Panultihon 10
1 Ang mga panultihon ni Solomon. Ang anak nga maalamon makapalipay sa iyang amahan apan ang anak nga buangbuang maghatag ug kasub-anan sa iyang inahan.
Les proverbes de Salomon. Un fils sage fait un père heureux; mais un fils insensé apporte du chagrin à sa mère.
2 Walay bili ang kabtangan nga naangkon pinaagi sa pagkadaotan, apan ang pagbuhat ug matarong maglikay kanimo sa kamatayon.
Les trésors de la méchanceté ne servent à rien, mais la justice délivre de la mort.
3 Dili itugot ni Yahweh nga magutman ang nagbuhat kung unsa ang matarong, apan iyang pakyason ang mga tinguha sa daotan.
Yahvé ne permettra pas que l'âme du juste ait faim, mais il repousse le désir des méchants.
4 Ang kamot nga tapulan makapahimong kabos sa tawo, apan ang kamot sa tawong kugihan makaangkon ug mga bahandi.
Celui qui travaille d'une main paresseuse devient pauvre, mais la main du diligent apporte la richesse.
5 Ang maalamon nga anak magtigom sa abot sa yuta sa ting-init apan makauulaw alang kaniya kung matulog siya panahon sa ting-ani.
Celui qui recueille en été est un fils sage, mais celui qui dort pendant la moisson est un fils qui fait honte.
6 Ang mga gasa nga gikan sa Dios anaa sa ulo niadtong mga mobuhat sa matarong, apan ang baba sa daotan motabon sa kasamok.
Les bénédictions sont sur la tête des justes, mais la violence couvre la bouche des méchants.
7 Ang tawo nga mobuhat sa matarong makapalipay kanato sa dihang maghunahuna kita mahitungod kaniya, apan ang ngalan sa daotan madunot.
La mémoire des justes est bénie, mais le nom des méchants pourrira.
8 Kadtong adunay panabot modawat sa mga pagmando, apan ang sabaan nga buangbuang magun-ob.
Les sages de cœur acceptent les commandements, mais un imbécile bavard tombera.
9 Siya nga maglakaw sa kaligdong maglakaw nga luwas, apan ang tawong mohimo sa iyang mga dalan nga baliko, masakpan ra unya siya.
Celui qui marche sans reproche marche sûrement, mais celui qui pervertit ses voies sera découvert.
10 Siya nga mangidhat makapasubo, apan pagalumpagon ang sabaan nga buangbuang.
Celui qui fait un clin d'œil provoque la tristesse, mais un imbécile bavard tombera.
11 Ang baba sa tawo nga mobuhat sa matarong mao ang tubig sa kinabuhi, apan ang baba sa daotan motabon sa kasamok.
La bouche du juste est une source de vie, mais la violence couvre la bouche des méchants.
12 Ang kaligutgot hinungdan sa panagbingkil, apan tabonan sa gugma ang tanang kasal-anan.
La haine suscite des querelles, mais l'amour couvre tous les maux.
13 Ang kaalam makaplagan diha sa mga ngabil sa tawong adunay maayong paghukom, apan ang bunal alang sa likod sa tawong walay alamag.
La sagesse se trouve sur les lèvres de celui qui a du discernement, mais la verge est pour le dos de celui qui est dépourvu d'intelligence.
14 Ang mga tawong maalamon magtigom ug kahibalo, apan ang baba sa buangbuang nagapaduol sa kagub-anan.
Les sages accumulent des connaissances, mais la bouche de l'insensé est proche de la ruine.
15 Ang bahandi sa tawong adunahan mao ang iyang lig-on nga siyudad; ang kawad-on sa kabos mao ang iyang kagub-anan.
La richesse du riche, c'est sa ville forte. La destruction des pauvres est leur pauvreté.
16 Ang bayad niadtong magbuhat kung unsa ang matarong mogiya kanila ngadto sa kinabuhi; ang ginansiya sa daotan mogiya kanila ngadto sa sala.
Le travail des justes mène à la vie. L'augmentation des méchants conduit au péché.
