Mateo 12
1 Niadtong panahona miadto si Jesus sa Adlawng Igpapahulay agi sa kaumahan sa trigo. Ang iyang mga disipulo gipanggutom ug nagsugod sa pagkutlo ug mga ulo sa trigo ug gikaon nila.
At that time Jesus walked through the wheatfields one Sabbath Day; and his disciples were hungry, and began to pluck some ears of wheat and to eat them.
2 Apan sa dihang ang mga Pariseo nakakita niana, sila misulti kang Jesus, “Tan-awa, ang imong mga disipulo nagbuhat kung unsa ang supak sa balaod nga buhaton sa Adlawng Igpapahulay.”
But the Pharisees, when they perceived it, said to him. "Look! Your disciples are doing what it is not lawful to do on the Sabbath!"
3 Apan si Jesus miingon kanila, “Wala ba ninyo nabasa kung unsa ang gibuhat ni David, sa dihang gigutom siya, ug ang mga tawo nga kauban niya?
"Have you not read," answered Jesus, "what David did when he was hungry, and his men, too?
4 Kung giunsa niya pag-adto sa balay sa Dios ug mikaon sa tinapay sa presensya, nga supak sa balaod alang kaniya nga mokaon, ug supak sa balaod alang niadtong kauban niya, apan subay lamang sa balaod alang sa mga pari?
"How he went into the House of God, and there they ate the loaves of the Presence, which neither he nor his men were permitted to eat, but the priests only?
5 Ug wala ba kamo nakabasa sa balaod, nga sa Adlawng Igpapahulay ang mga pari sa templo nagpasipala sa Adlawng Igpapahulay apan dili sad-an?
"Have you not read in the Law how on the Sabbath the priests in the Temple break the Sabbath and are guiltless?
6 Apan mosulti ako kaninyo ang usa nga mas labaw sa templo ania.
"But I tell you that One is here who is greater than the temple.
7 Kung kamo nahibalo kung unsa ang gipasabot niini, 'Ako naninguha sa kaluoy ug dili ang halad,' dili kamo buot mosilot sa walay mga sala.
"And if you knew what this means, "It is mercy I desire, not sacrifice,
8 Kay ang Anak sa Tawo ang Ginoo sa Adlawng Igpapahulay.”
"you would not have condemned the guiltless. For the Son of man is Lord of the Sabbath."
9 Unya si Jesus mibiya gikan didto ug miadto sa ilang sinagoga.
As he passed along he went into their synagogue, and there he saw a man with a withered hand.
10 Tan-awa, adunay tawo nga uga ug kamot. Ang mga Pariseo nangutana kang Jesus, nga nag-ingon, “Subay ba kini sa balaod ang pag-ayo sa Adlawng Igpapahulay?” aron nga sila makahimo sa pagpasangil kaniya ug sala.
And in order to get a charge against him they asked him, "Is it permitted to heal on the Sabbath?" (So that they might have something to accuse him.)
11 Si Jesus misulti kanila, “Kinsang tawhana nga anaa sa inyong taliwala, nga, kung siya adunay usa ka karnero, ug kung kini nga karnero nahulog sa usa ka lalom nga bangag sa Adlawng Igpapahulay, dili ba gunitan kini ug aswaton kini pagawas?
"Is there a man of you," he replied, "who has but a single sheep, who will not lay hold of it and lift it out, if it falls into a pit on the Sabbath Day?
12 Unsa ang mas labaw nga bililhon, unya, ang usa ka tawo kay sa usa ka karnero! Busa kini subay sa balaod ang pagbuhat ug maayo sa Adlawng Igpapahulay.”
"And how much more is a man worth than a sheep? Therefore it is right to do good on the Sabbath."
13 Unya si Jesus misulti sa tawo, “Ituy-od ang imong kamot.” Gituy-od niya kini pagawas, ug kini mibalik pagkahimsog, sama sa ubang kamot.
