Lucas 9
1 Iyang gitawag ang dose sa pagtigom, ug nihatag kanilag gahom ug katungod nga idumala ang mga dimonyo ug pag-ayo sa nagbalatian.
He called the twelve together, and gave them power and authority over all demons and to cure diseases.
2 Iyang gipadala sila aron isangyaw ang gingharian sa Dios ug ayuhon ang mga nagbalatian.
He sent them forth to proclaim the Kingdom of God, and to heal the sick.
3 Siya miingon kanila, ''sa inyong paglakaw ayaw kamo pagdala sa bisan unsa, ni tungkod, ni pitaka, ni tinapay, ni kuwarta, ni duha ka mga sinina.
And he said to them, "Take nothing for your journey—neither staff, nor pack, nor bread, nor money; neither have two tunics.
4 Bisan unsa nga balay ang inyong masudlan, pabilin didto hangtod nga kamo mobiya gikan nianang dapita.
Into whatever house you enter, stay there, and depart from there.
5 Alang niadtong wala modawat kaninyo, kung kamo mobiya gikan sa siyudad, padpari ninyo ang abug nga anaa gikan sa inyong mga tiil usa kini ka pagpamatuod batok kanila.
As many as do not receive you, when you depart from that city, shake off even the dust from your feet for a testimony against them."
6 Ug sila milakaw padulong ngadto sa mga kabalayan, nga nagsangyaw sa maayong balita ug nag-ayo sa mga tawo bisan asa.
They departed, and went throughout the villages, preaching the gospel, and healing everywhere.
7 Karon si Herodes, ang pangulo sa maong distrito, nakadungog sa tanang nahitabo ug labihan ang iyang kabalaka, tungod kay gisulti sa uban nga si Juan Tigbawtismo nabanhaw gikan sa mga patay,
Now Herod the tetrarch heard of all that was done; and he was very perplexed, because it was said by some that John had risen from the dead,
8 sumala sa uban si Elias mitungha, sumala sa uban usa sa karaang propeta nga nabanhaw pag-usab.
and by some that Elijah had appeared, and by others that one of the old prophets had risen again.
9 Miingon si Herodes, ''Ako nang giputlang ug ulo si Juan, apan kinsa man kining akong nadunggan mahitungod nianang mga butanga?'' ug si Herodes nisulay sa pagpangita kang Jesus.
Herod said, "John I beheaded, but who is this, about whom I hear such things?" He sought to see him.
10 Sa dihang ang usa sa mga sinugo mibalik, sila miingon kaniya sa tanang butang nga ilang gibuhat. Gidala nila uban kaniya, nibiya siya nga nag-inusara ngadto sa siyudad nga gitawag Betsaida.
The apostles, when they had returned, told him what things they had done. He took them, and withdrew apart to a city called Bethsaida.
11 Apan ang katawhan nakadungog bahin niini ug misunod kaniya, ug iya silang gidawat, ug nakigsulti kanila bahin sa gingharian sa Dios, ug iyang giayo kadtong nanginahanglan ug kaayohan.
But the crowds, perceiving it, followed him. He welcomed them, and spoke to them of the Kingdom of God, and he cured those who needed healing.
12 Sa dihang hapit na mahuman ang usa ka adlaw, ug ang napulo ug duha niadto kaniya ug miingon, ''palakwa ang mga panon aron makaadto sila sa mga nagpalibot nga mga baryo ug palibot sa mga lugar aron sa pagpangitag matulogan ug makan-an, tungod kay ania man kita sa kamingawan nga dapit.''
The day began to wear away; and the twelve came, and said to him, "Send the crowd away, that they may go into the surrounding villages and farms, and lodge, and get food, for we are here in a deserted place."
13 Apan siya miingon kanila, ''Hatagi ninyo sila sa ilang pagkaon.'' Sila miingon, ''Wala na kitay subra pa sa lima kabuok nga tinapay ug duha ka isda, gawas kung mopalit kita ug pagkaon alang niining tanang pundok sa katawhan.''
But he said to them, "You give them something to eat." They said, "We have no more than five loaves and two fish, unless we should go and buy food for all these people."
14 Adunay lima ka libo nga mga lalaki nga tua didto. Siya miingon sa iyang mga disipulo, ''Ipalingkod sila ug pundoka sa tig-singkuwinta ang matag-usa.''
For they were about five thousand men. He said to his disciples, "Make them sit down in groups of about fifty each."
15 Unya ila kanang gihimo, ug ang tanang katawhan nanglingkod.
They did so, and made them all sit down.
16 Iyang gikuha ang lima ka tinapay ug duha ka isda, ug nihangad sa langit, gipanalanginan niya kini, ug gipikaspikas sa ginagmay, ug gihatag niya sa mga disipulo aron ihatag ngadto sa mga panon.
