Panultihon 13
1 Ang maalamon nga anak mamati sa pagtudlo sa iyang amahan, apan ang mabugalbugalon dili maminaw sa pagbadlong.
A wise son listeneth to the instruction of his father; But a scoffer listeneth not to rebuke.
2 Gikan sa bunga sa iyang baba ang tawo maglipay sa mga maayong butang, apan ang kagana sa maluibon alang sa kabangis.
By the fruit of a man's mouth he shall eat good; But the appetite of transgressors shall be sated with violence.
3 Ang tawo nga nagabantay sa iyang baba nanalipod sa iyang kinabuhi, apan ang tawong moabli ug dako sa iyang mga ngabil mogun-ob sa iyang kaugalingon.
He who keepeth his mouth keepeth his life; But destruction shall be to him who openeth wide his lips.
4 Ang kagana sa tawong tapulan motinguha apan walay makuha, apan ang kagana sa tawong kugihan tagbawon pag-ayo.
The appetite of the sluggard longeth, and hath nothing; But the appetite of the diligent is fully satisfied.
5 Ang tawo nga nagbuhat ug matarong nagdumot sa mga bakak, apan ang daotang tawo naghimo sa iyang kaugalingon nga mangilngig, ug nagbuhat siya ug kaulawan.
A righteous man hateth words of falsehood; But a wicked man causeth disgrace and shame.
6 Ang pagkamatarong manalipod niadtong dili sad-an sa ilang agianan, apan ang pagkadaotan molaglag sa nagbuhat ug sala.
Righteousness preserveth him who is upright in his way; But wickedness overthroweth the sinner.
7 Adunay tawo nga nagpalambo sa iyang kaugalingon, apan wala gayoy nahot ug adunay tawo nga naghatag sa tanan, apan tinuod nga adunahan.
There is who maketh himself rich, yet hath nothing, Who maketh himself poor, yet hath great riches.
8 Malukat sa tawong adunahan ang iyang kinabuhi pinaagi sa iyang mga katigayonan, apan ang tawong kabos dili gayod makadawat sa maong pagtagad.
A man's wealth is the ransom of his life; But the poor man heareth no threatenings.
9 Ang kahayag sa tawong nagbuhat sa matarong maglipay, apan ang lampara sa daotan pagapalungon.
The light of the righteous shall rejoice; But the lamp of the wicked shall be put out.
10 Ang garbo manganak lamang ug panagbangi, apan alang niadtong maminaw sa maayong tambag adunay kaalam.
By pride cometh only contention; But with the well-advised is wisdom.
11 Ang bahandi mahanaw kung adunay dakong garbo, apan ang tawo nga mangita ug salapi pinaagi sa pagkugi sa iyang kamot modaghan ang iyang salapi.
Wealth gotten by vanity will become small; But he who gathereth it into the hand increaseth it.
12 Kung ang paglaom malangan, makaguba kini sa kasingkasing, apan ang pangandoy nga natuman mao ang kahoy sa kinabuhi.
Hope deferred maketh the heart sick; But the desire accomplished is a tree of life.
13 Ang tawo nga motamay sa pagtudlo mahitumpawak gihapon niini, apan ang tawong motuman sa mando pagagantihan.
He that despiseth the word shall be destroyed; But he who revereth the commandment shall be rewarded.
14 Ang pagpatudlo sa tawong maalamon tuboran sa kinabuhi, maglikay kanimo gikan sa lit-ag sa kamatayon.
The instruction of the wise is a fountain of life; By it men escape from the snares of death.
15 Ang maayong panghunahuna makuha ug pabor, apan ang dalan sa mabudhion wala gayoy kataposan.
A good understanding winneth favor; But the way of transgressors is hard.
16 Ang tawong maalaman mobuhat inubanan sa kahibalo sa matag hukom, apan ang buangbuang magpasundayag sa iyang pagkabuangbuang.
Every prudent man acteth with knowledge; But a fool spreadeth abroad his folly.
17 Ang daotan nga mensahero mahitumpawak ngadto sa kasamok, apan ang matinud-anon nga tigbalita magdala ug pagpasig-uli.
A wicked messenger falleth into trouble; But a faithful ambassador is health.
18 Ang tawo nga mosalikway sa pagpanton mahimong kabos ug maulawan, apan ang dungog moabot kaniya nga nagtuon gikan sa pagbadlong.
Poverty and shame are for him who rejecteth instruction; But he that regardeth reproof shall come to honor.
19 Ang pangandoy nga natuman tam-is sa panlasa, apan ang mga buangbuang dili gayod motalikod sa pagkadaotan.
The desire accomplished is sweet to the soul; But it is an abomination to fools to depart from evil.
20 Paglakaw uban sa mga maalamon ug magmaalamon ka, apan ang kauban sa mga buangbuang mag-antos sa kasakit.
He who walketh with wise men shall be wise; But the companion of fools shall be destroyed.
21 Ang katalagman mosunod sa mga makasasala, apan kadtong nagbuhat ug matarong adunay maayong ganti.
Calamity pursueth the wicked; But the righteous is rewarded with good.
22 Ang tawong matarong adunay ikabilin nga panulundon alang sa iyang mga apo, apan ang bahandi sa makasasala mahiadto sa tawo nga nagbuhat ug matarong.
The good man leaveth his substance to his children's children; But the wealth of the sinner is laid up for the just.
23 Ang wala gidaro nga uma nga gipanag-iyahan sa usa ka kabos makahatag ug daghang pagkaon, apan gibanlas kini pinaagi sa dili pagkamataronganon.
There is much food from the fallow-ground of the poor; But there is who is brought low for want of uprightness.
24 Ang tawong dili mopanton sa iyang anak wala naghiguma kaniya, apan ang tawo nga naghigugma sa iyang anak maampingon sa pagpanton kaniya.
He that spareth the rod hateth his son; But he who loveth him chasteneth him early.
25 Ang tawong nagbuhat ug matarong mokaon hangtod sa iyang katagbawan, apan ang tiyan sa mga daotan kanunay gutom.
The righteous man eateth to the satisfying of his desire; But the stomach of the wicked suffereth want.
