Mateo 5
1 Sa dihang nakita ni Jesus ang panon sa mga katawhan, misaka siya ngadto sa bukid. Sa dihang siya naglingkod, ang iyang mga disipulo miduol kaniya.
耶穌一見群眾，就上了山，坐下；他的門徒上他跟前來，
2 Iyang gibuka ang iyang baba ug nagtudlo kanila, nga nag-ingon,
他遂開口教訓他們說：
3 “Bulahan ang kabos sa espiritu, kay ila ang gingharian sa langit.
神貧的人是有福的，因為天國是他們的。
4 Bulahan kadtong nagbangutan, kay sila pagalipayon.
哀慟的人是有福的，因為他們要受安慰。
5 Bulahan ang maaghop, kay sila makapanunod sa yuta.
溫良的人是有福的，因為他們要承受土地。
6 Bulahan kadtong gigutom ug gi-uhaw sa pagkamatarong, kay sila pagabusgon.
飢渴慕義的人是有福的，因為他們要得飽飫。
7 Bulahan kadtong maluloy-on, kay sila makabaton ug kalooy.
憐憫人的人是有福的，因為他們要受憐憫。
8 Bulahan ang putli ug kasing-kasing, kay sila makakita sa Dios.
心裏潔淨的人是有福的，因為他們要看見天主。
9 Bulahan ang mga tigpasiugda sa kalinaw, kay sila pagatawgong mga anak sa Dios.
締造和平的人是有福的，因為他們要稱為天主的子女。
10 Bulahan kadtong gipanglutos tungod sa pagkamatarong, kay ila ang gingharian sa langit.
為義而受迫害的是有福的，因為天國是他們的。
11 Bulahan kamo sa dihang bugalbugalan kamo sa mga tawo ug pagalutuson kamo, o magsulti sa tanang klase sa mga daotang butang batok kaninyo nga bakak alang sa akong katuyoan.
幾時人為了我而辱罵迫害你們，你們是有福的，捏造一切壞話毀謗你們，你們是有福的。
12 Pagmaya ug paglipay pag-ayo, tungod kay dako ang inyong ganti sa langit. Sa ingon niini nga paagi gilutos sa mga tawo ang mga propeta nga nagpuyo kaniadto una kaninyo.
你們歡喜踴躍罷！因為你們在天上的賞報是豐富的，因為在你們以的先知，人也曾這樣迫害過他們。
13 Kamo mga asin sa yuta. Apan kung ang asin mawad-an sa iyang lami, unsaon man kini nga mahimong moparat pag-usab? Kini dili na gayod maayo alang sa bisan unsang butang, gawas nga ilabay ug pagatamaktamakan ilalom sa tiil sa mga tawo.
你們是地上的鹽，鹽若失了味，可用什麼使它再鹹呢﹖它再毫無用途，只好拋在外邊，任人踐踏罷了。
14 Kamo ang kahayag sa kalibotan. Usa ka siyudad nga nahimutang sa usa ka bungtod nga dili matago.
你們是世界的光，建在山上的城是不能隱藏的。
15 Walay tawo nga modagkot ug suga ug ibutang kini ilalom sa usa ka sudlanan, apan ngadto hinuon sa patunganan sa suga, ug kini modan-ag sa matag-usa sa panimalay.
人點燈，並不是於在斗底下，而是於在燈台上，照耀屋人所有的人。
16 Himoa ang inyong kahayag nga modan-ag atubangan sa mga tawo sa ingon niana nga paagi ilang makita ang inyong maayong mga binuhatan ug daygon ang inyong Amahan nga anaa sa langit.
照樣，你們的光也當在人前照耀，好使他們看見你們的善行，光耀你們在天之父。
17 Ayaw hunahunaa nga mianhi ako aron moguba sa balaod o sa mga propeta. Ako mianhi dili sa pagguba kanila, apan sa pagtuman kanila.
你們不要以為我來是廢除法律或先知；我來不為廢除，而是為成全。
18 Sa pagkatinuod ako moingon kaninyo nga hangtod ang langit ug ang yuta mahanaw, walay bisan usa nga nahisulat o bisan usa ka kudlit sa bisan unsa nga paagi ang mawala gikan sa balaod, hangtod nga ang tanang mga butang matuman.
我實在告訴你們：既使天地過去了，一撇或一劃也決不會從法律上過，必待一切完成。
19 Busa bisan kinsa ang motuis sa usa nga labing ubos niining mga sugo ug nagtudlo sa uban sa pagbuhat niini mahimong tawgon nga labing ubos sa gingharian sa langit. Apan bisan kinsa nga nagtipig niini ug nagtudlo niini mahimong tawgong bantugan sa gingharian sa langit.
