< Mateo 26 >
1 Miabot nga sa dihang natapos na ni Jesus kining tanan nga mga pulong, miingon siya sa iyang mga disipulo,
Después que hubo dicho todo esto, Jesús le dijo a los discípulos:
2 “Nasayod kamo nga human sa duha ka adlaw moabot ang adlaw sa Pagsaylo, ug ang Anak sa Tawo igatugyan aron ilansang sa krus.”
“Ustedes saben que en dos días es la Pascua, y el Hijo del hombre será entregado y crucificado”.
3 Unya ang mga pangulong pari ug mga kadagkoan sa katawhan nagkatigom didto sa palasyo sa labawng pari, nga ginganlan ug Caifas.
Entonces los jefes de los sacerdotes y los ancianos del pueblo se reunieron en el patio de Caifás, el sumo sacerdote.
4 Naghiusa silang naglaraw sa pagdakop kang Jesus sa hilom ug sa pagpatay kaniya.
Allí conspiraron para arrestar a Jesús bajo algún pretexto engañoso y matarlo.
5 Kay miingon sila, “Dili panahon sa pista, aron nga dili magsugod ang kagubot taliwala sa katawhan.”
Pero dijeron: “no hagamos esto durante el festival para que no haya disturbios en el pueblo”.
6 Karon samtang si Jesus anaa sa Betania sa balay ni Simon nga sanglahon,
Mientras Jesús estaba en la casa de Simón el leproso, en Betania,
7 samtang nagsandig siya sa kan-anan, ang usa ka babaye miduol kaniya nga adunay usa ka alabastro nga tibod sa mahalon nga pahumot, ug gibubo niya kini didto sa iyang ulo.
vino una mujer que traía un frasco de alabastro que contenía un perfume muy costoso. Ella lo derramó en la cabeza de Jesús mientras él estaba sentado y comía. Pero cuando los discípulos vieron lo que ella hizo, se incomodaron por ello.
8 Apan sa dihang nakakita niini ang iyang mga disipulo, nasuko sila ug miingon, “Unsa man ang hinungdan niining pag-usik-usik?
“¡Qué gran desperdicio!” objetaron.
9 Mahimo pa unta kining ibaligya sa dako nga kantidad ug ihatag ngadto sa mga kabos.”
“¡Este perfume pudo haberse vendido por mucho dinero y lo habríamos regalado a los pobres!”
10 Apan si Jesus, nga nasayod niini, miingon kanila, “Nganong ginasamok man ninyo kining babaye? Kay gibuhat niya ang matahom nga butang alang kanako.
Jesús sabía lo que estaba pasando y les dijo: “¿Por qué están enojados con esta mujer? ¡Ella ha hecho algo maravilloso por mí!
11 Kanunay ninyong gikauban ang mga kabos, apan dili ninyo ako makauban sa kanunay.
Los pobres siempre estarán entre ustedes, pero no siempre me tendrán a mí.
12 Kay sa dihang gibubo niya kining pahumot sa akong lawas, gibuhat niya kini alang sa akong lubong.
Al derramar este perfume en mi cuerpo, ella me ha preparado para mi sepultura.
13 Sa pagkatinuod moingon ako kaninyo, bisan asa mawali kining ebanghelyo sa tibuok kalibotan, kung unsa man ang nabuhat niini nga babaye masulti usab sa paghinumdom kaniya.”
Les digo la verdad: dondequiera que se difunda esta buena noticia, se contará lo que esta mujer ha hecho, en memoria de ella”.
14 Unya ang usa sa napulog duha, nga ginganlan ug Judas Iskariote, miadto sa mga pangulong pari
Entonces Judas Iscariote, uno de los doce discípulos, fue donde estaban los jefes de los sacerdotes
15 ug miingon, “Unsa man ang andam ninyong ihatag kanako aron sa pagtugyan kaniya nganha kaninyo?” Nagtimbang sila ug 30 kabuok nga plata alang kaniya.
y les preguntó: “¿Cuánto me pagarán por entregarles a Jesús?” Y ellos le pagaron treinta monedas de plata.
