Lucas 12
1 Sa kasamtangan, sa dihang nagtigom ang liboan nga mga tawo, nagkatinumbanay sila sa usag-usa, nagsugod siya pagsulti ngadto sa iyang mga disipulo una sa tanan, “Pagbantay kamo sa mga patubo sa mga Pariseo, nga mao ang pagpaka-aron ingnon.
in/on/among which to gather the/this/who myriad the/this/who crowd so to trample one another be first to say to/with the/this/who disciple it/s/he first to watch out themself away from the/this/who leaven who/which to be hypocrisy the/this/who Pharisee
2 Apan walay tinagoan nga dili mabutyag, ug walay gitagoan nga dili mahibaw-an.
none then to conceal to be which no to reveal and hidden which no to know
3 Busa bisan unsay imong gisulti diha sa kangitngit madungog diha sa kahayag, ug bisan unsay imong gisulti diha sa igdulungog sa tago nga lawak, igamantala didto sa mga atop sa balay.
for which just as/how much in/on/among the/this/who darkness to say in/on/among the/this/who light to hear and which to/with the/this/who ear to speak in/on/among the/this/who inner room to preach upon/to/against the/this/who housetop
4 Sultihan ko kamo mga higala, ayaw kamo kahadlok niadtong makapatay sa lawas, human niana wala na silay laing mahimo.
to say then you the/this/who friendly/friend me not to fear away from the/this/who to kill the/this/who body and with/after this/he/she/it not to have/be more excessive one to do/make: do
5 Apan pasidan-an ko kamo niadtong angay kahadlokan. Kahadloki siya, nga human makapatay, adunay katungod sa pagtambog kanimo didto sa impiyerno. Oo, sultihan ko ikaw, kahadloki siya. (Geenna g1067)
to show then you which? to fear to fear the/this/who with/after the/this/who to kill to have/be authority to throw in toward the/this/who hell: Gehenna yes to say you this/he/she/it to fear (Geenna g1067)
6 Dili ba ang lima ka langgam mabaligya sa duha ka gagmayng sinsilyo? Apan walay usa kanila nga gikalimtan sa atubangan sa Dios.
not! five sparrow (to sell *N(k)O*) assarion two and one out from it/s/he no to be to forget before the/this/who God
7 Bisan pa ang mga buhok diha sa inyong ulo naihap man. Ayaw kahadlok. Mas bililhon pa kamo kaysa daghan nga langgam.
but and the/this/who hair the/this/who head you all to number not (therefore/then *K*) to fear much sparrow to spread/surpass
8 Sultihan ko kamo, ang matag-usa nga moangkon kanako atubangan sa katawhan, pagaangkonon usab sa Anak sa Tawo atubangan sa mga anghel sa Dios,
to say then you all which if (to confess/profess *NK(o)*) in/on/among I/we before the/this/who a human and the/this/who son the/this/who a human to confess/profess in/on/among it/s/he before the/this/who angel the/this/who God
9 apan siya nga molimod kanako atubangan sa katawhan igalimod usab atubangan sa mga anghel sa Dios.
the/this/who then to deny me before the/this/who a human to deny before the/this/who angel the/this/who God
10 Ang matag-usa nga mosulti ug pulong batok sa Anak sa tawo, siya mapasaylo, apan kaniya nga nagapasipala sa Balaang Espiritu, dili gayod mapasaylo.
and all which to say word toward the/this/who son the/this/who a human to release: forgive it/s/he the/this/who then toward the/this/who holy spirit/breath: spirit to blaspheme no to release: forgive
11 Sa dihang dad-on kamo nila sa mga sinagoga, sa mga magmamando, ug sa mga anaa sa panggamhanan, ayaw kamo kabalaka kung unsaon ninyo pagsulti sa inyong ipangatarungan, o unsay inyong itubag,
when(-ever) then (to bring in *N(k)O*) you upon/to/against the/this/who synagogue and the/this/who beginning and the/this/who authority not (to worry *N(k)O*) how! or which? to defend oneself or which? to say
12 kay ang Balaang Espiritu magatudlo kaninyo niadtong taknaa kung unsay angay ninyong isulti.”
the/this/who for holy spirit/breath: spirit to teach you in/on/among it/s/he the/this/who hour which be necessary to say
13 Unya dunay usa ka tawo nga gikan sa pundok nag-ingon kaniya, “Magtutudlo, sultihi ang akong igsoon nga bahinon ang among napanunod nga mga kabilin.”
to say then one out from the/this/who crowd it/s/he teacher to say the/this/who brother me to divide with/after I/we the/this/who inheritance
14 Giingnan siya ni Jesus, “Tawo, kinsa may naghimo kanako nga maghuhukom ug tigpataliwala kaninyo?”
the/this/who then to say it/s/he a human which? me to appoint/conduct (judge *N(k)O*) or arbiter upon/to/against you
15 Ug iyaha silang giingnan, “Pagbantay nga mahilikay ninyo ang inyong kaugalingon gikan sa tanang hinakog nga pangandoy, tungod kay ang kinabuhi sa tawo wala diha sa kadagaya sa iyang kabtangan.”
to say then to/with it/s/he to see: see and to keep/guard: protect away from (all *N(k)O*) greediness that/since: since no in/on/among the/this/who to exceed one the/this/who life (it/s/he *NK(o)*) to be out from the/this/who be already (it/s/he *N(k)O*)
16 Unya gisuginlan sila ni Jesus sa usa ka sambingay,
to say then parable to/with it/s/he to say a human one rich be fruitful the/this/who country
17 nga nag-ingon, “Ang uma sa usa ka tawong dato mihatag ug daghang abot, ug miingon siya sa iyang kaugalingon, 'Unsa naman ang akong buhaton, nga wala naman akoy kabutangan sa akong mga abot?'