Then he said to the man, "Stretch out your hand."
14 Apan ang mga Pariseo migawas ug naglaraw batok kaniya. Sila nangita kung unsaon nila nga siya mapatay.
The man stretched it out, and it had become sound like the other. But when the Pharisees came out, they consulted together how they might destroy him.
15 Si Jesus nakamatikod niini, siya miikyas gikan didto. Daghang mga tawo ang misunod kaniya, ug giayo niya silang tanan.
So when Jesus knew it, he withdrew from that place, and numbers of people followed him.
16 Gisugo niya sila nga dili siya mahimong mailhan ngadto sa uban,
He cured them all; but he strictly forbade them to blaze abroad his doings,
17 nga kini mahimong matuman, kung unsa ang gisulti pinaagi ni Isaias nga propeta, nga nag-ingon,
that the word spoken through Isaiah, the prophet, might be fulfilled.
18 “Tan-awa, ang akong sulugoon nga akong pinili; ang usa nga akong hinigugma, diin gikahimut-an pag-ayo sa akong kalag. Akong ibutang ang akong Espiritu ngadto kaniya, ug siya magpahibalo sa paghukom sa mga Gentil.
Behold my servant whom I have chosen, My beloved, in whom my soul delights; I will breathe my spirit upon him, and he shall announce justice to the Gentiles
19 Dili siya maningkamot ni mosinggit ug kusog; ni adunay makadungog sa iyang tingog sa kadalanan.
He will not strive nor cry aloud, Nor shall anyone hear is voice in the streets
20 Dili niya buakon ang bisan unsa nga nagasgas nga bagakay; dili niya palungon ang bisan unsa nga nag-asong lino, hangtod iyang ipadala ang paghukom sa kadaogan.
The bruised reed will not break; The dimly burning wick will not quench; Till he has led justice on to victory.
21 Ug ang mga Gentil magasalig sa iyang ngalan.”
And in his name shall the Gentiles hope.
22 Unya adunay usa ka tawo nga buta ug amang, nga gisudlan sa demonyo, ang gidala ngadto kang Jesus. Siya nag-ayo kaniya, uban sa gisangpotan nga ang amang nga tawo nakasulti ug nakakita.
Then they brought to him a blind and deaf demoniac; and he healed him, so that the dumb both spoke and saw.
23 Ang tanang panon sa katawhan natingala ug nag-ingon, “Kini bang tawhana ang anak ni David?”
And all the crowds were amazed, and he began to say, "Can this be the Son of David?"
24 Apan sa dihang ang mga Pariseo nakadungog niining milagro, sila miingon, “Kining tawhana dili makahingilin sa mga demonyo gawas kung pinaagi kang Beelzebub, ang prinsipe sa mga demonyo.”
When the Pharisees heard it they said, "It is only by the aid of Beelzebub, the Prince of the demons, that this fellow is driving out demons."
25 Apan si Jesus nasayod sa ilang mga hunahuna ug miingon siya kanila, “Ang matag gingharian nga nabahin batok sa ilang kaugalingon nahimong biniyaan, ug ang matag siyudad o balay nga nabahin batok sa ilang kaugalingon dili makabarog.
Because Jesus knew what was in their minds, he said to them. "Any kingdom divided against itself will become desolate; and any city or household divided against himself will not stand.
26 Kung si Satanas mipagawas kang Satanas, siya nabahin batok sa iyang kaugalingon. Unsaon pagbarog sa iyang gingharian?
"So if Satan drives out Satan, he is divided against himself; how then will his kingdom stand?
27 Ug kung akong gipagawas ang mga demonyo pinaagi kang Beelzebul, pinaagi ni kinsa ang nabuhat sa inyong mga sumusunod sa pagpagawas kanila? Tungod niini, sila mahimo ninyong maghuhukom.
"And if I am casting out demons in the power of Beelzebub, in whose power do your sons cast them out? So they themselves shall be your judges.