16 Sukad niadtong taknaa nangita siya ug kahigayonan sa pagtugyan kaniya ngadto kanila.
A partir de ese momento, Judas buscaba una oportunidad para entregar a Jesús.
17 Karon sa unang adlaw sa tinapay nga walay igpapatubo ang mga disipulo miduol kang Jesus ug miingon, “Diin mo man kami buot mangandam alang sa pagkaon nimo sa Pagsaylo nga panihapon?”
El primer día del festival del pan sin levadura, los discípulos vinieron donde Jesús y le preguntaron: “¿Dónde quieres que preparemos la cena de la Pascua para ti?”
18 Miingon siya, “Adtoa ang usa ka tawo didto sa siyudad ug sultihi siya, 'Ang Magtutudlo nag-ingon, “Ang akong panahon haduol na. Pagabuhaton nako ang Pagsaylo dinhi sa imong balay kauban ang akong mga disipulo.”
Jesús les dijo: “vayan a la ciudad y busquen a cierto hombre que está ahí y díganle que el Maestro dice: ‘Se acerca mi hora. Voy a celebrar la Pascua con mis discípulos en tu casa’”.
19 Gibuhat sa mga disipulo ang gitugon ni Jesus, ug giandam nila ang pagkaon sa Pagsaylo.
Entonces los discípulos hicieron lo que Jesús les dijo, y prepararon allí la cena de la Pascua.
20 Sa dihang miabot na ang kagabhion, milingkod siya aron mokaon kauban ang napulo ug duha ka mga disipulo.
Cuando llegó la noche, Jesús se sentó allí a comer con los doce.
21 Samtang nangaon sila, miingon siya, “Sa pagkatinuod moingon ako kaninyo nga ang usa kaninyo magluib kanako.”
Mientras comían, les dijo: “En verdad les digo que uno de ustedes va a entregarme”.
22 Nagmasulub-on sila, ug ang matag usa nagsugod sa pagpangutana kaniya, “Sigurado nga dili ako, Ginoo?”
Ellos estaban extremadamente incómodos. Uno por uno le preguntaban: “Señor, no soy yo, ¿cierto?”
23 Mitubag siya, “Ang usa nga magtuslob sa iyang kamot uban kanako sa panaksan mao ang magbudhi kanako.
“El que ha metido su mano conmigo en el plato, me entregará”, respondió Jesús.
24 Molakaw ang Anak sa Tawo, sama sa nahisulat mahitungod kaniya. Apan alaot kanang tawhana nga pinaagi kaniya ang Anak sa Tawo budhian! Mas maayo alang nianang tawhana kung wala na lamang siya natawo.”
“El Hijo del hombre morirá tal como fue profetizado acerca de él, pero ¡qué desgracia vendrá sobre el hombre que entregue al Hijo del hombre! ¡Habría sido mejor que nunca hubiera nacido!”
25 Si Judas, nga mao ang magbudhi kaniya miingon, “Ako ba kana, Rabbi?” Miingon siya kaniya, “Giingon mo na kini sa imong kaugalingon.”
Judas, el que lo iba a entregar, preguntó “¿Seré yo, Rabí?” “Tu lo has dicho”, respondió Jesús.
26 Samtang nangaon sila, gikuha ni Jesus ang tinapay, gipanalanginan kini, ug gipikaspikas kini. Gihatag niya kini sa mga disipulo ug miingon, “Dawata, ug kaona. Mao kini ang akong lawas.”
Mientras comían, Jesús tomó del pan y lo bendijo. Entonces lo partió y lo repartió entre los discípulos. “Tomen este pan y cómanlo porque este es mi cuerpo”, dijo Jesús.
27 Gikuha niya ang usa ka kopa ug naghatag ug pagpasalamat, ug gihatag kini kanila ug miingon, “Inom niini, kamong tanan.
Entonces cogió la copa, la bendijo y se la entregó a ellos. “Tomen todos de esta copa”, les dijo.