17 Adunay agianan paingon sa kinabuhi alang niadtong mosunod sa pagpanton, apan mahisalaag ang tawo nga magsalikway sa pagbadlong.
Il est dans la voie de la vie celui qui tient compte de la correction, mais celui qui délaisse la réprimande égare les autres.
18 Si bisan kinsa nga adunay tinago nga pagdumot adunay bakakon nga mga ngabil, ug si bisan kinsa nga magbutangbutang mga buangbuang.
Celui qui cache la haine a des lèvres mensongères. Celui qui profère une calomnie est un fou.
19 Kung adunay daghang mga pulong, dili mawala ang kalapasan, apan siya nga nagmaampingon sa iyang isulti maalamon.
Dans la multitude des paroles, la désobéissance ne manque pas, mais celui qui retient ses lèvres fait preuve de sagesse.
20 Ang dila sa mobuhat ug matarong, lunsay nga plata; adunay gamay nga bili sa kasingkasing sa daotan.
La langue des justes est comme de l'argent précieux. Le cœur des méchants est de peu de valeur.
21 Ang mga ngabil sa tawong mobuhat kung unsa ang matarong makapahimsog sa kadaghanan, apan mangamatay ang mga buangbuang tungod kay wala silay alamag.
Les lèvres des justes en nourrissent beaucoup, mais les insensés meurent par manque de compréhension.
22 Ang maayong mga gasa ni Yahweh magdala ug bahandi ug walay kasakit niini.
La bénédiction de Yahvé apporte la richesse, et il n'y ajoute aucun problème.
23 Ang pagkadaotan mao ang dula nga ginadula sa buangbuang, apan ang kaalam mao ang makapahimuot sa tawong adunay panabot.
C'est un plaisir pour l'insensé de faire le mal, mais la sagesse est un homme de plaisir de l'intelligence.
24 Ang kahadlok sa daotan mogukod kaniya, apan ang tinguha sa matarong igahatag.
Ce que les méchants craignent les rattrapera, mais le désir des justes sera exaucé.
25 Ang daotan sama sa bagyo nga molabay lang, ug mahanaw dayon, apan kadtong mobuhat kung unsa ang matarong mao ang patukoranan nga molungtad hangtod sa kahangtoran.
Quand le tourbillon passe, le méchant n'est plus; mais les justes restent fermes pour toujours.
26 Sama sa suka nga anaa sa ngipon ug aso sa mga mata, mao usab ang tapulan alang niadtong nagpadala kaniya.
Comme du vinaigre pour les dents, et comme de la fumée pour les yeux, Il en est de même du paresseux pour ceux qui l'envoient.
27 Ang pagkahadlok kang Yahweh makapalugway sa kinabuhi, apan ang mga katuigan sa daotan mapamubo.
La crainte de Yahvé prolonge les jours, mais les années des méchants seront abrégées.
28 Ang paglaom niadtong mobuhat sa matarong mao ang ilang kalipay, apan ang katuigan sa mga daotan mapamubo.
La perspective des justes est la joie, mais l'espoir des méchants périra.
29 Ang dalan ni Yahweh mopanalipod niadtong adunay dungog, apan kagub-anan kini alang sa daotan.
La voie de Yahvé est une forteresse pour les hommes droits, mais c'est une destruction pour les ouvriers de l'iniquité.
30 Kadtong mobuhat sa matarong dili gayod mapukan, apan ang daotan dili magpabilin sa yuta.
Les justes ne seront jamais supprimés, mais les méchants n'habiteront pas le pays.
31 Gikan sa baba niadtong magbuhat ug matarong adunay bunga sa kaalam, apan ang bakakon nga dila pagaputlon.
La bouche du juste produit la sagesse, mais la langue perverse sera coupée.
32 Ang mga ngabil niadtong mobuhat sa matarong nasayod kung unsa ang angayan, apan ang baba sa daotan, nasayod sila kung unsa ang tinuis.
Les lèvres des justes savent ce qui est acceptable, mais la bouche des méchants est perverse.