28 Apan kung akong gipagawas ang mga demonyo pinaagi sa Espiritu sa Dios, unya ang gingharian sa Dios moabot diha kaninyo.
"But if it is in the power of the Spirit of God is already upon you.
29 Ug unsaon pagsulod ni bisan kinsa sa balay sa tawong kusgan ug pagkawat sa iyang mga kabtangan nga wala gaposa pag-una ang tawong kusgan? Unya iyang makawat ang iyang mga kabtangan gikan sa iyang balay.
"Or how can any one enter the strong man’s house and carry off his goods without first binding the strong man? Then he can rob his house.
30 Ang usa nga dili uban nako batok kanako, ug ang usa nga wala nagtigom uban nako magbulagbulag.
"He who is not with me is against me; and he who is not gathering with me, scatters.
31 Busa sultihan ko kamo, ang matag sala ug pagpasipala sa tawo mapasaylo, apan ang pagpasipala batok sa Espiritu dili mapasaylo.
"Therefore I tell you that every sin and blasphemy shall be forgiven men; but the blasphemy against the Holy Spirit shall not be forgiven.
32 Ug si bisan kinsa nga mosulti sa bisan unsa nga pulong batok sa Anak sa Tawo, kana mapasaylo niya. Apan si bisan kinsa nga mosulti batok sa Balaang Espiritu, kana dili na niya mahimong mapasaylo, niining kalibotana, ni diha sa umaabot. (aiōn g165)
"And if any man say a word against the Son of man, it shall be forgiven him; but whoever speaks against the Holy Spirit, it shall not be forgiven him, either in this age or in that which is to come. (aiōn g165)
33 Kung mahimo ang kahoy nga maayo ug ang bunga niini maayo, o mahimo ang kahoy nga daot ug ang bunga niini daot, kay ang kahoy mailhan pinaagi sa bunga niini.
"Either make the tree good and its fruit good, or make the tree corrupt and its fruit corrupt; for by its fruit the tree is known.
34 Kamong mga kaliwat sa mga bitin, sanglit kamo mga daotan, unsaon ninyo pagsulti sa maayong mga butang? Kay kung unsa ang sulod sa kasingkasing ang baba mosulti.
"You generation of vipers! How can you speak good, when you are evil? For the mouth speaks what the heart is full of. "When the time of fruit drew near, he sent his slaves to the vine-dressers seized to get his fruit.
35 Ang maayong tawo gikan sa maayong bahandi sa iyang kasingkasing, madala pagawas kung unsa ang maayo, ug daotang tawo gikan sa daotang bahandi sa iyang kasingkasing, madala pagawas kung unsa ang daotan.
"A good man out of his good treasure brings forth good; and from his evil treasure a bad man brings out evil.
36 Ug mosulti ako kaninyo nga sa adlaw sa paghukom ang mga tawo magahatag ug husay alang sa matag pulong nga walay pulos nga ilang nasulti.
"I tell you that for every careless word that men speak they shall give account on the day of judgment.
37 Kay pinaagi sa inyong mga pulong kamo mahimong matarong, ug pinaagi sa inyong mga pulong kamo pagahukman.”
"For by your words you will each be justified, and by your words be condemned."
38 Unya ang pipila ka mga eskriba ug mga Pariseo mitubag kang Jesus ug miingon, “Magtutudlo, kami nagtinguha sa mga timailhan gikan kanimo.”
Then some of the Scribes and Pharisees accosted him. "Teacher," they said, "we want to see some sign from you."
39 Apan si Jesus mitubag ug misulti kanila, “Usa ka daotan ug mananapaw nga kaliwatan nagapangita ug mga timailhan. Apan walay timailhan nga mahatag niini gawas sa timailhan ni Jonas nga propeta.
In reply Jesus told them. "An evil and faithless generation seeks a sign, and no sign will be given them except the sign of the prophet Jonah.