28 Kay mao kini ang akong dugo sa pakigsaad nga ibubo sa kadaghanan alang sa kapasayloan sa mga sala.
“Porque esta es mi sangre del pacto, derramada por muchos para el perdón de pecados.
29 Apan moingon ako kaninyo, dili na ako makainom pag-usab niining bunga sa paras, hangtod sa adlaw dihang moinom ako niini nga bag-o uban kaninyo didto sa gingharian sa akong Amahan.”
Sin embargo, les digo, yo no beberé más de este fruto de la vid hasta el día en que vuelva a beberlo nuevamente con ustedes en el reino de mi Padre”.
30 Sa dihang miawit sila ug mga alawiton, miadto sila sa Bungtod sa mga Olibo.
Después que terminaron de cantar, se fueron al Monte de los Olivos.
31 Unya si Jesus miingon kanila, “Kamong tanan karong gabhiona mabungkag tungod kanako, kay nahisulat kini, 'Pagabunalan ko ang magbalantay ug ang karnero sa panon magkatibulaag.'
“Todos ustedes me abandonarán esta noche”, les dijo Jesús. “Como dice la Escritura: ‘Yo golpearé al pastor, y el rebaño estará completamente disperso’.
32 Apan human sa akong pagkabanhaw, mag-una ako kaninyo didto sa Galilea.”
Pero después que me haya levantado, yo iré delante de ustedes a Galilea”.
33 Apan si Pedro miingon kaniya, “Bisan kung ang tanan mopalayo tungod kanimo, dili ako mopalayo.”
Pero Pedro objetó: “incluso si todos los demás te abandonan, yo nunca te abandonaré”.
34 Si Jesus miingon kaniya, “Sa pagkatinuod moingon ako kanimo, niini gayong gabhiona sa dili pa motuktugaok ang manok, ilimod mo ako sa makatulo ka higayon.”
“Te digo la verdad”, le dijo Jesús, “esta misma noche, antes de que el gallo cante, me negarás tres veces”.
35 Si Pedro miingon kaniya, “Bisan pa kung mamatay ako uban kanimo, dili ko ikaw ilimod.” Ug ang tanang mga disipulo misulti sa samang butang.
“¡Aun si tengo que morir contigo, nunca te negaré!” insistió Pedro. Y todos los discípulos dijeron lo mismo.
36 Unya si Jesus miadto uban kanila sa dapit nga gitawag ug Getsemane ug miingon sa iyang mga disipulo, “Lingkod dinhi samtang moadto ako didto aron moampo.”
Entonces Jesús se fue con sus discípulos a un lugar llamado Getsemaní. Les dijo: “Siéntense aquí mientras yo voy allá a orar”.
37 Gidala niya si Pedro ug ang duha ka anak nga lalaki ni Zebedeo uban kaniya ug nagsugod sila sa pagkamasulub-on ug naguol.
Entonces llevó consigo a Pedro y a los dos hijos de Zebedeo, y comenzó a sufrir tristeza y aflicción agonizantes.
38 Unya miingon siya kanila, “Ang akong kalag nagsubo gayod, bisan hangtod sa kamatayon. Pabilin dinhi ug pagtukaw uban kanako.”
Entonces les dijo: “Estoy tan inundado de tristeza, que siento morir. Esperen aquí y estén en vigilia conmigo”.
39 Miadto siya sa unahan, mihapa, ug nag-ampo. Miingon siya, “Amahan ko, kung mahimo, tugoti kining kopa nga mosaylo gikan kanako. Apan, dili ang akong pagbuot, kondili ang imong pagbuot.”
Entonces se fue un poco más lejos, se postró sobre su rostro y oró. “Padre mío, por favor, si es posible, quítame esta copa de sufrimiento”, pidió Jesús. “Aun así, que no sea lo que yo quiero sino lo que tu quieres”.
40 Miadto siya sa iyang mga disipulo ug nakaplagan nga nangatulog sila, ug miingon siya kang Pedro, “Unsa, dili ba kamo makatukaw uban kanako bisan sa usa lamang ka oras?
