Mateo 15
1 Unya ang pipila ka mga Pariseo ug mga eskriba miadto kang Jesus gikan sa Jerusalem. Miingon sila,
Then some Pharisees and Teachers of the Law came to Jesus, and said:
2 “Nganong ang imong mga disipulo nagsupak man sa mga tulomanon sa mga katigulangan? Kay wala sila maghugas sa ilang mga kamot sa dihang nangaon sila.”
“How is it that your disciples break the traditions of our ancestors? For they do not wash their hands when they eat food.”
3 Si Jesus mitubag ug miingon kanila, “Ug kamo - nganong inyo mang gisupak ang sugo sa Dios tungod ug alang sa inyong mga tulomanon?
His reply was: “How is it that you on your side break God’s commandments out of respect for your own traditions?
4 Kay ang Dios miingon, 'Tahora ang inyong amahan ug inahan,' ug 'Siya nga magsulti ug daotan ngadto sa iyang amahan ug inahan, mamatay gayod.'
For God said — ‘Honour thy father and mother,’ and ‘Let him who reviles his father or mother suffer death,’
5 Apan kamo miingon, 'Si bisan kinsa nga mosulti sa iyang amahan o inahan, “Bisan unsang tabang nga nadawat ninyo gikan kanako mao na karon ang gasa nga gihatag sa Dios,”'
but you say ‘Whenever any one says to his father or mother “Whatever of mine might have been of service to you is ‘Given to God,’”
6 kanang tawhana dili na kinahanglan nga motahod sa iyang amahan. Niini nga paagi gihimo ninyo nga walay pulos ang pulong sa Dios tungod ug alang sa inyong mga tulomanon.
he is in no way bound to honour his father.’ In this way you have nullified the words of God on account of your traditions.
7 Kamong mga tigpakaaron-ingnon, maayo ang gibuhat ni Isaiah nga panagna mahitungod kaninyo sa dihang miingon siya,
Hypocrites! It was well said by Isaiah when he prophesied about you —
8 'Kining mga tawhana nagtahod kanako sa ilang mga ngabil, apan ang ilang mga kasingkasing halayo gikan kanako.
‘This is a people that honour me with their lips, While their hearts are far removed from me;
9 Nagsimba sila kanako sa walay kapuslanan, tungod kay nagtudlo sila ingon nga ang ilang mga pagtulon-an mao ang sugo sa mga tawo.”'
but vainly do they worship me, For they teach but the precepts of men.’”
10 Unya gitawag niya ang panon sa katawhan ngadto sa iyang kaugalingon ug miingon kanila, “Paminawa ug sabta—
Then Jesus called the people to him, and said: “Listen, and mark my words.
11 Walay bisan unsa nga mosulod ngadto sa baba ang makapahugaw sa usa ka tawo. Hinuon, kung unsa ang mogawas sa baba, mao kini ang makapahugaw sa usa ka tawo.”
It is not what enters a man’s mouth that ‘defiles’ him, but what comes out from his mouth — that does defile him!”
12 Unya ang mga disipulo miduol ug miingon kang Jesus, “Nasayod ka ba nga nasuko ang mga Pariseo sa dihang nadungog nila kini nga pamahayag?”
On this his disciples came up to him, and said: “Do you know that the Pharisees were shocked on hearing what you said?”
13 Si Jesus mitubag ug miingon, “Ang matag tanom nga wala gitanom sa akong langitnong Amahan pagaibton.
“Every plant,” Jesus replied, “that my heavenly Father has not planted will be rooted up.
14 Pasagdi sila nga mag-inusara, sila ang mga giya nga buta. Kung ang usa ka tawong buta mogiya sa laing tawong buta, mangahulog silang duha ngadto sa bung-aw.”
Let them be; they are but blind guides; and, if one blind man guides another, both of them will fall into a ditch.”
15 Mitubag si Pedro ug miingon kang Jesus, “Ipasabot kini nga sambingay kanamo.”
Upon this, Peter said to Jesus: “Explain this saying to us.”
16 Miingon si Jesus, “Kamo ba usab nagpabiling walay pagsabot?
“What, do even you understand nothing yet?” Jesus exclaimed.
17 Wala ba ninyo makita nga bisan unsa nga mogawas sa inyong baba moagi ngadto sa tiyan ug unya mogawas ngadto sa kasilyas?
“Do not you see that whatever goes into the mouth passes into the stomach, and is afterwards expelled?
18 Apan ang mga butang nga mogawas sa baba gikan sa kasingkasing. Mao sila ang mga butang nga makapahugaw sa usa ka tawo.
But the things that come out from the mouth proceed from the heart, and it is these that defile a man;
19 Kay gikan sa kasingkasing mosunod ang daotang mga hunahuna, pagpatay, pagpanapaw, malaw-ay nga pagpakighilawas, pagpangawat, pagsaksi ug mga bakak, ug mga pagtamay.
for out of the heart proceed evil thoughts — murder, adultery, unchastity, theft, perjury, slander.
20 Mao kini ang mga butang nga makapahugaw sa usa ka tawo. Apan ang mokaon uban sa walay hugas nga mga kamot dili makapahugaw sa usa ka tawo.”
These are the things that defile a man; but eating with unwashed hands does not defile a man.”
21 Unya si Jesus mipahawa gikan didto ug mipaingon sa mga rehiyon sa mga siyudad sa Tiro ug Sidon.
On going away from that place, Jesus retired to the country round Tyre and Sidon.
22 Ug tan-awa, ang usa ka babayeng Canaanhon miabot gikan niana nga rehiyon. Misinggit siya ug miingon, “Kalooy-i ako, Ginoo, anak ni David; Ang akong anak nga babaye gisakit pag-ayo sa demonyo.”