所以，誰若廢除這些誡命中最小的一條，也這樣教訓人，在天國裏他將稱為最小的；但誰若實行，也這樣教訓人，這人在天國裏將稱為大的。
20 Kay ako moingon kaninyo nga gawas kung ang inyong pagkamatarong molabaw sa pagkamatarong sa mga escriba ug sa mga Pariseo, kamo dili makasulod sa gingharian sa langit.
我告訴你們：除非你們的義德超過經師和法利賽人的義德，你們決進不了天國。
21 Nakadungog kamo nga kini gisulti kanila sa karaang mga panahon, 'Ayaw pagpatay,' ug, 'bisan kinsa nga mopatay mahimong makuyaw sa paghukom.'
你們一向聽過給古人說：『不可殺人！』誰吝殺了人，應受裁判。
22 Apan ako moingon kaninyo nga ang matag-usa nga masuko sa iyang igsoon mahimong anaa sa makuyaw nga paghukom. Ug bisan kinsa nga moingon sa iyang igsoon nga lalaki, 'Wala kay pulos nga pagkatawo!' mahimong anaa sa kakuyaw sa konseho. Ug bisan kinsa nga moingon, 'Buang ka!' mahimong anaa sa kakuyaw sa kalayo sa impiyerno. (Geenna g1067)
我卻對你們說：凡向自己弟兄發怒的，就要受裁判，誰若向自己的弟兄說「傻子」，就要受議會的裁判；誰若說「瘋子」就要受火獄的罰。 (Geenna g1067)
23 Busa kung kamo maghalad sa inyong gasa sa altar ug didto hinumdomi nga ang inyong igsoon adunay bisan unsang butang batok kaninyo,
所以，你們若在祭壇前，要獻你們的禮物時，在那裏想起你們的弟兄有什麼怨你的事，
24 biyai ang inyong gasa didto sa atubangan sa altar, ug lakaw sa inyong dalan. Una pagpasig-uli sa inyong igsoon ug unya adto ug ihalad ang inyong gasa.
就把你們的禮物留在那裏，留在祭壇前，先去和你們的弟兄和好，然後再來獻你的禮物。
25 Pagpakig-uli sa inyong magsusumbong samtang kamo uban kaniya padulong sa korte, o ang inyong magsusumbong motugyan kaninyo ngadto sa maghuhukom, ug ang maghuhukom motugyan kaninyo ngadto sa opisyales, ug kamo igabanlod ngadto sa prisohan.
當你和你的對頭還在路上，趕快與他和解，免得對頭把你交給判官，判官交給差役，把你投在獄裏。
26 Sa pagkatinuod ako moingon kaninyo, dili gayod kamo makagawas gikan didto hangtod inyong mabayran ang kataposang gamay nga salapi nga inyong nautang.
我實在告訴你。非到你還了最後的一文，決不能從那裏出來。
27 Inyong nadungog nga kini gisulti, 'Ayaw panapaw.'
你們一向聽說過：不可奸淫！』
28 Apan ako moingon kaninyo nga ang matag-usa nga motan-aw sa usa ka babaye uban ang kaibog diha kaniya nakabuhat na sa pagpanapaw uban kaniya diha sa iyang kasingkasing.
我卻對你們說：凡注視婦女，有意貪戀她的，他已在心裏奸淫了她。
29 Ug kung ang inyong tuong mata mahimong hinungdan nga kamo mapandol, lugita kini ug ilabay palayo gikan kaninyo. Kay mas maayo pa alang kaninyo nga ang usa ka bahin sa inyong lawas kinahanglang mawala kaysa tibuok ninyong lawas ilabay ngadto sa impiyerno. (Geenna g1067)
若是你的右眼使你跌倒，剜出它來，從你身上扔掉，因為喪失你一個肢體，比你全身投入地獄裏，為你更好； (Geenna g1067)
30 Ug kung ang inyong tuong kamot mahimong hinungdan sa inyong pagkapandol, putla kini ug ilabay palayo gikan kaninyo. Kay mas maayo pa alang kaninyo nga ang usa ka bahin sa inyong lawas kinahanglang mawala kaysa tibuok ninyong lawas mahiadto sa impiyerno. (Geenna g1067)
若你的右手手使你跌倒，砍下它來，從你身上扔掉，因為喪失你一個肢體，比你全身投入地獄裏為你更好。 (Geenna g1067)
31 Kini usab ang gisulti, 'Bisan kinsa ang magpadala sa iyang asawa sa layo, pahataga siya ug kasulatan kaniya sa panagbulag.'
