Panultihon 13
1 Ang maalamon nga anak mamati sa pagtudlo sa iyang amahan, apan ang mabugalbugalon dili maminaw sa pagbadlong.
A wise son is a lover of teaching, but the ears of the haters of authority are shut to sharp words.
2 Gikan sa bunga sa iyang baba ang tawo maglipay sa mga maayong butang, apan ang kagana sa maluibon alang sa kabangis.
A man will get good from the fruit of his lips, but the desire of the false is for violent acts.
3 Ang tawo nga nagabantay sa iyang baba nanalipod sa iyang kinabuhi, apan ang tawong moabli ug dako sa iyang mga ngabil mogun-ob sa iyang kaugalingon.
He who keeps a watch on his mouth keeps his life; but he whose lips are open wide will have destruction.
4 Ang kagana sa tawong tapulan motinguha apan walay makuha, apan ang kagana sa tawong kugihan tagbawon pag-ayo.
The hater of work does not get his desires, but the soul of the hard workers will be made fat.
5 Ang tawo nga nagbuhat ug matarong nagdumot sa mga bakak, apan ang daotang tawo naghimo sa iyang kaugalingon nga mangilngig, ug nagbuhat siya ug kaulawan.
The upright man is a hater of false words: the evil-doer gets a bad name and is put to shame.
6 Ang pagkamatarong manalipod niadtong dili sad-an sa ilang agianan, apan ang pagkadaotan molaglag sa nagbuhat ug sala.
Righteousness keeps safe him whose way is without error, but evil-doers are overturned by sin.
7 Adunay tawo nga nagpalambo sa iyang kaugalingon, apan wala gayoy nahot ug adunay tawo nga naghatag sa tanan, apan tinuod nga adunahan.
A man may be acting as if he had wealth, but have nothing; another may seem poor, but have great wealth.
8 Malukat sa tawong adunahan ang iyang kinabuhi pinaagi sa iyang mga katigayonan, apan ang tawong kabos dili gayod makadawat sa maong pagtagad.
A man will give his wealth in exchange for his life; but the poor will not give ear to sharp words.
9 Ang kahayag sa tawong nagbuhat sa matarong maglipay, apan ang lampara sa daotan pagapalungon.
There is a glad dawn for the upright man, but the light of the sinner will be put out.
10 Ang garbo manganak lamang ug panagbangi, apan alang niadtong maminaw sa maayong tambag adunay kaalam.
The only effect of pride is fighting; but wisdom is with the quiet in spirit.
11 Ang bahandi mahanaw kung adunay dakong garbo, apan ang tawo nga mangita ug salapi pinaagi sa pagkugi sa iyang kamot modaghan ang iyang salapi.
Wealth quickly got will become less; but he who gets a store by the work of his hands will have it increased.
12 Kung ang paglaom malangan, makaguba kini sa kasingkasing, apan ang pangandoy nga natuman mao ang kahoy sa kinabuhi.
Hope put off is a weariness to the heart; but when what is desired comes, it is a tree of life.
13 Ang tawo nga motamay sa pagtudlo mahitumpawak gihapon niini, apan ang tawong motuman sa mando pagagantihan.
He who makes sport of the word will come to destruction, but the respecter of the law will be rewarded.
14 Ang pagpatudlo sa tawong maalamon tuboran sa kinabuhi, maglikay kanimo gikan sa lit-ag sa kamatayon.
The teaching of the wise is a fountain of life, turning men away from the nets of death.
15 Ang maayong panghunahuna makuha ug pabor, apan ang dalan sa mabudhion wala gayoy kataposan.
Wise behaviour gets approval, but the way of the false is their destruction.
16 Ang tawong maalaman mobuhat inubanan sa kahibalo sa matag hukom, apan ang buangbuang magpasundayag sa iyang pagkabuangbuang.
A sharp man does everything with knowledge, but a foolish man makes clear his foolish thoughts.
17 Ang daotan nga mensahero mahitumpawak ngadto sa kasamok, apan ang matinud-anon nga tigbalita magdala ug pagpasig-uli.
A man taking false news is a cause of trouble, but he who gives news rightly makes things well.
18 Ang tawo nga mosalikway sa pagpanton mahimong kabos ug maulawan, apan ang dungog moabot kaniya nga nagtuon gikan sa pagbadlong.
Need and shame will be the fate of him who is uncontrolled by training; but he who takes note of teaching will be honoured.
19 Ang pangandoy nga natuman tam-is sa panlasa, apan ang mga buangbuang dili gayod motalikod sa pagkadaotan.
To get one's desire is sweet to the soul, but to give up evil is disgusting to the foolish.
20 Paglakaw uban sa mga maalamon ug magmaalamon ka, apan ang kauban sa mga buangbuang mag-antos sa kasakit.
Go with wise men and be wise: but he who keeps company with the foolish will be broken.
21 Ang katalagman mosunod sa mga makasasala, apan kadtong nagbuhat ug matarong adunay maayong ganti.
Evil will overtake sinners, but the upright will be rewarded with good.
22 Ang tawong matarong adunay ikabilin nga panulundon alang sa iyang mga apo, apan ang bahandi sa makasasala mahiadto sa tawo nga nagbuhat ug matarong.
The heritage of the good man is handed down to his children's children; and the wealth of the sinner is stored up for the upright man.
23 Ang wala gidaro nga uma nga gipanag-iyahan sa usa ka kabos makahatag ug daghang pagkaon, apan gibanlas kini pinaagi sa dili pagkamataronganon.
There is much food in the ploughed land of the poor; but it is taken away by wrongdoing.
24 Ang tawong dili mopanton sa iyang anak wala naghiguma kaniya, apan ang tawo nga naghigugma sa iyang anak maampingon sa pagpanton kaniya.
He who keeps back his rod is unkind to his son: the loving father gives punishment with care.
25 Ang tawong nagbuhat ug matarong mokaon hangtod sa iyang katagbawan, apan ang tiyan sa mga daotan kanunay gutom.
The upright man has food to the full measure of his desire, but there will be no food for the stomach of evil-doers.
