Panultihon 13
1 Ang maalamon nga anak mamati sa pagtudlo sa iyang amahan, apan ang mabugalbugalon dili maminaw sa pagbadlong.
Il figlio saggio ama la disciplina, lo spavaldo non ascolta il rimprovero.
2 Gikan sa bunga sa iyang baba ang tawo maglipay sa mga maayong butang, apan ang kagana sa maluibon alang sa kabangis.
Del frutto della sua bocca l'uomo mangia ciò che è buono; l'appetito dei perfidi si soddisfa con i soprusi.
3 Ang tawo nga nagabantay sa iyang baba nanalipod sa iyang kinabuhi, apan ang tawong moabli ug dako sa iyang mga ngabil mogun-ob sa iyang kaugalingon.
Chi sorveglia la sua bocca conserva la vita, chi apre troppo le labbra incontra la rovina.
4 Ang kagana sa tawong tapulan motinguha apan walay makuha, apan ang kagana sa tawong kugihan tagbawon pag-ayo.
Il pigro brama, ma non c'è nulla per il suo appetito; l'appetito dei diligenti sarà soddisfatto.
5 Ang tawo nga nagbuhat ug matarong nagdumot sa mga bakak, apan ang daotang tawo naghimo sa iyang kaugalingon nga mangilngig, ug nagbuhat siya ug kaulawan.
Il giusto odia la parola falsa, l'empio calunnia e disonora.
6 Ang pagkamatarong manalipod niadtong dili sad-an sa ilang agianan, apan ang pagkadaotan molaglag sa nagbuhat ug sala.
La giustizia custodisce chi ha una condotta integra, il peccato manda in rovina l'empio.
7 Adunay tawo nga nagpalambo sa iyang kaugalingon, apan wala gayoy nahot ug adunay tawo nga naghatag sa tanan, apan tinuod nga adunahan.
C'è chi fa il ricco e non ha nulla; c'è chi fa il povero e ha molti beni.
8 Malukat sa tawong adunahan ang iyang kinabuhi pinaagi sa iyang mga katigayonan, apan ang tawong kabos dili gayod makadawat sa maong pagtagad.
Riscatto della vita d'un uomo è la sua ricchezza, ma il povero non si accorge della minaccia.
9 Ang kahayag sa tawong nagbuhat sa matarong maglipay, apan ang lampara sa daotan pagapalungon.
La luce dei giusti allieta, la lucerna degli empi si spegne.
10 Ang garbo manganak lamang ug panagbangi, apan alang niadtong maminaw sa maayong tambag adunay kaalam.
L'insolenza provoca soltanto contese, la sapienza si trova presso coloro che prendono consiglio.
11 Ang bahandi mahanaw kung adunay dakong garbo, apan ang tawo nga mangita ug salapi pinaagi sa pagkugi sa iyang kamot modaghan ang iyang salapi.
Le ricchezze accumulate in fretta diminuiscono, chi le raduna a poco a poco le accresce.
12 Kung ang paglaom malangan, makaguba kini sa kasingkasing, apan ang pangandoy nga natuman mao ang kahoy sa kinabuhi.
Un'attesa troppo prolungata fa male al cuore, un desiderio soddisfatto è albero di vita.
13 Ang tawo nga motamay sa pagtudlo mahitumpawak gihapon niini, apan ang tawong motuman sa mando pagagantihan.
Chi disprezza la parola si rovinerà, chi rispetta un comando ne avrà premio.
14 Ang pagpatudlo sa tawong maalamon tuboran sa kinabuhi, maglikay kanimo gikan sa lit-ag sa kamatayon.
L'insegnamento del saggio è fonte di vita per evitare i lacci della morte.
15 Ang maayong panghunahuna makuha ug pabor, apan ang dalan sa mabudhion wala gayoy kataposan.
Un aspetto buono procura favore, ma il contegno dei perfidi è rude.
16 Ang tawong maalaman mobuhat inubanan sa kahibalo sa matag hukom, apan ang buangbuang magpasundayag sa iyang pagkabuangbuang.
L'accorto agisce sempre con riflessione, lo stolto mette in mostra la stoltezza.
17 Ang daotan nga mensahero mahitumpawak ngadto sa kasamok, apan ang matinud-anon nga tigbalita magdala ug pagpasig-uli.
Un cattivo messaggero causa sciagure, un inviato fedele apporta salute.
18 Ang tawo nga mosalikway sa pagpanton mahimong kabos ug maulawan, apan ang dungog moabot kaniya nga nagtuon gikan sa pagbadlong.
Povertà e ignominia a chi rifiuta l'istruzione, chi tien conto del rimprovero sarà onorato.
19 Ang pangandoy nga natuman tam-is sa panlasa, apan ang mga buangbuang dili gayod motalikod sa pagkadaotan.
Desiderio soddisfatto è una dolcezza al cuore, ma è abominio per gli stolti staccarsi dal male.
20 Paglakaw uban sa mga maalamon ug magmaalamon ka, apan ang kauban sa mga buangbuang mag-antos sa kasakit.
Và con i saggi e saggio diventerai, chi pratica gli stolti ne subirà danno.
21 Ang katalagman mosunod sa mga makasasala, apan kadtong nagbuhat ug matarong adunay maayong ganti.
La sventura perseguita i peccatori, il benessere ripagherà i giusti.
22 Ang tawong matarong adunay ikabilin nga panulundon alang sa iyang mga apo, apan ang bahandi sa makasasala mahiadto sa tawo nga nagbuhat ug matarong.
L'uomo dabbene lascia eredi i nipoti, la proprietà del peccatore è riservata al giusto.
23 Ang wala gidaro nga uma nga gipanag-iyahan sa usa ka kabos makahatag ug daghang pagkaon, apan gibanlas kini pinaagi sa dili pagkamataronganon.
Il potente distrugge il podere dei poveri e c'è chi è eliminato senza processo.
24 Ang tawong dili mopanton sa iyang anak wala naghiguma kaniya, apan ang tawo nga naghigugma sa iyang anak maampingon sa pagpanton kaniya.
Chi risparmia il bastone odia suo figlio, chi lo ama è pronto a correggerlo.
25 Ang tawong nagbuhat ug matarong mokaon hangtod sa iyang katagbawan, apan ang tiyan sa mga daotan kanunay gutom.
Il giusto mangia a sazietà, ma il ventre degli empi soffre la fame.
