Panultihon 1
1 Ang mga panultihon ni Solomon nga anak ni David, ang hari sa Israel.
以色列王大卫儿子所罗门的箴言：
2 Kini nga mga panultihon motudlo ug kaalam ug pagpanudlo, aron pagtudlo sa mga pulong sa panabot,
要使人晓得智慧和训诲， 分辨通达的言语，
3 aron makadawat ka sa pagbadlong aron mabuhi pinaagi sa pagbuhat sa insakto, matarong, ug may kaangayan.
使人处事领受智慧、 仁义、公平、正直的训诲，
4 Kini nga mga panultihon mohatag usab ug kaalam niadtong walay alamag, ug mohatag sa kahibalo ug sa pagkamabinantayon alang sa kabatan-onan.
使愚人灵明， 使少年人有知识和谋略，
5 Papaminawa ang maalamon nga mga tawo ug padugangi ang ilang panabot, ug pakuhaa ug kaalam ang mga tawong may salabotan,
使智慧人听见，增长学问， 使聪明人得着智谋，
6 aron sa pagsabot sa mga panultihon, mga gipanulti, ug mga pulong sa maalamon nga mga tawo ug sa ilang mga tanghaga.
使人明白箴言和譬喻， 懂得智慧人的言词和谜语。
7 Ang kahadlok kang Yahweh maoy sinugdanan sa kahibalo, ginasalikway sa buangbuang ang kaalam ug pagpanton.
敬畏耶和华是知识的开端； 愚妄人藐视智慧和训诲。
8 Akong anak, paminawa ang pagtudlo sa imong amahan ug ayaw isalikway ang mga balaod sa imong inahan;
我儿，要听你父亲的训诲， 不可离弃你母亲的法则；
9 mahimo sila nga matahom nga purongpurong sa imong ulo ug mga kwentas diha sa imong liog.
因为这要作你头上的华冠， 你项上的金链。
10 Akong anak, kung ang makasasala modani kanimo ngadto sa ilang sala, pagdumili sa pagsunod kanila.
我儿，恶人若引诱你， 你不可随从。
11 Kung moingon sila, “Uban kanamo, maghulat kita aron mopatay, magtago kita ug atakihon ang mga walay sala nga tawo sa walay hinungdan.
他们若说：你与我们同去， 我们要埋伏流人之血， 要蹲伏害无罪之人；
12 Lamyon nato sila nga buhi, sama sa Sheol nga kuhaon kadtong mga himsog, ug himoon silang sama niadtong mga nahulog sa bangag. (Sheol h7585)
我们好像阴间，把他们活活吞下； 他们如同下坑的人， 被我们囫囵吞了； (Sheol h7585)
13 Pangitaon nato ang tanang matang sa mga butang nga bililhon; pun-on nato ang atong mga balay sa atong mga kinawat gikan sa uban.
我们必得各样宝物， 将所掳来的，装满房屋；
14 Pagripa uban kanamo; hiusahon ta ang atong sudlanan.”
你与我们大家同分， 我们共用一个囊袋；
15 Akong anak, ayaw paglakaw sa dalan kuyog kanila; ayaw itugot nga motunob ang imong tiil sa ilang gilaktan;
我儿，不要与他们同行一道， 禁止你脚走他们的路。
16 ang ilang mga tiil magdagan sa daotan ug nagdali sila aron sa pagpaawas ug dugo.
因为，他们的脚奔跑行恶； 他们急速流人的血，
17 Tungod kay walay pulos ang pagbukhad sa pukot aron sa panglit-ag sa langgam samtang nagatan-aw ang langgam.
好像飞鸟， 网罗设在眼前仍不躲避。
18 Kining mga tawhana naghulat aron sa pagpatay sa ilang kaugalingon— nag-andam sila ug lit-ag alang sa ilang mga kaugalingon.
这些人埋伏，是为自流己血； 蹲伏，是为自害己命。
19 Mao usab ang mga pamaagi sa tanan nga nakaangkon sa bahandi pinaagi sa pagpanglupig; ang naangkon sa dili makataronganon molaglag sa mga kinabuhi niadtong nagkupot niini.
凡贪恋财利的，所行之路都是如此； 这贪恋之心乃夺去得财者之命。
20 Ang kaalam nagsinggit sa kadalanan, gipatugbaw niya ang iyang tingog sa dapit nga daghang mga tawo;
智慧在街市上呼喊， 在宽阔处发声，
21 diha sa ulohan sa masaba nga kadalanan, misinggit siya, diha sa agianan sa ganghaan sa siyudad misulti siya.
在热闹街头喊叫， 在城门口，在城中发出言语，
22 “Hangtod kanus-a, kamong walay alamag nga mga tawo, buot ba kamo nga magpakawalay alamag? Hangtod kanus-a ba, kamong mga mabugalbugalon, mahimuot ba kamo sa pagkamabugalbugalon, ug hangtod kanus-a ba kamo, kamong mga buangbuang, magdumot sa kahibalo?
说：你们愚昧人喜爱愚昧， 亵慢人喜欢亵慢， 愚顽人恨恶知识，要到几时呢？
23 Patalinghogi ang akong pagbadlong; akong ibubo ang akong mga gihinahuna alang kaninyo; akong ipahibalo kaninyo ang akong mga pulong.
你们当因我的责备回转； 我要将我的灵浇灌你们， 将我的话指示你们。
24 Nagtawag ako, ug nagdumili kamo sa pagpaminaw; gitunol ko ang akong kamot, apan walay usa nga nanumbaling.
我呼唤，你们不肯听从； 我伸手，无人理会；
25 Apan wala kamo nagpakabana sa tanan kong pagbadlong kaninyo ug wala nagpanumbaling sa akong mga pagpaglong.
反轻弃我一切的劝戒， 不肯受我的责备。
26 Kataw-an ko ang inyong kalisdanan, bugalbugalan ko kamo kung moabot ang mga makalilisang—
你们遭灾难，我就发笑； 惊恐临到你们，我必嗤笑。
27 sa dihang mohasmag kaninyo ang inyong gikahadlokan nga sama sa unos ug ang katalagman mobanlas kaninyo sama sa alimpulos, sa diha nga ang kalisod ug ang kasakit modangat kaninyo.
惊恐临到你们，好像狂风； 灾难来到，如同暴风； 急难痛苦临到你们身上。
28 Unya mosangpit sila kanako, ug dili ko sila pagatubagon; magtinguha gayod sila sa pagtawag kanako, apan dili nila ako mahikaplagan.
那时，你们必呼求我，我却不答应， 恳切地寻找我，却寻不见。
29 Tungod kay nagdumot sila sa kahibalo ug wala pilia ang pagkahadlok kang Yahweh,
因为，你们恨恶知识， 不喜爱敬畏耶和华，
30 wala sila magtuman sa akong mga gitudlo, ug gisalikway nila ang tanan kung mga pagbadlong.
不听我的劝戒， 藐视我一切的责备，
31 Magakaon sila sa bunga sa ilang mga paagi, ug uban sa bunga sa ilang mga laraw mapuno sila.
所以必吃自结的果子， 充满自设的计谋。
32 Kay ang yano mangamatay sa dihang motalikod sila, ug ang kawalay pagpakabana sa mga buangbuang mopukan kanila.
愚昧人背道，必杀己身； 愚顽人安逸，必害己命。
33 Apan si bisan kinsa kadtong maminaw kanako magauyo nga luwas ug makapahulay nga walay kahadlok sa katalagman.”
惟有听从我的，必安然居住， 得享安静，不怕灾祸。
