Panultihon 10
1 Ang mga panultihon ni Solomon. Ang anak nga maalamon makapalipay sa iyang amahan apan ang anak nga buangbuang maghatag ug kasub-anan sa iyang inahan.
[the] proverbs of Solomon. A son wise he makes glad a father and a son a fool [is] [the] grief of mother his.
2 Walay bili ang kabtangan nga naangkon pinaagi sa pagkadaotan, apan ang pagbuhat ug matarong maglikay kanimo sa kamatayon.
Not they profit treasures of wickedness and righteousness it delivers from death.
3 Dili itugot ni Yahweh nga magutman ang nagbuhat kung unsa ang matarong, apan iyang pakyason ang mga tinguha sa daotan.
Not he allows to hunger Yahweh [the] appetite of [the] righteous and [the] craving of wicked [people] he rejects.
4 Ang kamot nga tapulan makapahimong kabos sa tawo, apan ang kamot sa tawong kugihan makaangkon ug mga bahandi.
[is] poor [one who] works A palm of laxness and [the] hand of diligent [people] it gains riches.
5 Ang maalamon nga anak magtigom sa abot sa yuta sa ting-init apan makauulaw alang kaniya kung matulog siya panahon sa ting-ani.
[one who] gathers In the summer [is] a son [who] acts prudently [one who] sleeps at the harvest [is] a son [who] acts shamefully.
6 Ang mga gasa nga gikan sa Dios anaa sa ulo niadtong mga mobuhat sa matarong, apan ang baba sa daotan motabon sa kasamok.
Blessings [belong] to [the] head of [the] righteous and [the] mouth of wicked [people] it conceals violence.
7 Ang tawo nga mobuhat sa matarong makapalipay kanato sa dihang maghunahuna kita mahitungod kaniya, apan ang ngalan sa daotan madunot.
[the] memory of [the] righteous [is] for A blessing and [the] name of wicked [people] it will rot.
8 Kadtong adunay panabot modawat sa mga pagmando, apan ang sabaan nga buangbuang magun-ob.
A wise [person] of heart he accepts commandments and a fool of lips he will be ruined.
9 Siya nga maglakaw sa kaligdong maglakaw nga luwas, apan ang tawong mohimo sa iyang mga dalan nga baliko, masakpan ra unya siya.
[one who] walks In integrity he walks security and [one who] perverts ways his he will become known.
10 Siya nga mangidhat makapasubo, apan pagalumpagon ang sabaan nga buangbuang.
[one who] winks An eye he gives sorrow and a fool of lips he will be ruined.
11 Ang baba sa tawo nga mobuhat sa matarong mao ang tubig sa kinabuhi, apan ang baba sa daotan motabon sa kasamok.
[is] a fountain of Life [the] mouth of a righteous [person] and [the] mouth of wicked [people] it conceals violence.
12 Ang kaligutgot hinungdan sa panagbingkil, apan tabonan sa gugma ang tanang kasal-anan.
Hatred it stirs up contentions and over all transgressions it covers love.
13 Ang kaalam makaplagan diha sa mga ngabil sa tawong adunay maayong paghukom, apan ang bunal alang sa likod sa tawong walay alamag.
On [the] lips of a discerning [person] it is found wisdom and a rod [is] for [the] back of [one] lacking of heart.
14 Ang mga tawong maalamon magtigom ug kahibalo, apan ang baba sa buangbuang nagapaduol sa kagub-anan.
Wise [people] they store up knowledge and [the] mouth of a fool [is] destruction near.
15 Ang bahandi sa tawong adunahan mao ang iyang lig-on nga siyudad; ang kawad-on sa kabos mao ang iyang kagub-anan.
[the] wealth of A rich [person] [is] a town of strength his [is the] ruin of poor [people] poverty their.
16 Ang bayad niadtong magbuhat kung unsa ang matarong mogiya kanila ngadto sa kinabuhi; ang ginansiya sa daotan mogiya kanila ngadto sa sala.