Entonces regresó donde estaban los discípulos y los encontró dormidos. Le dijo entonces a Pedro: “¿Cómo es que no pudieron estar despiertos conmigo apenas una hora?
41 Pagtukaw ug pag-ampo nga dili kamo madala ngadto sa tintasyon. Andam gayod ang espiritu, apan huyang ang unod.”
Estén despiertos y oren, para que no caigan en tentación. Sí, el espíritu está dispuesto, pero el cuerpo es débil”.
42 Mipalayo siya sa ikaduhang higayon ug miampo, miingon siya, “Amahan ko, kung kini dili mosaylo gawas kung imnon ko kini, ang imong kabubut-on maoy matuman.”
Entonces se fue por segunda vez y oró. “Padre mío, si no puedes quitarme esta copa sin que yo la beba, entonces se hará tu voluntad”, dijo.
43 Mibalik na usab siya ug nakaplagan nga nangatulog sila, kay nagbug-at na ang ilang mga mata.
Regresó entonces y encontró a los discípulos durmiendo, porque no pudieron mantenerse despiertos.
44 Unya gibiyaan niya sila pag-usab ug mipalayo. Nag-ampo siya sa ikatulo nga higayon ug gisulti ang sama nga mga pulong.
Entonces los dejó allí una vez más y se fue y oró por tercera vez, repitiendo las mismas cosas.
45 Unya miadto si Jesus sa mga disipulo ug miingon ngadto kanila, “Natulog ba gihapon kamo ug nagpahulay? Tan-awa, ang takna ania na, ug gibudhian na ang Anak sa Tawo ngadto sa kamot sa mga makasasala.
Entonces regresó donde estaban sus discípulos, y les dijo: “¿Cómo es posible que aún estén durmiendo y descansando? Miren, el momento ha llegado. ¡El Hijo del hombre está a punto de ser entregado en manos de pecadores!
46 Tindog, manglakaw na kita. Tan-awa, ang usa nga maoy magbudhi kanako haduol na.”
¡Levántense, vámonos! Miren, acaba de llegar el que me entrega”.
47 Samtang nagsulti pa siya, si Judas, ang usa sa napulo ug duha, miabot. Ang dakong panon sa katawhan miabot uban kaniya gikan sa pangulong pari ug mga kadagkoan sa katawhan. Miabot sila uban ang mga espada ug mga bunal.
Cuando dijo esto, Judas, uno de los doce, llegó con una gran turba que estaba armada con espadas y palos, y habían sido enviados por los jefes de los sacerdotes y por los ancianos del pueblo.
48 Karon ang tawo nga maoy mobudhi kang Jesus naghatag kanila ug ilhanan, nga nag-ingon, “Kung si kinsa ang akong halokan, siya na kana. Dakpa siya.”
El traidor había acordado que les daría una señal: “Al que yo bese, ese es... ¡arréstenlo”, les dijo.
49 Dihadiha miduol siya kang Jesus ug miingon, “Kumusta, Rabbi!” Ug gihalokan niya siya.
Judas llegó inmediatamente donde estaba Jesús y dijo: “Hola, Rabí”, y lo besó.
50 Si Jesus miingon kaniya, “Higala, buhata ang imong gianhi dinhi nga buhaton.” Unya miduol sila, gigunitan si Jesus, ug gidakop siya.
“Amigo mío, haz lo que viniste a hacer”, le dijo Jesús a Judas. Entonces vinieron y tomaron a Jesús y lo arrestaron.
51 Tan-awa, ang usa niadtong kauban ni Jesus mituy-od sa iyang kamot, mihulbot sa iyang espada, ug mitigbas sa sulugoon sa labawng pari, ug naputol ang iyang dalunggan.
Uno de los que estaban con Jesús alcanzó su espada y la sacó. Atacó con ella al siervo del sumo sacerdote, cortándole la oreja.
52 Unya miingon si Jesus kaniya, “Ibalik ang imong espada sa iyang butanganan, kay ang tanan niadtong naghulbot sa espada mahanaw pinaagi sa espada.