He took the five loaves and the two fish, and looking up to the sky, he blessed them, and broke them, and gave them to the disciples to set before the crowd.
17 Silang tanan nakakaon ug nangabusog, ug gikuha ang salin sa pagkaon ug nakapuno kinig napulo ug duha ka mga basket.
They ate, and were all filled. They gathered up twelve baskets of broken pieces that were left over.
18 Kini nahitabo, sa dihang nag-ampo siya nga nag-inusara, ang mga disipulo diha uban niya, ug siya nangutana kanila, nga nag-ingon, “Unsa ang giingon sa kadaghanan bahin sa kong kinsa ako?”
It happened, as he was praying alone, that the disciples were with him, and he asked them, "Who do the crowds say that I am?"
19 Mitubag sila, nga nag-ingon, “Si Juan nga Tigbawtismo, apan ang uban nag-ingon si Elias, ug ang uban nag-ingon nga usa sa mga propeta sa karaang panahon nga nabanhaw pag-usab.”
They answered, "'John the Baptist,' but others say, 'Elijah,' and others, that one of the old prophets is risen again."
20 Siya miingon kanila, ''Apan kinsa ako kung kamo ang pasultihon?'' Mitubag si Pedro, ''Ang Cristo nga gikan sa Dios.''
He said to them, "But who do you say that I am?" Peter answered, "The Messiah of God."
21 Apan nagpasidaan kanila, Si Jesus miingon ngadto kanila nga dili kini isulti kang bisan kinsa,
But he warned them, and commanded them to tell this to no one,
22 tungod kay gisulti nga ang Anak sa Tawo mag-antos sa daghang mga butang, siya isalikway sa mga katigulangan ug sa mga pangulong pari ug eskriba, pagapatyon, ug mabuhi pag-usab sa ika tulo ka adlaw.
saying, "The Son of Man must suffer many things, and be rejected by the elders, chief priests, and scribes, and be killed, and the third day be raised up."
23 Giingnan niya silang tanan, ''Kung kinsa kadtong gusto mosunod kanako, siya kinahanglan musalikway sa iyang kaugalingon, mupas-an sa iyang kaugalingon nga krus matag-adlaw, ug mosunod kanako.
He said to all, "If anyone desires to come after me, let him deny himself, take up his cross daily, and follow me.
24 Si bisan kinsa nga mosulay sa pagluwas sa iyang kinabuhi mawad-an niini, apan si bisan kinsa kadtung nawad-an sa ilang kinabuhi tungod nako, siya maluwas niini.
For whoever desires to save his life will lose it, but whoever will lose his life for my sake, the same will save it.
25 Unsa man ang kaayohan sa tawo, kung maangkon niya ang tibuok kalibutan, apan mawad-an siya o mapildi sa iyang kaugalingon?
For what does it profit a person if he gains the whole world, and loses or forfeits his own self?
26 Kung kinsa man kadtong maulaw kanako ug sa akong pulong, siya usab ikaulaw sa Anak sa Tawo kung siya moadto sa iyang kaugalingong himaya, ug ang himaya sa Amahan ug sa balaang mga Angel.
For whoever will be ashamed of me and of my words, of him will the Son of Man be ashamed, when he comes in his glory, and the glory of the Father, and of the holy angels.
27 Apan ako muingon kanimo sa pagkatinuod, adunay uban diha kaninyo nga motindug dinhi, ug dili makatilaw sa kamatayon hangtud nga makita nila ang gingharian sa Dios.''
But I tell you the truth: There are some of those who stand here, who will in no way taste of death, until they see the Kingdom of God."
28 Niabot kini ug walo ka adlaw human si Jesus ming-ingun niining mga pulonga, gidala niya sila ni Pedro, Juan, ug Santiago, ug niadto siya saka sa bukid aron sa pag-ampo.
It happened about eight days after these sayings, that he took with him Peter, John, and James, and went up onto the mountain to pray.
29 Samtang siya nag-ampo, ang iyang panagway nausab, ug ang iyang bisti nahimung puti ug nagsidlak.
As he was praying, the appearance of his face was altered, and his clothing became white and dazzling.
30 Tan-awa dunay duha ka lalaki nga nakigsulti uban kaniya! sila mao si Moses ug Elias,
And look, two men were talking with him, who were Moses and Elijah,
31 nga makita nga mahimayaon. Sila naghisgot mahitungod sa iyang pagbiya, diin matuman pa lamang ngadto sa Jerusalem.
who appeared in glory, and spoke of his departure, which he was about to accomplish at Jerusalem.
