Panultihon 10
1 Ang mga panultihon ni Solomon. Ang anak nga maalamon makapalipay sa iyang amahan apan ang anak nga buangbuang maghatag ug kasub-anan sa iyang inahan.
The Proverbs of Solomon. A wise son maketh a glad father; but a foolish son is the grief of his mother.
2 Walay bili ang kabtangan nga naangkon pinaagi sa pagkadaotan, apan ang pagbuhat ug matarong maglikay kanimo sa kamatayon.
Treasures of wickedness profit nothing; but righteousness delivereth from death.
3 Dili itugot ni Yahweh nga magutman ang nagbuhat kung unsa ang matarong, apan iyang pakyason ang mga tinguha sa daotan.
Jehovah suffereth not the soul of the righteous [man] to famish; but he repelleth the craving of the wicked.
4 Ang kamot nga tapulan makapahimong kabos sa tawo, apan ang kamot sa tawong kugihan makaangkon ug mga bahandi.
He cometh to want that dealeth with a slack hand; but the hand of the diligent maketh rich.
5 Ang maalamon nga anak magtigom sa abot sa yuta sa ting-init apan makauulaw alang kaniya kung matulog siya panahon sa ting-ani.
He that gathereth in summer is a wise son; he that sleepeth in harvest is a son that causeth shame.
6 Ang mga gasa nga gikan sa Dios anaa sa ulo niadtong mga mobuhat sa matarong, apan ang baba sa daotan motabon sa kasamok.
Blessings are upon the head of a righteous [man]; but the mouth of the wicked covereth violence.
7 Ang tawo nga mobuhat sa matarong makapalipay kanato sa dihang maghunahuna kita mahitungod kaniya, apan ang ngalan sa daotan madunot.
The memory of the righteous [man] shall be blessed; but the name of the wicked shall rot.
8 Kadtong adunay panabot modawat sa mga pagmando, apan ang sabaan nga buangbuang magun-ob.
The wise in heart receiveth commandments; but a prating fool shall fall.
9 Siya nga maglakaw sa kaligdong maglakaw nga luwas, apan ang tawong mohimo sa iyang mga dalan nga baliko, masakpan ra unya siya.
He that walketh in integrity walketh securely; but he that perverteth his ways shall be known.
10 Siya nga mangidhat makapasubo, apan pagalumpagon ang sabaan nga buangbuang.
He that winketh with the eye causeth grief, and a prating fool shall fall.
11 Ang baba sa tawo nga mobuhat sa matarong mao ang tubig sa kinabuhi, apan ang baba sa daotan motabon sa kasamok.
The mouth of a righteous [man] is a fountain of life; but the mouth of the wicked covereth violence.
12 Ang kaligutgot hinungdan sa panagbingkil, apan tabonan sa gugma ang tanang kasal-anan.
Hatred stirreth up strifes; but love covereth all transgressions.
13 Ang kaalam makaplagan diha sa mga ngabil sa tawong adunay maayong paghukom, apan ang bunal alang sa likod sa tawong walay alamag.
In the lips of an intelligent [man] wisdom is found; but a rod is for the back of him that is void of understanding.
14 Ang mga tawong maalamon magtigom ug kahibalo, apan ang baba sa buangbuang nagapaduol sa kagub-anan.
The wise lay up knowledge; but the mouth of the fool is near destruction.
15 Ang bahandi sa tawong adunahan mao ang iyang lig-on nga siyudad; ang kawad-on sa kabos mao ang iyang kagub-anan.
The rich man's wealth is his strong city; the destruction of the poor is their poverty.
16 Ang bayad niadtong magbuhat kung unsa ang matarong mogiya kanila ngadto sa kinabuhi; ang ginansiya sa daotan mogiya kanila ngadto sa sala.
The labour of a righteous [man] [tendeth] to life; the revenue of a wicked [man], to sin.
17 Adunay agianan paingon sa kinabuhi alang niadtong mosunod sa pagpanton, apan mahisalaag ang tawo nga magsalikway sa pagbadlong.
Keeping instruction is the path to life; but he that forsaketh reproof goeth astray.
18 Si bisan kinsa nga adunay tinago nga pagdumot adunay bakakon nga mga ngabil, ug si bisan kinsa nga magbutangbutang mga buangbuang.
He that covereth hatred hath lying lips, and he that sendeth forth a slander is a fool.
19 Kung adunay daghang mga pulong, dili mawala ang kalapasan, apan siya nga nagmaampingon sa iyang isulti maalamon.
In the multitude of words there wanteth not transgression; but he that restraineth his lips doeth wisely.
20 Ang dila sa mobuhat ug matarong, lunsay nga plata; adunay gamay nga bili sa kasingkasing sa daotan.
The tongue of the righteous [man] is [as] choice silver; the heart of the wicked is little worth.
21 Ang mga ngabil sa tawong mobuhat kung unsa ang matarong makapahimsog sa kadaghanan, apan mangamatay ang mga buangbuang tungod kay wala silay alamag.
The lips of a righteous [man] feed many; but fools die for want of understanding.
22 Ang maayong mga gasa ni Yahweh magdala ug bahandi ug walay kasakit niini.
The blessing of Jehovah, it maketh rich, and he addeth no sorrow to it.
23 Ang pagkadaotan mao ang dula nga ginadula sa buangbuang, apan ang kaalam mao ang makapahimuot sa tawong adunay panabot.
It is as sport to a foolish [man] to do wickedness; but a man of understanding hath wisdom.
24 Ang kahadlok sa daotan mogukod kaniya, apan ang tinguha sa matarong igahatag.
The fear of a wicked [man], it shall come upon him; but the desire of the righteous shall be granted.
25 Ang daotan sama sa bagyo nga molabay lang, ug mahanaw dayon, apan kadtong mobuhat kung unsa ang matarong mao ang patukoranan nga molungtad hangtod sa kahangtoran.
As a whirlwind passeth, so is the wicked no [more]; but the righteous is an everlasting foundation.
26 Sama sa suka nga anaa sa ngipon ug aso sa mga mata, mao usab ang tapulan alang niadtong nagpadala kaniya.
As vinegar to the teeth, and as smoke to the eyes, so is the sluggard to them that send him.
27 Ang pagkahadlok kang Yahweh makapalugway sa kinabuhi, apan ang mga katuigan sa daotan mapamubo.
The fear of Jehovah prolongeth days; but the years of the wicked shall be shortened.
28 Ang paglaom niadtong mobuhat sa matarong mao ang ilang kalipay, apan ang katuigan sa mga daotan mapamubo.
The hope of the righteous is joy; but the expectation of the wicked shall perish.
29 Ang dalan ni Yahweh mopanalipod niadtong adunay dungog, apan kagub-anan kini alang sa daotan.
The way of Jehovah is strength to the perfect [man], but destruction to the workers of iniquity.
30 Kadtong mobuhat sa matarong dili gayod mapukan, apan ang daotan dili magpabilin sa yuta.
The righteous [man] shall never be moved; but the wicked shall not inhabit the land.
31 Gikan sa baba niadtong magbuhat ug matarong adunay bunga sa kaalam, apan ang bakakon nga dila pagaputlon.
The mouth of a righteous [man] putteth forth wisdom; but the froward tongue shall be cut out.
32 Ang mga ngabil niadtong mobuhat sa matarong nasayod kung unsa ang angayan, apan ang baba sa daotan, nasayod sila kung unsa ang tinuis.
The lips of a righteous [man] know what is acceptable; but the mouth of the wicked is frowardness.
