Panultihon 10
1 Ang mga panultihon ni Solomon. Ang anak nga maalamon makapalipay sa iyang amahan apan ang anak nga buangbuang maghatag ug kasub-anan sa iyang inahan.
Provérbios de Salomão: O filho sábio alegra ao pai; mas o filho tolo é tristeza para sua mãe.
2 Walay bili ang kabtangan nga naangkon pinaagi sa pagkadaotan, apan ang pagbuhat ug matarong maglikay kanimo sa kamatayon.
Tesouros da perversidade para nada aproveitam; porém a justiça livra da morte.
3 Dili itugot ni Yahweh nga magutman ang nagbuhat kung unsa ang matarong, apan iyang pakyason ang mga tinguha sa daotan.
O SENHOR não permite a alma do justo passar fome, porém arruína o interesse dos perversos.
4 Ang kamot nga tapulan makapahimong kabos sa tawo, apan ang kamot sa tawong kugihan makaangkon ug mga bahandi.
Aquele que trabalha com mão preguiçosa empobrece; mas a mão de quem trabalha com empenho enriquece.
5 Ang maalamon nga anak magtigom sa abot sa yuta sa ting-init apan makauulaw alang kaniya kung matulog siya panahon sa ting-ani.
Aquele que ajunta no verão é filho prudente; [mas] o que dorme na ceifa é filho causador de vergonha.
6 Ang mga gasa nga gikan sa Dios anaa sa ulo niadtong mga mobuhat sa matarong, apan ang baba sa daotan motabon sa kasamok.
Há bênçãos sobre a cabeça dos justos; mas a violência cobre a boca dos perversos.
7 Ang tawo nga mobuhat sa matarong makapalipay kanato sa dihang maghunahuna kita mahitungod kaniya, apan ang ngalan sa daotan madunot.
A lembrança do justo [será] uma bênção; mas o nome dos perversos apodrecerá.
8 Kadtong adunay panabot modawat sa mga pagmando, apan ang sabaan nga buangbuang magun-ob.
O sábio de coração aceita os mandamentos; mas o louco de lábios será derrubado.
9 Siya nga maglakaw sa kaligdong maglakaw nga luwas, apan ang tawong mohimo sa iyang mga dalan nga baliko, masakpan ra unya siya.
Aquele que anda em sinceridade anda seguro; mas o que perverte seus caminhos será conhecido.
10 Siya nga mangidhat makapasubo, apan pagalumpagon ang sabaan nga buangbuang.
Aquele que pisca os olhos maliciosamente gera dores; e o louco de lábios será derrubado.
11 Ang baba sa tawo nga mobuhat sa matarong mao ang tubig sa kinabuhi, apan ang baba sa daotan motabon sa kasamok.
A boca do justo é um manancial de vida; mas a boca dos perversos está coberta de violência.
12 Ang kaligutgot hinungdan sa panagbingkil, apan tabonan sa gugma ang tanang kasal-anan.
O ódio desperta brigas; mas o amor cobre todas as transgressões.
13 Ang kaalam makaplagan diha sa mga ngabil sa tawong adunay maayong paghukom, apan ang bunal alang sa likod sa tawong walay alamag.
Nos lábios do bom entendedor se acha sabedoria, mas uma vara está às costas daquele que não tem entendimento.
14 Ang mga tawong maalamon magtigom ug kahibalo, apan ang baba sa buangbuang nagapaduol sa kagub-anan.
Os sábios guardam consigo sabedoria; mas a boca do tolo [está] perto da perturbação.
15 Ang bahandi sa tawong adunahan mao ang iyang lig-on nga siyudad; ang kawad-on sa kabos mao ang iyang kagub-anan.
A prosperidade do rico é a sua cidade fortificada; a pobreza dos necessitados é sua perturbação.
16 Ang bayad niadtong magbuhat kung unsa ang matarong mogiya kanila ngadto sa kinabuhi; ang ginansiya sa daotan mogiya kanila ngadto sa sala.
