktiga vid den rättfärdiges portar.

20 Ang tawong kabos dumtan bisan sa iyang mga kauban, apan ang tawong adunahan daghan ug mga higala.

Jämväl av sina närmaste är den fattige hatad, men den rike har många vänner.

21 Ang tawong nagtamay sa iyang silingan nakasala, apan ang tawong nagpakita ug kaluoy sa mga kabos malipayon.

Den som visar förakt för sin nästa, han begår synd, men säll är den som förbarmar sig över de betryckta.

22 Dili ba kadtong naglaraw ug daotan mahisalaag man? Apan kadtong nagplano sa pagbuhat ug maayo makadawat sa pagkamatinud-anon sa kasabotan ug pagkamasaligan.

De som bringa ont å bane skola förvisso fara vilse, men barmhärtighet och trofasthet röna de som bringa gott å bane.

23 Uban sa tanang kakugi moabot ang ganansiya, apan kung kanunay lamang panagsultihanay, mogiya kini sa pagkakabos.

Av all möda kommer någon vinning, men tomt tal är ren förlust.

24 Ang korona sa tawong maalamon mao ang ilang bahandi, apan ang pagkabuangbuang sa mga buangbuang magdala lamang kanila sa dugang kabuang.

De visas rikedom är för dem en krona men dårarnas oförnuft förbliver oförnuft.

25 Ang matinud-anon nga saksi moluwas sa mga kinabuhi, apan ang mini nga saksi mobuga ug mga bakak.

Ett sannfärdigt vittne räddar liv, men den som främjar lögn, han är full av svek.

26 Kung ang usa ka tawo adunay kahadlok kang Yahweh, siya usab adunay hilabihang pagsalig kaniya; kining mga butanga sama sa lig-ong dapit nga mapanalipdan sa mga anak nianing tawhana.

Den som fruktar HERREN har ett tryggt fäste, och hans barn få där en tillflykt.

27 Ang kahadlok kang Yahweh maoy tuboran sa kinabuhi, aron nga motalikod ang tawo gikan sa lit-ag sa kamatayon.

I HERRENS fruktan är en livets källa genom dem undviker man dödens snaror

28 Ang himaya sa hari makita diha sa kadaghan sa iyang katawhan, apan kung walay mga tawo ang prinsipe magguba.

Att hava många undersåtar är en konungs härlighet, men brist på folk är en furstes olycka.

29 Ang tawong mapailubon adunay dakong panabot, apan ang tawong dali ra masuko motuboy sa pagkabuangbuang.

Den som är tålmodig visar gott förstånd, men den som är snar till vrede går långt i oförnuft.

30 Ang malinawon nga kasingkasing mao ang kinabuhi sa lawas, apan ang kasina modunot sa kabukogan.

Ett saktmodigt hjärta är kroppens liv, men bittert sinne är röta i benen.

31 Ang tawong nagdaogdaog sa mga kabos nagatunglo sa iyang Magbubuhat, apan ang tawong nagpakita ug kaluoy sa nanginahanglan nagpasidungog kaniya.

Den som förtrycker den arme smädar hans skapare, men den som förbarmar sig över de fattiga, han ärar honom.

32 Ang tawong daotan malaglag pinaagi sa iyang daotang mga binuhatan, apan ang tawong matarong adunay dalangpanan bisan diha sa kamatayon.

Genom sin ondska kommer de ogudaktige på fall, men den rättfärdige är frimodig in i döden.

33 Ang kaalam anaa sa kasingkasing sa adunay panabot, apan bisan sa taliwala sa mga buangbuang gipaila niya ang iyang kaugalingon.

I den förståndiges hjärta bor visheten, och i dårarnas krets gör hon sig kunnig.

34 Ang pagbuhat kung unsa ang matarong motuboy sa nasod, apan ang sala kaulawan sa kang bisan kinsa.

Rättfärdighet upphöjer ett folk men synd är folkens vanära.

35 Ang kaluoy sa hari anaa sa sulugoon nga nagmaampingon, apan ang iyang kasuko alang sa tawo nga nagpakaulaw.

En förståndig tjänare behaga konungen väl, men över en vanartig skall han vrede komma.