32 Karon si Pedro ug niadtong uban kanila nakatulog pag-ayo. Apan sa diha nga nakamata na sila, ilang nakita ang iyang himaya ug ang duha mitindog uban kaniya.
Now Peter and those who were with him were heavy with sleep, but when they were fully awake, they saw his glory, and the two men who stood with him.
33 Nahitabo kini samtang sila nagpahilayo na gikan kang Jesus, miingon si Pedro ngadto kaniya, ''Agalon, maayo kay ania kami ug mas maayo siguro nga maghimo kami ug tulo ka mga silonganan. Atung himuon ang usa alang kanimo, ang usa alang kang Moses, ang usa alng kang Elias.'' Wala siya makasabot kung unsa ang iyang gipanulti bahin niini.
It happened, as they were parting from him, that Peter said to Jesus, "Master, it is good for us to be here. Let us make three tents: one for you, and one for Moses, and one for Elijah," not knowing what he said.
34 Sa dihang iyang gisulti kining mga butanga, ang panganod mitabon kanila; ug sila nahadlok sa dihang gilibotan sila sa panganod.
While he said these things, a cloud came and overshadowed them, and they were afraid as they entered into the cloud.
35 Ang tingog nadungog nila gikan sa panganod nga nag-ingon, ''Kini akong pinili nga Anak. Paminaw kaniya.''
A voice came out of the cloud, saying, "This is my Son, my Chosen One. Listen to him."
36 Sadihang ang tingog natapos na, nag-inusara nalang si Jesus. Sila nagpabilin nga hilom, ug ni adtong mga adlawa walay usa kanila nga nisulti bahin niining mga butanga nga ilang nakita.
When the voice came, Jesus was found alone. They were silent, and told no one in those days any of the things which they had seen.
37 Kini nahitabo, pagkasunod adlaw, sa dihang milugsong na sila gikan sa bukid, dihay dako nga panon sa katawhan nga nitagbo niya.
It happened on the next day, when they had come down from the mountain, that a large crowd met him.
38 Tan-awa, dihay usa ka tawo diha sa panon nga mihilak nga nag-ingon, ''Magtutudlo, ako nag pakiluoy nimo sa pagtan-aw sa akong anak nga lalaki, tungod kay siya bugtong nako nga anak.
And look, a man from the crowd called out, saying, "Teacher, I beg you to look at my son, for he is my only child.
39 Tan-awa ang espiritu mikuha kaniya, ug diha diha mitiyabaw siya, ug mupalit-ad lit-ad kini niya ug nagbula-bula ang iyang baba. Kini mobiya kaniya nga adunay kalisod, ginasakit kaayo siya niini kung kini mohawa.
And look, a spirit seizes him, and all at once he cries out, and it convulses him so that he foams, and it hardly departs from him, bruising him severely.
40 Nag hangyo na ako sa imung mga disipulo aron mugola kini gikan kaniya apan wala nila kini mahimo.''
I begged your disciples to cast it out, and they could not."
41 Mitubag si Jesus ug miingon, ''Kamo nga dili matinuohon ug madunoton nga kaliwat, hangtud kanos-a paman ako magpabilin ug makig-uban kaninyo ug muantos? Dalha ang imong anak nga lalaki diri.''
Jesus answered, "Faithless and perverse generation, how long must I be with you and put up with you? Bring your son here."
42 Samtang ang bata nagpadulong, ang demonyo nagpaumod kaniya ug mipalamba-lamba kaniya pag-ayo. Apan gibadlong ni Jesus ang dili hinlo nga espiritu, ug naayo ang bata nga lalaki, ug gihatag niyag balik sa iyang amahan.
While he was still coming, the demon threw him down and convulsed him violently. But Jesus rebuked the unclean spirit, and healed the boy, and gave him back to his father.
43 Silang tanan nahibulong sa pagkadako sa Dios. Apan sa anaa pa sila sa ilang katingala sa tanang butang nga iyang gihimo, siya miingon sa iyang mga desipulo,
They were all astonished at the majesty of God. But while all were marveling at all the things which Jesus did, he said to his disciples,
44 ''Ibutang ninyo kining mga pulonga ilawom sa inyong mga dalunggan, kay ang Anak sa Tawo itugyan ngadto sa mga kamot sa mga tawo.''
"Let these words sink into your ears, for the Son of Man will be delivered up into the hands of men."
45 Apan wala nila masabti unsay ginapasabot nining pulonga, ug kini natago gikan kanila, ug sila dili makasabot niini. sila mangahadlok sa pag-pangutana bahin niining pulonga.
But they did not understand this saying. It was concealed from them, that they should not perceive it, and they were afraid to ask him about this saying.
