Mateo 26
1 Miabot nga sa dihang natapos na ni Jesus kining tanan nga mga pulong, miingon siya sa iyang mga disipulo,
When Jesus had finished teaching all of that, he said to his disciples,
2 “Nasayod kamo nga human sa duha ka adlaw moabot ang adlaw sa Pagsaylo, ug ang Anak sa Tawo igatugyan aron ilansang sa krus.”
“You know that in two days time the Festival of the Passover will be here; and that the Son of Man is to be given up to be crucified.”
3 Unya ang mga pangulong pari ug mga kadagkoan sa katawhan nagkatigom didto sa palasyo sa labawng pari, nga ginganlan ug Caifas.
Then the chief priests and the elders of the people met in the house of the high priest, who was called Caiaphas,
4 Naghiusa silang naglaraw sa pagdakop kang Jesus sa hilom ug sa pagpatay kaniya.
and plotted together to arrest Jesus by stealth and put him to death;
5 Kay miingon sila, “Dili panahon sa pista, aron nga dili magsugod ang kagubot taliwala sa katawhan.”
but they said, “Not during the Festival, or the people may riot.”
6 Karon samtang si Jesus anaa sa Betania sa balay ni Simon nga sanglahon,
After Jesus had reached Bethany, and while he was in the house of Simon the leper,
7 samtang nagsandig siya sa kan-anan, ang usa ka babaye miduol kaniya nga adunay usa ka alabastro nga tibod sa mahalon nga pahumot, ug gibubo niya kini didto sa iyang ulo.
a woman came up to him with an alabaster jar of very costly perfume, and poured the perfume on his head as he sat at the table.
8 Apan sa dihang nakakita niini ang iyang mga disipulo, nasuko sila ug miingon, “Unsa man ang hinungdan niining pag-usik-usik?
The disciples were indignant at seeing this. “What is this waste for?” they exclaimed.
9 Mahimo pa unta kining ibaligya sa dako nga kantidad ug ihatag ngadto sa mga kabos.”
“It could have been sold for a large sum, and the money given to poor people.”
10 Apan si Jesus, nga nasayod niini, miingon kanila, “Nganong ginasamok man ninyo kining babaye? Kay gibuhat niya ang matahom nga butang alang kanako.
“Why are you troubling the woman?” Jesus said, when he noticed it. “For this is a beautiful deed that she has done to me.
11 Kanunay ninyong gikauban ang mga kabos, apan dili ninyo ako makauban sa kanunay.
You always have the poor with you, but you will not always have me.
12 Kay sa dihang gibubo niya kining pahumot sa akong lawas, gibuhat niya kini alang sa akong lubong.
In pouring this perfume on my body, she prepares me for my burial.
13 Sa pagkatinuod moingon ako kaninyo, bisan asa mawali kining ebanghelyo sa tibuok kalibotan, kung unsa man ang nabuhat niini nga babaye masulti usab sa paghinumdom kaniya.”
I tell you, wherever, in the whole world, this good news is proclaimed, what this woman has done will be told in memory of her.”
14 Unya ang usa sa napulog duha, nga ginganlan ug Judas Iskariote, miadto sa mga pangulong pari
It was then that one of the Twelve, named Judas Iscariot, made his way to the chief priests,
15 ug miingon, “Unsa man ang andam ninyong ihatag kanako aron sa pagtugyan kaniya nganha kaninyo?” Nagtimbang sila ug 30 kabuok nga plata alang kaniya.
and said “What are you willing to give me, if I betray Jesus to you?” The Priests counted him out thirty pieces of silver as payment.
16 Sukad niadtong taknaa nangita siya ug kahigayonan sa pagtugyan kaniya ngadto kanila.
So from that time Judas looked for an opportunity to betray Jesus.
17 Karon sa unang adlaw sa tinapay nga walay igpapatubo ang mga disipulo miduol kang Jesus ug miingon, “Diin mo man kami buot mangandam alang sa pagkaon nimo sa Pagsaylo nga panihapon?”
On the first day of the Festival of the unleavened bread, the disciples came up to Jesus, and said, “Where do you wish us to make preparations for you to eat the Passover?”