40 Ingon nga si Jonas sa tulo ka adlaw ug tulo ka gabii sa tiyan sa dakong isda, busa ang Anak sa Tawo kay tulo ka adlaw ug tulo ka gabii sa kasingkasing sa yuta.
"For just as Jonah was three days and three nights in the sea- monster’s belly, so the Son of man will be three days and three nights in the heart of the earth.
41 Ang mga tawo sa Nineveh makabarog sa paghukom uban niining kaliwatan sa mga tawo ug pagahukman kini. Kay sila naghinulsol diha sa pagwali ni Jonas, ug tan-awa, usa nga mas labaw pa kay kang Jonas ania.
"The men of Nineveh will stand up in the Judgment with this generation and condemn it, because they repented under the preaching of Jonah, and lo! a greater than Jonah is here!
42 Ang Rayna sa Habagatan motindog sa paghukom uban sa mga kalalakin-an niining kaliwatan ug pagasilotan kini. Siya miabot gikan sa kinatumyan sa kalibotan sa pagpamati sa kaalam ni Solomon, ug tan-awa, usa nga mas labaw pa kay kang Solomon ania.
"The Queen of the South will rise in the judgment with this generation, and condemn it, because she came from the ends of the earth to listen to the wisdom of Solomon; and lo! a greater than Solomon is here!
43 Sa dihang ang hugaw nga espiritu nawala na gikan sa tawo, kini miagi paingon sa dapit nga walay tubig ug nangita sa kapahulayan, apan wala kini nakakaplag.
"Whenever an unclean spirit leaves a man, it wanders through waterless places, seeking rest but finding none.
44 Unya kini miingon, 'Mobalik ako sa akong balay kung asa ako naggikan.' Sa pagbalik, nakita niini nga ang balay nalimpyo ug napahimutang.
"Then it says, "‘I will go back to my house which I left’; and on arrival finds it empty, swept, and garnished.
45 Unya kini miadto ug gidala uban niini ang pito ka mga espiritu nga mas daotan pa kay sa iyahang kaugalingon, ug silang tanan misulod ug mipuyo didto. Unya ang kataposang kahimtang nianang tawhana nahimong mas hilabihan pa kay sa una. Ingon niini ang mahimong mahitabo niining daotang kaliwatan.”
"Then it goes and brings with it seven other spirits worse than itself; and they enter in and dwell there. And the last state of that man is worse than the first. So shall it be with this wicked generation."
46 Samtang si Jesus nakigsulti pa sa panon sa katawhan, tan-awa, ang iyang inahan ug iyang mga igsoong lalaki nagtindog sa gawas, nangita aron sa pagpakig-istorya kaniya.
While he was still talking to the crowd, his mother and brothers were standing outside, desiring to speak to him.
47 Usa ka tawo miingon kaniya, “Tan-awa, ang imong inahan ug imong mga igsoong lalaki nagtindog sa gawas, nangita aron makig-istorya kanimo.”
So some one told him, "Your mother and brothers are standing outside, and wanting to speak to you."
48 Apan si Jesus mitubag ug misulti kaniya nga nag-ingon kaniya, “Kinsa ang akong inahan? Ug kinsa ang akong mga igsoong lalaki?”
But he answered the man who told him, "Who is my mother and who are my brothers?"
49 Unya gituy-od niya pagawas ang iyang kamot paingon sa iyang mga disipulo ug miingon, “Tan-awa, ania sila nga akong inahan ug akong mga igsoong lalaki!
And stretching his hand toward his disciples, he said,
50 Alang sa bisan kinsa nga nagbuhat sa kabubut-on sa akong Amahan nga anaa sa langit, kanang tawhana akong igsoong lalaki, ug igsoong babaye, ug inahan.”
"Behold my mother and my brothers! For whoever does the will of my Father in heaven, is my brother and sister and mother."