A obra do justo é para a vida; os frutos do perverso, para o pecado.
17 Adunay agianan paingon sa kinabuhi alang niadtong mosunod sa pagpanton, apan mahisalaag ang tawo nga magsalikway sa pagbadlong.
O caminho para a vida [é d] aquele que guarda a correção; mas aquele que abandona a repreensão anda sem rumo.
18 Si bisan kinsa nga adunay tinago nga pagdumot adunay bakakon nga mga ngabil, ug si bisan kinsa nga magbutangbutang mga buangbuang.
Aquele que esconde o ódio [tem] lábios mentirosos; e o que produz má fama é tolo.
19 Kung adunay daghang mga pulong, dili mawala ang kalapasan, apan siya nga nagmaampingon sa iyang isulti maalamon.
Na abundância de palavras não há falta de transgressão; mas aquele que refreia seus lábios é prudente.
20 Ang dila sa mobuhat ug matarong, lunsay nga plata; adunay gamay nga bili sa kasingkasing sa daotan.
A língua do justo [é como] prata escolhida; o coração dos perversos [vale] pouco.
21 Ang mga ngabil sa tawong mobuhat kung unsa ang matarong makapahimsog sa kadaghanan, apan mangamatay ang mga buangbuang tungod kay wala silay alamag.
Os lábios dos justo apascentam a muitos; mas os tolos, por falta de entendimento, morrem.
22 Ang maayong mga gasa ni Yahweh magdala ug bahandi ug walay kasakit niini.
É a bênção do SENHOR que enriquece; e ele não lhe acrescenta dores.
23 Ang pagkadaotan mao ang dula nga ginadula sa buangbuang, apan ang kaalam mao ang makapahimuot sa tawong adunay panabot.
Para o tolo, fazer o mal é uma diversão; mas para o homem bom entendedor, [divertida é] a sabedoria.
24 Ang kahadlok sa daotan mogukod kaniya, apan ang tinguha sa matarong igahatag.
O temor do perverso virá sobre ele, mas o desejo dos justos será concedido.
25 Ang daotan sama sa bagyo nga molabay lang, ug mahanaw dayon, apan kadtong mobuhat kung unsa ang matarong mao ang patukoranan nga molungtad hangtod sa kahangtoran.
Assim como o vento passa, assim também o perverso não [mais] existirá; mas o justo [tem] um alicerce eterno.
26 Sama sa suka nga anaa sa ngipon ug aso sa mga mata, mao usab ang tapulan alang niadtong nagpadala kaniya.
Assim como vinagre para os dentes, e como fumaça para os olhos, assim também é o preguiçoso para aqueles que o mandam.
27 Ang pagkahadlok kang Yahweh makapalugway sa kinabuhi, apan ang mga katuigan sa daotan mapamubo.
O temor ao SENHOR faz aumentar os dias; mas os anos dos perversos serão encurtados.
28 Ang paglaom niadtong mobuhat sa matarong mao ang ilang kalipay, apan ang katuigan sa mga daotan mapamubo.
A esperança dos justos [é] alegria; mas a expectativa dos perversos perecerá.
29 Ang dalan ni Yahweh mopanalipod niadtong adunay dungog, apan kagub-anan kini alang sa daotan.
O caminho do SENHOR é fortaleza para os corretos, mas ruína para os que praticam maldade.
30 Kadtong mobuhat sa matarong dili gayod mapukan, apan ang daotan dili magpabilin sa yuta.
O justo nunca será removido, mas os perversos não habitarão a terra.
31 Gikan sa baba niadtong magbuhat ug matarong adunay bunga sa kaalam, apan ang bakakon nga dila pagaputlon.
A boca do justo produz sabedoria, mas a língua perversa será cortada fora.
32 Ang mga ngabil niadtong mobuhat sa matarong nasayod kung unsa ang angayan, apan ang baba sa daotan, nasayod sila kung unsa ang tinuis.
Os lábios do justo sabem o que é agradável; mas a boca dos perversos [é cheia] de perversidades.