18 Miingon siya, “Adtoa ang usa ka tawo didto sa siyudad ug sultihi siya, 'Ang Magtutudlo nag-ingon, “Ang akong panahon haduol na. Pagabuhaton nako ang Pagsaylo dinhi sa imong balay kauban ang akong mga disipulo.”
“Go into the city to a certain man,” he answered, “and say to him ‘The teacher says – My time is near. I will keep the Passover with my disciples at your house.’”
19 Gibuhat sa mga disipulo ang gitugon ni Jesus, ug giandam nila ang pagkaon sa Pagsaylo.
The disciples did as Jesus directed them, and prepared the Passover.
20 Sa dihang miabot na ang kagabhion, milingkod siya aron mokaon kauban ang napulo ug duha ka mga disipulo.
In the evening Jesus took his place with the twelve disciples,
21 Samtang nangaon sila, miingon siya, “Sa pagkatinuod moingon ako kaninyo nga ang usa kaninyo magluib kanako.”
and, while they were eating, he said, “I tell you that one of you will betray me.”
22 Nagmasulub-on sila, ug ang matag usa nagsugod sa pagpangutana kaniya, “Sigurado nga dili ako, Ginoo?”
In great grief they began to say to him, one by one, “Can it be I, Master?”
23 Mitubag siya, “Ang usa nga magtuslob sa iyang kamot uban kanako sa panaksan mao ang magbudhi kanako.
“The one who dipped his bread beside me in the dish,” replied Jesus, “is the one who will betray me.
24 Molakaw ang Anak sa Tawo, sama sa nahisulat mahitungod kaniya. Apan alaot kanang tawhana nga pinaagi kaniya ang Anak sa Tawo budhian! Mas maayo alang nianang tawhana kung wala na lamang siya natawo.”
True, the Son of Man must go, as scripture says of him, yet alas for that man by whom the Son of Man is being betrayed! For that man it would be better never to have been born!”
25 Si Judas, nga mao ang magbudhi kaniya miingon, “Ako ba kana, Rabbi?” Miingon siya kaniya, “Giingon mo na kini sa imong kaugalingon.”
Judas, who was betraying him, turned to him and said, “Can it be I, Rabbi?” “It is,” answered Jesus.
26 Samtang nangaon sila, gikuha ni Jesus ang tinapay, gipanalanginan kini, ug gipikaspikas kini. Gihatag niya kini sa mga disipulo ug miingon, “Dawata, ug kaona. Mao kini ang akong lawas.”
While they were eating, Jesus took some bread, and, after saying the blessing, broke it and, as he gave it to his disciples, said, “Take it and eat it; this is my body.”
27 Gikuha niya ang usa ka kopa ug naghatag ug pagpasalamat, ug gihatag kini kanila ug miingon, “Inom niini, kamong tanan.
Then he took a cup, and, after saying the thanksgiving, gave it to them, with the words, “Drink from it, all of you;
28 Kay mao kini ang akong dugo sa pakigsaad nga ibubo sa kadaghanan alang sa kapasayloan sa mga sala.
for this is my covenant blood, which is poured out for many for the forgiveness of sins.
29 Apan moingon ako kaninyo, dili na ako makainom pag-usab niining bunga sa paras, hangtod sa adlaw dihang moinom ako niini nga bag-o uban kaninyo didto sa gingharian sa akong Amahan.”
I tell you that I will never, after this, drink of this juice of the grape, until that day when I will drink it new with you in the kingdom of my Father.”
30 Sa dihang miawit sila ug mga alawiton, miadto sila sa Bungtod sa mga Olibo.
They then sang a hymn, and went out to the Mount of Olives.
31 Unya si Jesus miingon kanila, “Kamong tanan karong gabhiona mabungkag tungod kanako, kay nahisulat kini, 'Pagabunalan ko ang magbalantay ug ang karnero sa panon magkatibulaag.'
Then Jesus said to them, “Even you will all fall away from me tonight. Scripture says – ‘I will strike down the shepherd, and the sheep of the flock will be scattered.’
32 Apan human sa akong pagkabanhaw, mag-una ako kaninyo didto sa Galilea.”
But, after I have risen, I will go before you into Galilee.”
33 Apan si Pedro miingon kaniya, “Bisan kung ang tanan mopalayo tungod kanimo, dili ako mopalayo.”
“If everyone else falls away from you,” Peter answered, “I will never fall away!”
