Panultihon 13
1 Ang maalamon nga anak mamati sa pagtudlo sa iyang amahan, apan ang mabugalbugalon dili maminaw sa pagbadlong.
El hijo sabio acepta la disciplina de su padre, Pero el burlador no escucha la corrección.
2 Gikan sa bunga sa iyang baba ang tawo maglipay sa mga maayong butang, apan ang kagana sa maluibon alang sa kabangis.
Del fruto de su boca el hombre comerá el bien, Pero el alma de los traidores se nutre de violencia.
3 Ang tawo nga nagabantay sa iyang baba nanalipod sa iyang kinabuhi, apan ang tawong moabli ug dako sa iyang mga ngabil mogun-ob sa iyang kaugalingon.
El que guarda su boca preserva su vida, Pero al que mucho abre sus labios le vendrá ruina.
4 Ang kagana sa tawong tapulan motinguha apan walay makuha, apan ang kagana sa tawong kugihan tagbawon pag-ayo.
El alma del perezoso desea, y nada alcanza, Pero el alma del diligente será prosperada.
5 Ang tawo nga nagbuhat ug matarong nagdumot sa mga bakak, apan ang daotang tawo naghimo sa iyang kaugalingon nga mangilngig, ug nagbuhat siya ug kaulawan.
El justo aborrece la palabra de mentira, Pero el perverso es odioso y trae deshonra.
6 Ang pagkamatarong manalipod niadtong dili sad-an sa ilang agianan, apan ang pagkadaotan molaglag sa nagbuhat ug sala.
La justicia guarda al de perfecto camino, Pero la perversidad arruina al pecador.
7 Adunay tawo nga nagpalambo sa iyang kaugalingon, apan wala gayoy nahot ug adunay tawo nga naghatag sa tanan, apan tinuod nga adunahan.
Hay quienes se enriquecen, y nada tienen, Y hay quienes son pobres, y tienen grandes riquezas.
8 Malukat sa tawong adunahan ang iyang kinabuhi pinaagi sa iyang mga katigayonan, apan ang tawong kabos dili gayod makadawat sa maong pagtagad.
El rescate de la vida del hombre puede ser su riqueza, Pero el pobre no escucha censuras.
9 Ang kahayag sa tawong nagbuhat sa matarong maglipay, apan ang lampara sa daotan pagapalungon.
La luz de los justos brilla de alegría, Pero la lámpara de los impíos se apagará.
10 Ang garbo manganak lamang ug panagbangi, apan alang niadtong maminaw sa maayong tambag adunay kaalam.
Con la soberbia solo se provoca contienda, Pero con los que admiten consejo está la sabiduría.
11 Ang bahandi mahanaw kung adunay dakong garbo, apan ang tawo nga mangita ug salapi pinaagi sa pagkugi sa iyang kamot modaghan ang iyang salapi.
Riqueza sin esfuerzo se desvanece, Pero el que recoge con mano laboriosa la aumenta.
12 Kung ang paglaom malangan, makaguba kini sa kasingkasing, apan ang pangandoy nga natuman mao ang kahoy sa kinabuhi.
La esperanza que tarda es tormento del corazón, Pero árbol de vida es el deseo cumplido.
13 Ang tawo nga motamay sa pagtudlo mahitumpawak gihapon niini, apan ang tawong motuman sa mando pagagantihan.
El que menosprecia la palabra será destruido, Pero el que teme el mandamiento será recompensado.
14 Ang pagpatudlo sa tawong maalamon tuboran sa kinabuhi, maglikay kanimo gikan sa lit-ag sa kamatayon.
La enseñanza del sabio es manantial de vida, Que aparta de las trampas de la muerte.
15 Ang maayong panghunahuna makuha ug pabor, apan ang dalan sa mabudhion wala gayoy kataposan.
El buen entendimiento produce gracia, Pero el camino de los traidores es duro.
16 Ang tawong maalaman mobuhat inubanan sa kahibalo sa matag hukom, apan ang buangbuang magpasundayag sa iyang pagkabuangbuang.
El sagaz actúa con conocimiento, Pero el necio despliega su insensatez.
17 Ang daotan nga mensahero mahitumpawak ngadto sa kasamok, apan ang matinud-anon nga tigbalita magdala ug pagpasig-uli.
El mensajero perverso caerá en desgracia, Pero el enviado fiel es medicina.
18 Ang tawo nga mosalikway sa pagpanton mahimong kabos ug maulawan, apan ang dungog moabot kaniya nga nagtuon gikan sa pagbadlong.
Miseria y oprobio para el que rechaza la corrección, Pero el que acepta la reprensión será honrado.
19 Ang pangandoy nga natuman tam-is sa panlasa, apan ang mga buangbuang dili gayod motalikod sa pagkadaotan.
El deseo cumplido deleita el alma, Apartarse del mal es repugnancia a los necios.
20 Paglakaw uban sa mga maalamon ug magmaalamon ka, apan ang kauban sa mga buangbuang mag-antos sa kasakit.
El que anda con sabios será sabio, Pero el que se reúne con los necios sufrirá daño.
21 Ang katalagman mosunod sa mga makasasala, apan kadtong nagbuhat ug matarong adunay maayong ganti.
La adversidad persigue a los pecadores, Para los justos abunda el bien.
22 Ang tawong matarong adunay ikabilin nga panulundon alang sa iyang mga apo, apan ang bahandi sa makasasala mahiadto sa tawo nga nagbuhat ug matarong.
La herencia del bueno queda en su familia, Pero la riqueza del pecador está reservada para el justo.
23 Ang wala gidaro nga uma nga gipanag-iyahan sa usa ka kabos makahatag ug daghang pagkaon, apan gibanlas kini pinaagi sa dili pagkamataronganon.
El barbecho de los pobres abunda en alimento, Pero es arrasado por falta de justicia.
24 Ang tawong dili mopanton sa iyang anak wala naghiguma kaniya, apan ang tawo nga naghigugma sa iyang anak maampingon sa pagpanton kaniya.
El que detiene el castigo aborrece a su hijo, El que lo ama prontamente lo disciplina.
25 Ang tawong nagbuhat ug matarong mokaon hangtod sa iyang katagbawan, apan ang tiyan sa mga daotan kanunay gutom.
El justo come y sacia su apetito, Pero el estómago de los perversos padece escasez.
