Nehemias 2
1 Sa bulan sa Nisan, sa ika-20 ka tuig nga naghari si Artaxerxes, nagpili siya ug bino, ug gikuha ko ang bino ug gihatag kini ngadto sa hari. Niining tungora wala pa gayod ako nasubo sa iyang atubangan.
After King Artaxerxes [had been ruling the Persian Empire] for almost 20 years, (during the spring/before the hot season) of that year, when it was time to serve wine to him [during a feast], I took the wine and gave it to him. I had never looked sad when I was in front of him before, [but on that day he saw that I looked very sad].
2 Apan gisultihan ako sa hari, “Nganong nasubo man ang imong panagway? Wala man ka nagmasakiton. Nasubo gayod ang imong kasingkasing.” Unya nahadlok gayod ako pag-ayo.
So he asked me, “Why are you sad? [I know that] you are not sick. It must be that you are troubled about something.” Then I was very afraid, [because it was not proper to be sad when I came to the king] (OR, [because I was worried what the king would do to me if he refused to do what I was about to request him to do]).
3 Miingon ako ngadto sa hari, “Mabuhi unta ang hari sa kahangtoran! Nganong dili man magsubo ang akong panagway? Ang siyudad, ang dapit nga lubnganan sa akong katigulangan nangapukan, ug ang mga ganghaan niini nangaguba tungod sa pagkasunog.”
I replied, “Your majesty, I hope you will live a very long time! But (how can I prevent myself from being sad, because the city where my ancestors are buried [has been destroyed] and is in ruins?/I cannot keep myself from looking sad, because the city where my ancestors are buried [has been destroyed and] is in ruins.) [RHQ] [Even] the city gates have been completely burned.”
4 Unya miingon ang hari kanako, “Unsa may buot nimo nga akong buhaton?” Busa nag-ampo ako sa Dios sa langit.
The king replied, “What do you want me to do [for you]?” I prayed [silently] to our God [who is/rules] in heaven.
5 Mitubag ako ngadto sa hari, “Kung maayo kini ngadto sa hari, ug kung ang imong sulugoon nagbuhat ug maayo sa imong panan-aw, makahimo ka sa pagpadala kanako paingon sa Juda, ngadto sa siyudad nga lubnganan sa akong katigulangan aron tukoron ko unta kini pag-usab.”
Then I replied, “If you are willing [to do it], and if I have pleased you, send me to the city [of Jerusalem] in Judah [province] where my ancestors are buried, in order that I may [help people to] rebuild the city.”
6 Mitubag ang hari kanako (ug naglingkod usab tupad kaniya ang rayna), “Unsa ka man kadugay mawala ug kanus-a ka man mobalik?” Sa pagsulti ko sa maong pitsa sa hari nahimuot siya sa pagpadala kanako.
While the queen was sitting beside the king, he asked, [“If I allow you to go, ] how long will you be gone? When will you return?” [I told the king how long I would be gone, and] the king gave me permission to go, and I told him what day [I wanted to leave].
7 Unya miingon ako ngadto sa hari, “Kung makapahimuot kini sa hari, hatagi unta ako ug mga sulat alang sa mga gobernador didto sa Probinsiya sa Tabok sa Suba aron tugotan nila ako sa pag-agi sa ilang mga teritoryo sa akong pagpaingon sa Juda.
I also said to the king, “If you are willing to do it, write letters for me to take to the governors of the province west of the [Euphrates] River. Tell them to allow me to travel safely [through their province] until I arrive in Judah.
8 Usa usab ka sulat alang kang Asaf ang tig-atiman sa kalasangan sa hari, aron hatagan unta niya ako ug mga kahoy aron himoong mga sagbayan alang sa mga ganghaan sa kota tupad sa templo, ug alang sa paril sa siyudad, ug alang sa balay nga akong pagapuy-an.” Busa gihatag sa hari kanako ang akong mga gipangayo tungod kay ang kamaayo sa Dios ania kanako.
Also, [please write] a letter to Asaph, the man who takes care of your forest [in that area], telling him to give me timber to make the beams to support the gates of the fortress that is near the temple, and timber for making the walls of the city, and for building the house in which I [will live].” The king did what I requested him to do, because my God was graciously/kindly (helping/acting for) me.
9 Miabot ako sa mga gobernador sa Probinsiya sa Tabok sa Suba ug gihatag kanila ang mga sulat sa hari. Unya gipakuyogan ako sa hari ug mga opisyal sa kasundalohan ug sa mga nagkabayo.
[After I got ready, I left to travel to Judah]. The king sent some army officers and soldiers riding on horses to accompany me, [to protect me]. When I came to where the governors of the provinces west of the [Euphrates] River lived, I gave them the letters that the king had written.