34 Si Jesus miingon kaniya, “Sa pagkatinuod moingon ako kanimo, niini gayong gabhiona sa dili pa motuktugaok ang manok, ilimod mo ako sa makatulo ka higayon.”
“I tell you,” replied Jesus, “that this very night, before the cock crows, you will disown me three times!”
35 Si Pedro miingon kaniya, “Bisan pa kung mamatay ako uban kanimo, dili ko ikaw ilimod.” Ug ang tanang mga disipulo misulti sa samang butang.
“Even if I must die with you,” Peter exclaimed, “I will never disown you!” All the disciples spoke in the same way.
36 Unya si Jesus miadto uban kanila sa dapit nga gitawag ug Getsemane ug miingon sa iyang mga disipulo, “Lingkod dinhi samtang moadto ako didto aron moampo.”
Then Jesus came with them to a garden called Gethsemane, and he said to his disciples, “Sit down here while I go and pray over there.”
37 Gidala niya si Pedro ug ang duha ka anak nga lalaki ni Zebedeo uban kaniya ug nagsugod sila sa pagkamasulub-on ug naguol.
Taking with him Peter and the two sons of Zebedee, he began to show signs of sadness and deep distress of mind.
38 Unya miingon siya kanila, “Ang akong kalag nagsubo gayod, bisan hangtod sa kamatayon. Pabilin dinhi ug pagtukaw uban kanako.”
“I am sad at heart,” he said, “sad even to death; wait here and watch with me.”
39 Miadto siya sa unahan, mihapa, ug nag-ampo. Miingon siya, “Amahan ko, kung mahimo, tugoti kining kopa nga mosaylo gikan kanako. Apan, dili ang akong pagbuot, kondili ang imong pagbuot.”
Going on a little further, he threw himself on his face in prayer. “My Father,” he said, “if it is possible, let me be spared this cup; only, not as I will, but as you will.”
40 Miadto siya sa iyang mga disipulo ug nakaplagan nga nangatulog sila, ug miingon siya kang Pedro, “Unsa, dili ba kamo makatukaw uban kanako bisan sa usa lamang ka oras?
Then he came to his disciples, and found them asleep. “What!” he said to Peter, “could none of you watch with me for one hour?
41 Pagtukaw ug pag-ampo nga dili kamo madala ngadto sa tintasyon. Andam gayod ang espiritu, apan huyang ang unod.”
Watch and pray so that you don’t fall into temptation. True, the spirit is eager, but human nature is weak.”
42 Mipalayo siya sa ikaduhang higayon ug miampo, miingon siya, “Amahan ko, kung kini dili mosaylo gawas kung imnon ko kini, ang imong kabubut-on maoy matuman.”
Again, a second time, he went away, and prayed. “My Father,” he said, “if I cannot be spared this cup, but must drink it, your will be done!”
43 Mibalik na usab siya ug nakaplagan nga nangatulog sila, kay nagbug-at na ang ilang mga mata.
And coming back again he found them asleep, for their eyes were heavy.
44 Unya gibiyaan niya sila pag-usab ug mipalayo. Nag-ampo siya sa ikatulo nga higayon ug gisulti ang sama nga mga pulong.
So he left them, and went away again, and prayed a third time, again saying the same words.
45 Unya miadto si Jesus sa mga disipulo ug miingon ngadto kanila, “Natulog ba gihapon kamo ug nagpahulay? Tan-awa, ang takna ania na, ug gibudhian na ang Anak sa Tawo ngadto sa kamot sa mga makasasala.
Then he came to the disciples, and said, “Sleep on now, and rest yourselves. Look – my time is close at hand, and the Son of Man is being betrayed into the hands of wicked people.
46 Tindog, manglakaw na kita. Tan-awa, ang usa nga maoy magbudhi kanako haduol na.”
Up, and let us be going. Look! My betrayer is close at hand.”
47 Samtang nagsulti pa siya, si Judas, ang usa sa napulo ug duha, miabot. Ang dakong panon sa katawhan miabot uban kaniya gikan sa pangulong pari ug mga kadagkoan sa katawhan. Miabot sila uban ang mga espada ug mga bunal.
