Panultihon 12
1 Bisan kinsa nga nahigugma sa pagpanton nahigugma sa kahibalo, apan ang tawo nga nagdumot sa pagbadlong buangbuang.
Whoever loves discipline loves knowledge, but the one who hates correction is stupid.
2 Kaluy-an ni Yahweh ang maayong tawo, apan iyang silotan ang tawo nga nagplano ug daotan.
Yahweh gives favor to a good man, but he condemns a man who makes evil plans.
3 Ang tawo dili malig-on pinaagi sa pagkadaotan, apan kadtong nagbuhat ug maayo dili gayod maibot.
A person cannot be established by wickedness, but righteous people cannot be uprooted.
4 Ang asawa nga may katakos mao ang korona sa iyang bana, apan siya nga modala ug kaulawan sama sa sakit nga modunot sa iyang kabukogan.
A worthy wife is her husband's crown, but she who brings shame is like a disease that rots his bones.
5 Ang mga plano niadtong nagbuhat kung unsa ang husto matarong, apan malimbongon ang tambag sa daotan.
The plans of the righteous are just, but the advice of the wicked is deceitful.
6 Ang mga pulong sa daotang mga tawo nag-atang sa kahigayonan aron sa pagpatay, apan ang mga pulong sa matarong maoy motipig kanila.
The words of wicked people are an ambush waiting for a chance to kill, but the words of the upright keep them safe.
7 Ang daotang mga tawo mapukan ug mangahanaw sila, apan ang panimalay niadtong nagbuhat ug matarong motindog.
Wicked people are overthrown and they are gone, but the house of the righteous person will stand.
8 Ang tawo pagadayegon pinaagi sa kadako sa kaalam nga anaa kaniya, apan ang mga tawo nga mopili sa sukwahi isalikway.
A person is praised by how much wisdom he has, but the one who makes perverse choices is despised.
9 Maayo pa ang adunay dili mahinungdanon nga katungdanan— nga sulugoon lamang—kay sa magpasigarbo mahitungod sa imong pagkamahinungdanon apan walay pagkaon.
Better to have an unimportant position—only being a servant— than to brag about your importance but have no food.
10 Ang tawong nagbuhat ug matarong nag-atiman sa panginahanglan sa iyang mananap, apan bisan ang kahangawa sa tawong daotan bangis.
The righteous person cares about the needs of his animal, but even the compassion of the wicked is cruel.
11 Ang tawo nga nagatrabaho sa iyang yuta makabaton ug daghang pagkaon, apan si kinsa kadtong nagsunod sa walay pulos nga mga buluhaton walay salabotan.
The one who works his land will have plenty of food, but whoever chases after worthless projects has no sense.
12 Gitinguha sa daotang mga tawo ang gikawat sa daotang kalalakin-an nagdto sa uban, apan ang bunga niadtong nagbuhat ug matarong nagagikan sa ilang mga kaugalingon.
The wicked person desires what evil men have stolen from others, but the fruit of righteous people comes from themselves.
13 Ang tawong daotan malit-ag pinaagi sa iyang daotang sinultihan, apan kadtong nagbuhat ug matarong makalingkawas gikan sa kasamok.
An evil person is trapped by his wicked talk, but the righteous person escapes from trouble.
14 Gikan sa bunga sa iyang mga pulong ang tawo mapuno sa mga maayong butang, ingon nga ang buhat sa iyang mga kamot moganti kaniya.
From the fruit of his words a person is filled with good things, just as the work of his hands rewards him.
15 Ang dalan sa buangbuang matarong sa iyang kaugalingong panan-aw, apan ang tawong maalamon maminaw sa tambag.
The way of a fool is right in his own eyes, but a wise man listens to advice.
16 Ipadayag dayon sa buangbuang ang iyang kasuko, apan ang tawong mobaliwala sa pagtamay maalamon
A fool shows his anger at once, but one who ignores an insult is prudent.
17 Ang tawong nagsulti sa kamatuoran nagsulti kung unsa ang matarong, apan ang mini nga saksi mosulti ug mga bakak.
The one who speaks the truth says what is right, but a false witness tells lies.
18 Ang mga pulong sa tawong madalidalion sama sa tusok sa espada, apan ang dila sa maalamon magdala ug kaayohan.
The words of one who speaks rashly are like the thrusts of a sword, but the tongue of the wise brings healing.
19 Ang matinud-anon nga ngabil molungtad sa kahangtoran, apan ang bakakong dila lumalabay lamang.
Truthful lips last forever, but a lying tongue is only for a moment.
20 Adunay paglingla diha sa kasingkasing niadtong nagplano sa pagbuhat ug daotan, apan ang kalipay nagagikan sa mga magtatambag sa kalinaw.
There is deceit in the hearts of those who plan to do evil, but joy comes to the advisors of peace.
21 Walay kasakit nga mahitabo niadtong nagbuhat ug matarong, apan ang tawong daotan napuno sa mga kalisdanan.
No ill comes on the righteous person, but wicked people are filled with difficulties.
22 Dumtan ni Yahweh ang bakakong mga ngabil, apan kadtong nagpuyo sa pagkamatinud-anon mao ang iyang kalipay.
Yahweh hates lying lips, but those who live faithfully are his delight.
23 Ang maalamon nga tawo nagtago sa iyang kahibalo, apan ang kasingkasing sa mga buangbuang nagasinggit sa binuang.
A prudent man conceals his knowledge, but the heart of fools shouts out folly.
24 Ang kamot sa makugihon magdumala, apan ang tawong tapulan ibutang ngadto sa lisod nga trabaho.
The hand of the diligent will rule, but lazy people will be put to forced labor.
25 Ang kabalaka nga anaa sa kasingkasing sa usa ka tawo maoy mobira kaniya paubos, apan ang mga maayong pulong makapalipay kaniya.
Anxiety in the heart of a person weighs him down, but a good word makes him glad.
26 Ang tawo nga nagbuhat ug matarong usa ka giya sa iyang higala, apan ang dalan sa daotan maoy mopahisalaag kanila.
The righteous person is a guide for his friend, but the way of the wicked leads them astray.
27 Ang tawong tapulan dili makasugba sa ilang kaugalingong inayam, apan ang makugihon nga tawo makaangkon sa bililhong bahandi.
Lazy people would not roast their own game, but the diligent man will obtain precious wealth.
28 Kadtong naglakaw diha sa matarong nga dalan makakaplag ug kinabuhi ug diha sa iyang agianan walay kamatayon.
Those who walk in the right way find life and in its path there is no death.