10 Sa dihang nakadungog niini si Sanbalat nga taga-Horon ug si Tobia nga sulugoon sa Amonihanon, nasuko sila pag-ayo nga adunay tawo nga moabot aron sa pagtabang sa katawhan sa Israel.
But when [two government officials, ] Sanballat from [a village near] Horon and Tobiah from the Ammon [people-group], heard that I had arrived, they were very angry that someone had come to help the Israeli people.
11 Busa miabot ako sa Jerusalem ug anaa ako didto sulod sa tulo ka adlaw.
When I arrived in Jerusalem, I did not tell anyone what thoughts God had given to me about what I should do there. Three days after I arrived in Jerusalem, I went out of the city in the evening, taking a few other men with me. I was riding a donkey; we had no other animals with us.
12 Mibangon ako sa kagabhion ug kuyog kanako ang pipila ka mga kalalakin-an. Wala akoy gisultihan kung unsa ang gibutang sa akong Dios dinhi sa akong kasingkasing nga buhaton alang sa Jerusalem. Wala akoy dala nga mananap, gawas lang sa akong gisakyan.
13 Migawas ako sa pagkagabii latas sa Ganghaan sa Walog paingon sa Atabay sa mga Lobo ug lahos sa Ganghaan sa mga Basura, ug gisubay ang mga paril sa Jerusalem nga nangalumpag na ug nangaugdaw ang mga ganghaan nga hinimo sa kahoy tungod sa pagkasunog.
We left the city, going out through the Valley Gate, then past the well called the Jackal (OR, Dragon’s) Well, and then past the gate called the Rubbish/Garbage Gate. We inspected all the walls that had been broken down and all the gates that had been burned down.
14 Unya giadto ko ang Ganghaan sa Tuboran ug ngadto sa Lanaw sa Hari. Sigpit na kaayo ang dapit aron agian sa mananap nga akong gisakyan.
Then we went to the Fountain Gate and to the pool called the King’s Pool, but my donkey could not get through [the narrow opening] (OR, [the rubble]).
15 Busa mitungas ako nianang gabhiona latas sa walog ug gisusi ang paril, ug mipauli ako ug misulod latas sa Ganghaan sa Walog ug aron makabalik.
So we turned back and went along the [Kidron] Valley. We inspected the wall there before we turned back/around and entered the city again at the Valley Gate.
16 Wala nasayod ang mga tigdumala kung asa ako gikan ug unsa ang akong gibuhat, ug wala ko pa usab gisuginlan ang mga Judio, ni ang mga pari, ni ang mga tinahod, ni ang mga tigdumala, ni ang uban nga nahibilin nga mobuhat sa buluhaton.
The [city] officials did not know where I had gone or what I was doing, because I had not told anyone about what I planned to do. I had not said anything about it to the Jewish leaders or the officials or the priests or any of the others who would be helping me in the work [that I wanted to do].
17 Miingon ako kanila, “Nakita ninyo ang kalisod sa atong kahimtang, pagkagun-ob gayod sa Jerusalem ug nangasunog ang mga ganghaan niini. Dali, tukoron nato pag-usab ang paril sa Jerusalem, aron dili na kita maulawan.”
But now I said to them, “You all know very well the terrible things [that have happened to] our city. The city is ruined; even the gates are burned down. So we should rebuild the city wall. If we do that, we will no longer feel humiliated/disgraced.”
18 Gisultihan ko sila nga ang kamaayo sa akong Dios ania kanako ug ang mga pulong usab sa hari nga iyang gisulti kanako. Miingon sila, “Molihok na kita ug magtukod.” Busa gilig-on nila ang ilang mga kamot alang sa maayo nga buluhaton.
Then I told them about how God had kindly/graciously helped me [when I talked to the king], and what the king had said to me. They immediately replied, “Let’s start rebuilding!” So they started to do this good work.
19 Apan sa dihang nadungog kini ni Sanbalat nga taga-Horon, ug ni Tobia ang sulugoon sa Amonihanon, ug ni Geshem nga Arabihanon, nagbugalbugal sila ug gitamay kami ug miingon sila, “Unsa man kini ang inyong ginabuhat? Nagarebelde na ba kamo sa hari?”
But when Sanballat, Tobiah, and Gershom the Arab [king of the Kedar region] heard about what we planned to do, they made fun of us and ridiculed us. They said, “What is this work that you are doing? Are you rebelling against the king [again]?” [RHQ]
20 Unya gitubag ko sila, “Ang Dios sa langit maghatag kanamo ug kalamposan. Mga sulugoon kami niya ug molihok kami ug magtukod. Apan wala kamoy makuha, walay katungod, ug walay kabahin sa kasaysayan sa Jerusalem.”
But I replied, “Our God [who is/rules] in heaven will help our plans to succeed. But as for you, you have no right to decide anything about this city, because you have not participated in what has happened in this city in previous years.”