Pero Jesús le dijo: “Guarda tu espada. Todo el que pelea con una espada, morirá a espada.
53 Naghunahuna ka ba nga dili ako makatawag sa akong Amahan, ug mopadala siya kanako ug labaw pa sa napulo ug duha ka panon sa mga anghel?
¿Acaso no crees que yo podría rogar a mi Padre, y él enviaría más de doce legiones de ángeles de inmediato?
54 Apan unsaon unya pagkatuman sa kasulatan, kinahanglan nga mahitabo gayod kini?”
Pero entonces ¿cómo podría cumplirse la Escritura que dice que esto debe ocurrir?”
55 Niadtong taknaa miingon si Jesus ngadto sa panon sa katawhan, “Migawas ba kamo uban sa mga espada ug mga bunal aron sa pagdakop kanako sama sa usa ka tulisan? Naglingkod ako matag adlaw didto sa templo ug nagtudlo, ug wala ninyo ako dakpa.
Entonces Jesús le dijo a la turba: “¿Han venido con espadas y palos para arrestarme como si yo fuese algún criminal? Todos los días me sentaba en el Templo a enseñarles y en ese momento no me arrestaron.
56 Apan kining tanan mahitabo aron nga ang mga sinulat sa mga propeta matuman.” Unya ang tanang mga disipulo mibiya kaniya ug mipalayo.
Pero todo esto está ocurriendo para que se cumpla lo que escribieron los profetas”. Entonces todos los discípulos lo abandonaron y huyeron.
57 Kadtong nagdakop kang Jesus nangulo kaniya palayo didto kang Caifas ang labawng pari, diin ang mga eskriba ug ang mga kadagkoan naghiusa pagtigom.
Los que habían arrestado a Jesús lo llevaron a la casa de Caifás, el sumo sacerdote, donde se habían reunido los maestros religiosos y los ancianos.
58 Apan si Pedro nagsunod kaniya sa halayo lamang didto sa hawanan sa labawng pari. Miadto siya sa sulod ug milingkod uban sa mga guwardiya aron makita ang mahitabo.
Pedro los seguía a la distancia, y entró al patio de los sumos sacerdotes. Se sentó allí con los guardias para ver cómo terminaban las cosas.
59 Karon ang mga pangulong pari ug ang tibuok Konseho nangita ug mga bakak nga pagpamatuod batok kang Jesus, aron nga mabutang nila siya sa kamatayon.
Los jefes de los sacerdotes y todo el concilio estaban tratando de encontrar alguna prueba falsa contra Jesús para mandarlo a matar.
60 Apan wala gayod silay nakaplagan nga bisan unsa, bisan tuod daghang mga mini nga mga tigpamatuod ang miadto sa atubangan. Apan sa kadugayan adunay duha nga miadto sa atubangan
Pero no podían encontrar nada, aun cuando habían venido muchos testigos falsos. Finalmente, llegaron dos
61 ug miingon, “Kining tawhana miingon, 'Makahimo ako sa pagguba sa templo sa Dios ug tukoron kini pag-usab sulod sa tulo ka adlaw.'”
e informaron: “Este hombre dijo: ‘yo puedo destruir el Templo de Dios, y volver a construirlo en tres días’”.
62 Ang labawng pari mitindog ug miingon kaniya, “Wala ka bay itubag? Unsa man kining ginapamatud-an nila batok kanimo?”
El sumo sacerdote se levantó y le preguntó a Jesús: “¿No tienes nada que responder? ¿Qué tienes para decir en tu defensa?”
63 Apan naghilom lamang si Jesus. Ang labawng pari miingon kaniya, “Gimandoan ko ikaw pinaagi sa buhi nga Dios, sultihi kami kung ikaw ba ang Cristo, ang Anak sa Dios.”
Pero Jesús se quedó en silencio. El sumo sacerdote le dijo a Jesús: “En nombre del Dios vivo, te coloco bajo juramento. Dinos si eres el Mesías, el Hijo de Dios”.