And, while he was still speaking, Judas, who was one of the Twelve, came in sight; and with him was a great crowd of people, with swords and clubs, sent from the chief priests and elders of the people.
48 Karon ang tawo nga maoy mobudhi kang Jesus naghatag kanila ug ilhanan, nga nag-ingon, “Kung si kinsa ang akong halokan, siya na kana. Dakpa siya.”
Now the betrayer had arranged a signal with them. “The man whom I kiss,” he had said, “will be the one; arrest him.”
49 Dihadiha miduol siya kang Jesus ug miingon, “Kumusta, Rabbi!” Ug gihalokan niya siya.
So he went up to Jesus at once, and exclaimed, “Welcome, Rabbi!” and kissed him;
50 Si Jesus miingon kaniya, “Higala, buhata ang imong gianhi dinhi nga buhaton.” Unya miduol sila, gigunitan si Jesus, ug gidakop siya.
at which Jesus said to him, “Friend, do what you have come for.” The men went up, seized Jesus, and arrested him.
51 Tan-awa, ang usa niadtong kauban ni Jesus mituy-od sa iyang kamot, mihulbot sa iyang espada, ug mitigbas sa sulugoon sa labawng pari, ug naputol ang iyang dalunggan.
Suddenly one of those who were with Jesus stretched out his hand, and drew his sword, and striking the high priest’s servant, cut off his ear.
52 Unya miingon si Jesus kaniya, “Ibalik ang imong espada sa iyang butanganan, kay ang tanan niadtong naghulbot sa espada mahanaw pinaagi sa espada.
“Sheathe your sword,” Jesus said, “for all who draw the sword will be put to the sword.
53 Naghunahuna ka ba nga dili ako makatawag sa akong Amahan, ug mopadala siya kanako ug labaw pa sa napulo ug duha ka panon sa mga anghel?
Do you think that I cannot ask my Father for help, when he would at once send to my aid more than twelve legions of angels?
54 Apan unsaon unya pagkatuman sa kasulatan, kinahanglan nga mahitabo gayod kini?”
But in that case how would the scriptures be fulfilled, which say that this must be?”
55 Niadtong taknaa miingon si Jesus ngadto sa panon sa katawhan, “Migawas ba kamo uban sa mga espada ug mga bunal aron sa pagdakop kanako sama sa usa ka tulisan? Naglingkod ako matag adlaw didto sa templo ug nagtudlo, ug wala ninyo ako dakpa.
Jesus at the same time said to the crowds, “Have you come out, as if after a robber, with swords and clubs, to take me? I have sat teaching day after day in the Temple Courts, and yet you did not arrest me.”
56 Apan kining tanan mahitabo aron nga ang mga sinulat sa mga propeta matuman.” Unya ang tanang mga disipulo mibiya kaniya ug mipalayo.
The whole of this occurred in fulfillment of the prophetic scriptures. Then the disciples all forsook him and fled.
57 Kadtong nagdakop kang Jesus nangulo kaniya palayo didto kang Caifas ang labawng pari, diin ang mga eskriba ug ang mga kadagkoan naghiusa pagtigom.
Those who had arrested Jesus took him to Caiaphas, the high priest, where the teachers of the Law and elders had assembled.
58 Apan si Pedro nagsunod kaniya sa halayo lamang didto sa hawanan sa labawng pari. Miadto siya sa sulod ug milingkod uban sa mga guwardiya aron makita ang mahitabo.
Peter followed him at a distance as far as the high priest’s courtyard, to see the outcome.
59 Karon ang mga pangulong pari ug ang tibuok Konseho nangita ug mga bakak nga pagpamatuod batok kang Jesus, aron nga mabutang nila siya sa kamatayon.
Meanwhile the chief priests and the whole of the High Council were trying to get such false evidence against Jesus, as would warrant putting him to death,
60 Apan wala gayod silay nakaplagan nga bisan unsa, bisan tuod daghang mga mini nga mga tigpamatuod ang miadto sa atubangan. Apan sa kadugayan adunay duha nga miadto sa atubangan
but they did not find any, although many came forward with false evidence. Later on, however, two men came forward and said,
61 ug miingon, “Kining tawhana miingon, 'Makahimo ako sa pagguba sa templo sa Dios ug tukoron kini pag-usab sulod sa tulo ka adlaw.'”