There, a Canaanite woman of that district came out and began calling to Jesus: “Take pity on me, Master, Son of David; my daughter is grievously possessed by a demon.”
23 Apan si Jesus wala mitubag kaniya bisan usa ka pulong. Ang iyang mga disipulo miabot ug nagpakiluoy kaniya, nga nag-ingon, “Papahawaa siya, kay nagsinggit siya nga nagsunod-sunod kanato.”
But Jesus did not answer her a word; and his disciples came up and begged him to send her away. “She keeps calling out after us,” they said.
24 Apan si Jesus mitubag ug miingon, “Wala ako gipadala alang ni bisan kinsa gawas sa nangawala nga karnero sa panimalay sa Israel.”
“I was not sent,” replied Jesus, “to any one except the lost sheep of Israel.”
25 Apan miduol siya ug miluhod sa iyang atubangan, nga nag-ingon, “Ginoo, tabangi ako,”
But the woman came, and, bowing to the ground before him, said: “Master, help me.”
26 Mitubag siya ug miingon, “Dili angay nga kuhaon ang tinapay sa mga bata ug ilabay kini ngadto sa gagmay nga mga iro.”
“It is not fair,” replied Jesus, “to take the children’s food and throw it to dogs.”
27 Miingon siya, “Oo, Ginoo, apan bisan pa ang gagmay nga mga iro mokaon sa pipila ka mga mumho nga mahulog gikan sa mga lamisa sa ilang agalon.”
“Yes, Master,” she said, “for even dogs do feed on the scraps that fall from their owners’ table.”
28 Unya mitubag si Jesus ug miingon ngadto kaniya, “Babaye, pagkadako sa imong pagtuo. Matuman kini alang kanimo sama sa imong gipangandoy.” Ug ang iyang anak nga babaye namaayo nianang taknaa.
“Your faith is great,” was his reply to the woman; “it shall be as you wish!” And her daughter was cured that very hour.
29 Mibiya si Jesus niana nga dapit ug miadto duol sa Dagat sa Galilea. Unya mitungas siya sa bungtod ug milingkod didto.
On leaving that place, Jesus went to the shore of the Sea of Galilee; and then went up the hill, and sat down., you will do what not only what has been done to the fig tree, but, even if you should say to this hill ‘Be lifted up and hurled into the sea!’ it would be done.
30 Ang dakong panon sa katawhan miadto kaniya. Gidala nila uban kanila ang bakol, buta, amang, ug kimay nga mga tawo, ug daghan pang uban nga masakiton. Gidala nila sila sa tiilan ni Jesus ug unya giayo niya sila.
Great crowds of people came to him, bringing with them those who were lame, crippled, blind, or dumb, and many others. They put them down at his feet, and he cured them;
31 Busa ang panon sa katawhan natingala sa dihang nakita nila ang amang nga mga tawo nga nakasulti, ang mga kimay naayo, ang bakol nakalakaw, ug ang buta nakakita. Gidayeg nila ang Dios sa Israel.
and the crowds were astonished, when they saw the dumb talking, the cripples made sound, the lame walking about, and the blind with their sight restored; and they praised the God of Israel.
32 Gitawag ni Jesus ang iyang mga disipulo paduol kaniya ug miingon, “Aduna akoy kaluoy sa pundok sa katawhan, tungod kay nag-uban sila kanako sulod sa tulo na ka adlaw ug wala nay makaon. Dili ko buot nga ipapauli sila nga dili makakaon, aron nga dili sila makuyapan diha sa dalan.”
Afterwards Jesus called his disciples to him, and said: “My heart is moved at the sight of all these people, for they have already been with me three days and they have nothing to eat; and I am unwilling to send them away hungry, for fear that they should break down on the way.”
33 Ang mga disipulo miingon kaniya, “Diin man kita makakuha ug igong mga tinapay niining mamingaw nga dapit aron sa pagpatagbaw sa hilabihan kadako nga pundok sa katawhan?”
“Where can we,” his disciples asked, “in a lonely place find enough bread for such a crowd as this?”
34 Si Jesus miingon kanila, “Pila man kabuok ang tinapay nga anaa kaninyo?” Miingon sila, “Pito, ug pipila ka mga gagmay nga isda.”
“How many loaves have you?” said Jesus. “Seven,” they answered, “and a few small fish.”
35 Unya gisugo ni Jesus ang panon sa katawhan nga manglingkod sa yuta.
Telling the crowd to sit down on the ground,
36 Gikuha niya ang pito ka tinapay ug ang isda, ug human sa pagpasalamat, gipikaspikas niya ang tinapay ug gihatag ngadto sa iyang mga disipulo. Ang mga disipulo naghatag kanila ngadto sa pundok sa katawhan.
Jesus took the seven loaves and the fish, and, after saying the thanksgiving, broke them, and gave them to the disciples; and the disciples gave them to the crowds.
37 Nangaon ang tanang tawo ug natagbaw. Ug gitigom nila ang tanang pagkaon nga nahibilin gikan sa mga gipikaspikas nga bahin, napuno ang pito ka bukag.
Every one had sufficient to eat, and they picked up seven baskets full of the broken pieces left.
38 Kadtong nangaon 4000 ka mga lalaki, gawas sa mga babaye ug mga bata.
The men who ate were four thousand in number without counting women and children.
39 Unya gipapauli ni Jesus ang panon sa katawhan ug misakay didto sa sakayan ug miadto ngadto sa rehiyon sa Magadan.
Then, after dismissing the crowds, Jesus got into the boat, and went to the neighbourhood of Magadan.