[the] reward of [the] righteous [is] Life [the] yield of [the] wicked [is] sin.
17 Adunay agianan paingon sa kinabuhi alang niadtong mosunod sa pagpanton, apan mahisalaag ang tawo nga magsalikway sa pagbadlong.
[is] a path To life [one who] keeps discipline and [one who] neglects rebuke [is] leading astray.
18 Si bisan kinsa nga adunay tinago nga pagdumot adunay bakakon nga mga ngabil, ug si bisan kinsa nga magbutangbutang mga buangbuang.
[one who] conceals Hatred [is] lips of falsehood and [one who] spreads an evil report he [is] a fool.
19 Kung adunay daghang mga pulong, dili mawala ang kalapasan, apan siya nga nagmaampingon sa iyang isulti maalamon.
In a multitude of words not it ceases transgression and [one who] restrains lips his [is] acting prudently.
20 Ang dila sa mobuhat ug matarong, lunsay nga plata; adunay gamay nga bili sa kasingkasing sa daotan.
[is] silver Chosen [the] tongue of [the] righteous [the] heart of wicked [people] [is] like a little.
21 Ang mga ngabil sa tawong mobuhat kung unsa ang matarong makapahimsog sa kadaghanan, apan mangamatay ang mga buangbuang tungod kay wala silay alamag.
[the] lips of [the] righteous They feed many [people] and fools by lack of heart they die.
22 Ang maayong mga gasa ni Yahweh magdala ug bahandi ug walay kasakit niini.
[the] blessing of Yahweh it it makes rich and not he adds sorrow with it.
23 Ang pagkadaotan mao ang dula nga ginadula sa buangbuang, apan ang kaalam mao ang makapahimuot sa tawong adunay panabot.
[is] like Sport for a fool to do wickedness and wisdom for a person of understanding.
24 Ang kahadlok sa daotan mogukod kaniya, apan ang tinguha sa matarong igahatag.
[the] fear of A wicked [person] it it will come to him and [the] desire of righteous [people] someone will give.
25 Ang daotan sama sa bagyo nga molabay lang, ug mahanaw dayon, apan kadtong mobuhat kung unsa ang matarong mao ang patukoranan nga molungtad hangtod sa kahangtoran.
When passes by a storm-wind and there not [is the] wicked and a righteous [person] [is] a foundation of perpetuity.
26 Sama sa suka nga anaa sa ngipon ug aso sa mga mata, mao usab ang tapulan alang niadtong nagpadala kaniya.
Like vinegar - to the teeth and like smoke to the eyes so the sluggard to [those who] send him.
27 Ang pagkahadlok kang Yahweh makapalugway sa kinabuhi, apan ang mga katuigan sa daotan mapamubo.
[the] fear of Yahweh it adds days and [the] years of wicked [people] they will be short.
28 Ang paglaom niadtong mobuhat sa matarong mao ang ilang kalipay, apan ang katuigan sa mga daotan mapamubo.
[the] hope of Righteous [people] [is] joy and [the] hope of wicked [people] it is lost.
29 Ang dalan ni Yahweh mopanalipod niadtong adunay dungog, apan kagub-anan kini alang sa daotan.
[is] a refuge For integrity [the] way of Yahweh and destruction for [those who] do wickedness.
30 Kadtong mobuhat sa matarong dili gayod mapukan, apan ang daotan dili magpabilin sa yuta.
[the] righteous For ever not he will be shaken and wicked [people] not they will dwell in [the] land.
31 Gikan sa baba niadtong magbuhat ug matarong adunay bunga sa kaalam, apan ang bakakon nga dila pagaputlon.
[the] mouth of A righteous [person] it will bear fruit wisdom and a tongue of perversities it will be cut off.
32 Ang mga ngabil niadtong mobuhat sa matarong nasayod kung unsa ang angayan, apan ang baba sa daotan, nasayod sila kung unsa ang tinuis.
[the] lips of [the] righteous They know! pleasure and [the] mouth of wicked [people] perversities.