“This man said ‘I am able to destroy the Temple of God, and to build it in three days.’”
62 Ang labawng pari mitindog ug miingon kaniya, “Wala ka bay itubag? Unsa man kining ginapamatud-an nila batok kanimo?”
Then the high priest stood up, and said to Jesus, “Have you no answer? What is this evidence which these men are giving against you?”
63 Apan naghilom lamang si Jesus. Ang labawng pari miingon kaniya, “Gimandoan ko ikaw pinaagi sa buhi nga Dios, sultihi kami kung ikaw ba ang Cristo, ang Anak sa Dios.”
But Jesus remained silent. The high priest said to him, “I order you, by the living God, to tell us whether you are the Christ, the Son of God.”
64 Mitubag si Jesus, “Giingon mo na kini sa imong kaugalingon. Apan sultihan ko ikaw, sukad karon makakita na kamo sa Anak sa Tawo nga molingkod sa tuong kamot sa Gahom, ug moanhi ibabaw sa mga panganod sa langit.”
“It is true,” Jesus answered, “Moreover I tell you all that hereafter you will see the Son of Man sitting on the right hand of the Almighty, and coming on the clouds of the heavens.”
65 Unya ang labawng pari migisi sa iyang mga bisti ug miingon, “Nagsulti siya ug pagpasipala! Nganong nanginahanglan pa man kita ug mga saksi? Tan-awa, nadungog na ninyo karon ang pagpasipala.
Then the high priest tore his robes. “This is blasphemy!” he exclaimed. “Why do we want any more witnesses? You have just heard his blasphemy!
66 Unsa man ang inyong hunahuna?” Mitubag sila ug miingon, “Angay siya sa kamatayon.”
What is your decision?” They answered, “He deserves death.”
67 Unya giluwaan nila ang iyang dagway ug gikulata siya, ug gihapak siya sa palad sa ilang mga kamot,
Then they spat in his face, and struck him, while others dealt blows at him, saying as they did so,
68 ug miingon, “Tagnaa kami, ikaw nga Cristo. Kinsa man kadtong mihapak kanimo?”
“Now play the prophet for us, you Christ! Who was it that struck you?”
69 Karon si Pedro naglingkod sa gawas sa hawanan, ug ang usa ka sulugoon nga babaye miduol kaniya ug miingon, “Kauban ka usab ni Jesus nga taga-Galilea.”
Peter, meanwhile, was sitting outside in the courtyard; and a maidservant came up to him, and exclaimed, “Why, you were with Jesus the Galilean!”
70 Apan gilimod niya kini sa atubangan nilang tanan, nga nag-ingon, “Wala ako masayod kung unsa ang inyong gipanulti.”
But Peter denied it before them all. “I do not know what you mean,” he replied.
71 Sa dihang migawas siya ngadto sa ganghaan, ang laing sulugoon nga babaye nakakita kaniya ug miingon niadtong anaa didto, “Kining tawhana kauban usab ni Jesus nga taga-Nazaret.”
When he had gone out into the gateway, another maid saw him, and said to those who were there, “This man was with Jesus of Nazareth!”
72 Ug milimod na usab siya uban sa panumpa, “Wala ako makaila nianang tawhana.”
Again he denied it with an oath, “I do not know the man!”
73 Pagkataodtaod kadtong mga nanagtindog miduol ug miingon kang Pedro, “Sigurado nga ikaw usab usa kanila, kay ang imong paagi sa pagsulti maoy nagpaila kanimo.”
But soon afterward those who were standing by came up and said to Peter, “You also are certainly one of them; why, even your way of speaking proves it!”
74 Unya nagsugod na siya sa pagpanunglo ug nanumpa, “Wala ako makaila nianang tawhana,” ug dihadiha mituktugaok ang manok.
Then Peter said, “I swear that I do not know the man! May God punish me if I am lying!” At that moment a cock crowed;
75 Nahinumdoman ni Pedro ang mga pulong nga giingon ni Jesus, “Sa dili pa motuktogaok ang manok ilimod mo ako sa makatulong higayon.” Ug miadto siya sa gawas ug mihilak sa hilabihan gayod.
and Peter remembered the words which Jesus had said – ‘Before a cock has crowed, you will disown me three times’; and he went outside, and wept bitterly.