46 Unya ang panaglalis misugod ngadto kanila mahitungod kung kinsa kanila ang labing labaw.
There arose an argument among them about which of them was the greatest.
47 Apan sa nahunahuna ni Jesus kung unsa ang tubag sa ilang kasing kasing, iyang gikuha ang gamay nga bata, ug gipalingkod sa iyang kiliran,
Jesus, knowing the reasoning of their hearts, took a little child, and set him by his side,
48 ug miingon ngadto kanila, ''Kung ang usa modawat sama sa gamayng bata niini pinaagi sa akong ngalan, siya usab modawat kanako, kung ang usa ka tawo modawat kanako madawat usab niya ang nag padala kanako. Alang sa tawo nga pinaka ubos ninyong tanan, maoy usa ka labing dako.''
and said to them, "Whoever receives this little child in my name receives me. Whoever receives me receives him who sent me. For whoever is least among you all, this one is great."
49 Mitubag si Juan ug miingon, ''Agalon, kami nakakita ug usa ka tawo nga nang hingilin usab ug demonyo pinaagi sa imong ngalan, ug gipahunong namo siya, tungod kay wala siya misunod uban kanato.''
John answered, "Master, we saw someone casting out demons in your name, and we forbade him, because he does not follow with us."
50 Apan si Jesus mitubag kanila nga nag-ingon, ''Ayaw ninyo siya pahunonga, kay siya nga dili batok kaninyo alang kaninyo.''
Jesus said to him, "Do not forbid him, for he who is not against you is for you."
51 Sa dihang nahitabo kini, ang mga adlaw nagkaduol alang sa iyang sa pagkayab sa langit, nahitabo nga iyang giandam niya ang iyang kaugalingon sa pag-adto sa Jerusalem.
It came to pass, when the days were near that he should be taken up, he intently set his face to go to Jerusalem,
52 Siya nagpadala ug mga minsahiro una kaniya, ug sila miadto ug misulod sa baryo sa Samaritanhon sa pagpangandam alang kaniya.
and sent messengers before his face. They went, and entered into a village of the Samaritans, so as to prepare for him.
53 Apan ang katawhan didto wala midawat kaniya, tungod kay muadtoay man siya didto sa Jerusalem.
But they did not receive him, because he was traveling with his face set towards Jerusalem.
54 Sa dihang ang iyang mga desipulo nga si Santiago ug Juan nakakita niini, sila miiingon, ''Ginoo, gusto ba nimo nga among manduan ang kalayo nga kini mukanaog gikan sa langit ug laglagon sila?''
When his disciples, James and John, saw this, they said, "Lord, do you want us to command fire to come down from the sky, and consume them?"
55 Apan siya milingi ug mibadlong kanila.
And he turned and rebuked them, and said, "You do not realize what kind of Spirit you belong to.
56 Unya sila namiya ug nangadto sa laing baryo.
For the Son of Man did not come to destroy people's lives, but to save them." And they went to another village.
57 Sa dihang nagpadulong na sila sa ilang adtoan, dihay usa nga miingon kaniya, ''Ako mosunod kanimo bisan asa ka moadto.''
As they went on the way, a certain man said to him, "I want to follow you wherever you go."
58 Si Jesus miingun kaniya, ''Ang mga milo adunay mga lungag, ug ang mga langgam sa kawanangan adunay mga salag, apan ang Anak sa Tawo walay kaunlanan sa iyang ulo.”
And Jesus said to him, "The foxes have holes, and the birds of the sky have nests, but the Son of Man has no place to lay his head."
59 Unya siya miingon sa uban nga tawo, ''Sunod kanako.'' Apan siya miingon, ''Ginoo, tuguti una ako sa pag lubong sa akung amahan.''
He said to another, "Follow me." But he said, "Lord, allow me first to go and bury my father."
60 Apan siya mitubag kaniya, ''biyai ang patay sa paglubong sa iyang kaugalingong patay, apan ikaw lakaw ug isangyaw bisan asa ang gingharian sa Dios.''
But Jesus said to him, "Leave the dead to bury their own dead, but you go and announce the Kingdom of God."
61 Laing tawo usab miingon, ''Ako musunod kanimo, Ginoo, apan tugoti una ako sa pagpananghid kanila nga anaa sa akong balay.''
Another also said, "I want to follow you, Lord, but first allow me to bid farewell to those who are at my house."
62 Apan si Jesus mitubag kaniya, ''Walay usa, nga nagabutang sa iyang kamot diha sa daro nga sigig lingi sa luyo nga takos sa gingharian sa Dios.''
But Jesus said to him, "No one, having put his hand to the plow, and looking back, is fit for the Kingdom of God."