64 Mitubag si Jesus, “Giingon mo na kini sa imong kaugalingon. Apan sultihan ko ikaw, sukad karon makakita na kamo sa Anak sa Tawo nga molingkod sa tuong kamot sa Gahom, ug moanhi ibabaw sa mga panganod sa langit.”
“Tu lo has dicho”, respondió Jesús. “Y también te digo que en el futuro verás al Hijo de Dios sentado a la diestra del Todopoderoso, y viniendo en las nubes de los cielos”.
65 Unya ang labawng pari migisi sa iyang mga bisti ug miingon, “Nagsulti siya ug pagpasipala! Nganong nanginahanglan pa man kita ug mga saksi? Tan-awa, nadungog na ninyo karon ang pagpasipala.
Entonces el sumo sacerdote rasgó su ropa, y dijo: “¡Está diciendo blasfemia! ¿Para qué necesitamos testigos? ¡Miren, ustedes mismos han escuchado su blasfemia!
66 Unsa man ang inyong hunahuna?” Mitubag sila ug miingon, “Angay siya sa kamatayon.”
¿Qué veredicto dan ustedes?” “¡Culpable! ¡Merece morir!” respondieron ellos.
67 Unya giluwaan nila ang iyang dagway ug gikulata siya, ug gihapak siya sa palad sa ilang mga kamot,
Entonces escupieron su rostro y lo golpearon. Algunos de ellos lo abofetearon con sus manos,
68 ug miingon, “Tagnaa kami, ikaw nga Cristo. Kinsa man kadtong mihapak kanimo?”
y dijeron: “¡Profetízanos, ‘Mesías’! ¿Quién es el que te acaba de golpear?”
69 Karon si Pedro naglingkod sa gawas sa hawanan, ug ang usa ka sulugoon nga babaye miduol kaniya ug miingon, “Kauban ka usab ni Jesus nga taga-Galilea.”
Mientras tanto, Pedro estaba sentado afuera en el patio. Una joven criada vino donde él estaba y dijo: “¡Tu también estabas con Jesús el galileo!”
70 Apan gilimod niya kini sa atubangan nilang tanan, nga nag-ingon, “Wala ako masayod kung unsa ang inyong gipanulti.”
Pero él lo negó delante de todos. “No sé de qué hablas”, dijo él.
71 Sa dihang migawas siya ngadto sa ganghaan, ang laing sulugoon nga babaye nakakita kaniya ug miingon niadtong anaa didto, “Kining tawhana kauban usab ni Jesus nga taga-Nazaret.”
Entonces regresó a la entrada de la casa, donde otra persona lo vio y le dijo a las personas que estaban allí: “Este hombre estaba con Jesús de Nazaret”.
72 Ug milimod na usab siya uban sa panumpa, “Wala ako makaila nianang tawhana.”
Una vez más, Pedro lo negó, diciendo con juramento: “Yo no lo conozco”.
73 Pagkataodtaod kadtong mga nanagtindog miduol ug miingon kang Pedro, “Sigurado nga ikaw usab usa kanila, kay ang imong paagi sa pagsulti maoy nagpaila kanimo.”
Un poco más tarde, las personas que estaban allí vinieron donde estaba Pedro y dijeron: “Definitivamente tu eres uno de ellos. Tu acento te delata”.
74 Unya nagsugod na siya sa pagpanunglo ug nanumpa, “Wala ako makaila nianang tawhana,” ug dihadiha mituktugaok ang manok.
Entonces comenzó a jurar: “¡Que me caiga una maldición si estoy mintiendo! ¡No conozco al hombre!” E inmediatamente el gallo cantó.
75 Nahinumdoman ni Pedro ang mga pulong nga giingon ni Jesus, “Sa dili pa motuktogaok ang manok ilimod mo ako sa makatulong higayon.” Ug miadto siya sa gawas ug mihilak sa hilabihan gayod.
Entonces Pedro recordó lo que Jesús le había dicho: “Antes de que el gallo cante, negarás tres veces que me conoces”. Entonces salió y lloró amargamente.