又說過『誰若休妻，就該給她休書。』
32 Apan ako moingon kaninyo nga ang matag-usa nga makigbulag sa iyang asawa, gawas sa hinungdan sa makauulaw nga pagpakighilawas, nakapahimo kaniya nga babayeng mananapaw. Ug bisan kinsa nga makigminyo kaniya human siya nakigbulag nakabuhat ug pagpanapaw.
我卻對你們說：除了姘居外，凡休自已的妻子的，便是叫她受奸污；並且誰若娶被休的婦人，就是犯奸淫。
33 Usab, nakadungog kamo nga kini gisulti niadtong karaang mga panahon, 'Ayaw pagsaad sa bakak nga panumpa, apan dalha ang imong mga panaad ngadto sa Ginoo.'
你們又一向聽過對古人說：『不可發虛誓，要向上主償還你的誓願！』
34 Apan ako moingon kaninyo, ayaw na gayod pagpanumpa, bisan sa langit, kay mao kini ang trono sa Dios;
我卻對你們說：你們總不可發誓：不可指天，因為天是天主的寶座；
35 bisan sa yuta, kay mao kini ang tumbanan sa iyang tiil; bisan sa Jerusalem, kay mao kini ang siyudad sa bantogang Hari.
不可指地，地是他的腳凳，不可指耶路撒冷，因它是大王的城市；
36 Ayaw panumpa pinaagi sa inyong ulo, kay dili kamo makahimo sa usa ka buhok nga moputi o moitom.
也不可指你的頭發誓，因為你不能使一根頭髮變白或變黑。
37 Apan himoa ang inyong pulong nga, 'Oo,' o 'Dili.' Ang bisan unsa nga labaw pa niini gikan sa usa nga daotan.
你們的話當是：是就說是，非就說非；其他多餘的便是出於邪惡。
38 Inyong nadungog nga kini gisulti, 'Mata batok sa mata, ug ngipon batok sa ngipon.'
你們一向聽說過：『以眼還眼，以牙還牙。』
39 Apan moingon ako kaninyo, ayaw pagsukol sa usa nga daotan. Hinuon, bisan kinsa nga mosagpa kaninyo sa inyong tuong aping, ipasagpa usab kaniya ang pikas.
我卻對你們說：不要抵抗惡人：而且，若有人掌擊你的右頰，你把另一面也轉給他。
40 Ug kung bisan kinsa ang mangandoy sa pag-adto sa korte uban kaninyo ug mokuha sa inyong pangsulod nga bisti, pasagdi usab kanang tawhana nga kuhaon ang inyong kupo.
那願與你爭訟，拿你的內衣的，你連外衣也讓給他。
41 Ug bisan kinsa nga motukmod kaninyo sa pag-adto sa usa ka milya, adto usab uban kaniya sa duha.
若有人強迫你走一千步，你就同他走兩千步。
42 Paghatag ngadto kang bisan kinsa nga mangayo kaninyo, ug ayaw pagtalikod gikan niadtong bisan kinsa nga nangandoy sa pagpanghulam gikan kaninyo.
求你的，就給他；願向你借貸的，你不要拒絕。
43 Kamo nakadungog nga kini gisulti, 'Higugmaon ninyo ang inyong silingan ug dumti ang inyong kaaway.'
你們一向聽說過：『你應愛你的近人，恨你的仇人！』
44 Apan ako moingon kaninyo, higugmaa ang inyong kaaway ug pag-ampo niadtong naglutos kaninyo,
我卻對你們說：你們當愛你們的仇人，當為迫害你們的人祈禱，
45 aron nga kamo mahimong mga anak sa inyong Amahan nga anaa sa langit. Kay siya makapahimo sa iyang adlaw sa pagsubang sa daotan ug sa matarong, ug nagpadalag ulan sa matarong ug sa dili matarong.
好使你們成為你們在天之父的子女，因為衪使太陽上升，光照惡人，也光照善人；降雨給義，也給不義的人。
46 Kay kung inyong higugmaon kadtong nahigugma kaninyo, unsang ganti ang inyong makuha? Dili ba nagabuhat man bisan ang tigkolekta ug buhis sa susamang butang?
你們若只愛那愛你們的人，你們還有什麼賞報呢？ 稅吏不是也這樣做嗎﹖
47 Ug kung inyo lamang pangumustahon ang inyong mga igsoon, unsay inyong mabuhat nga labaw pa sa uban? Dili ba nagabuhat man bisan ang mga Gentil sa susamang butang?
你們若只問候你們的弟兄，你們做了什麼特別的呢？ 外邦人不是也這樣做嗎﹖
48 Busa kamo kinahanglan mahingpit, sama kahingpit sa inyong langitnong Amahan.
所以你們應當是成全的，如同你們的父是成全的一樣。