and to discuss in/on/among themself to say which? to do/make: do that/since: since no to have/be where? to assemble the/this/who fruit me
18 Ug miingon siya, 'Kini ang akong buhaton. Bungkagon nako ang akong kamalig ug magbuhat ako ug mas dako niini, ug didto nako ibutang ang akong mga abot ug akong mga kabtangan.
and to say this/he/she/it to do/make: do to take down me the/this/who storehouse and great to build and to assemble there all (the/this/who grain *N(k)O*) (me *k*) and the/this/who good me
19 Ug ingnon nako ang akong kalag, “Kalag, daghan na kaayo ka ug kabtangan nga natigom alang sa daghan nga katuigan. Busa pahayahay na, pagkaon, pag-inom, ug paglipay.'”
and to say the/this/who soul me soul to have/be much good to lay/be appointed toward year much to give rest to eat to drink to celebrate
20 Apan ang Dios miingon kaniya, 'Tawong buang, karong gabhiona ang imong kalag pagakuhaon gikan kanimo, ug ang tanang butang nga imong giandam, kinsa naman ang manag-iya?'
to say then it/s/he the/this/who God foolish this/he/she/it the/this/who night the/this/who soul you (to demand *NK(o)*) away from you which then to make ready which? to be
21 Mahisama niana ang dangatan sa usa ka tawo nga nagtigom ug bahandi para sa iyang kaugalingon apan dili dato sa Dios.”
thus(-ly) the/this/who to store up themself and not toward God be rich
22 Giingnan ni Jesus ang iyang mga disipulo, “Busa sultihan ko kamo, ayaw kamo kabalaka sa inyong kinabuhi-kung unsay inyong kan-on, ug mahitungod sa inyong lawas-kung unsay inyong isuot.
to say then to/with the/this/who disciple it/s/he through/because of this/he/she/it to say you not to worry the/this/who soul: life (you *k*) which? to eat nor the/this/who body (you *o*) which? to put on
23 Kay ang kinabuhi mas ahinungdanon kaysa pagkaon, ug ang lawas mahinungdanon kaysa mga bisti.
the/this/who (for *no*) soul: life greater to be the/this/who food and the/this/who body the/this/who clothing
24 Hunahunaa ang mga uwak, nga wala sila nagtanum o nag-ani. Wala silay lawak tipiganan o kamalig, apan ang Dios nagpakaon kanila. Mas mahinungdanon pa kamo kaysa mga langgam!
to observe the/this/who raven that/since: that no to sow nor to reap which no to be inner room nor storehouse and the/this/who God to feed it/s/he how much/many? more you to spread/surpass the/this/who bird
25 Ug kinsa ba kaninyo nga pinaagi sa pagkabalaka nakadugang ug gitas-on sa iyang kinabuhi?
which? then out from you to worry be able upon/to/against the/this/who age/height it/s/he to add (to) cubit/hour (one *ko*)
26 Ug kung dili kamo makahimo bisan niining diyutay nga butang, nganong mabalaka man kamo sa uban?
if therefore/then (nor *N(k)O*) least be able which? about the/this/who remaining to worry
27 Hunahunaa ang mga kabulakan-giunsa nila pagtubo. Wala sila naghago, o nagtahi. Apan sultihan ko kamo, nga bisan si Solomon sa tanan niyang himaya wala gayud makabisti sa sama niini.
to observe the/this/who lily how! to grow no to labor nor to spin to say then you nor Solomon in/on/among all the/this/who glory it/s/he to clothe as/when one this/he/she/it
28 Kung ang Dios nagapabisti sa mga sagbot sa kaumahan, nga anaa karon, ug sa pagkaugma igalabay didto sa hudno, kamo pa ba ang dili niya bistihan. Pagkadiyutay sa inyong pagtuo!
if then in/on/among (the/this/who *ko*) field the/this/who grass to be today and tomorrow toward oven to throw: throw the/this/who God thus(-ly) (to dress *N(k)O*) how much/many? more you of little faith
29 Ayaw paghunahuna kung unsay inyong kaonon o imnon, ug ayaw kamo ug kabalaka.
and you not to seek which? to eat (and *N(k)O*) which? to drink and not to worry
30 Kay ang tanang katawhan sa tibuok kalibotan nagapangita niining mga butanga, ug ang inyong Amahan nasayod nga nagkinahanglan kamo niining mga butanga.
this/he/she/it for all the/this/who Gentiles the/this/who world (to seek after *N(k)O*) you then the/this/who father to know that/since: that to need this/he/she/it
31 Apan pangitaa ang iyang gingharian, ug kining mga butanga igadugang nganha kaninyo.
but/however to seek the/this/who kingdom (the/this/who *k*) (it/s/he *N(K)O*) and this/he/she/it (all *K*) to add (to) you
32 Ayaw kahadlok, diyutay'ng panon, kay ang inyong Amahan mahimuot kaayo nga mohatag kaninyo sa gingharian.
not to fear the/this/who small flock that/since: since to delight the/this/who father you to give you the/this/who kingdom
33 Ibaligya ang inyong mga kabtangan ug ipanghatag sa mga kabos. Paghimo kamog mga puntil nga dili magisi- bahandi sa langit nga dili mahurot, diin walay kawatan nga makapaduol, ug walay bokbok nga makaguba.
to sell the/this/who be already you and to give charity to do/make: appoint themself purse not to make old treasure inexhaustible in/on/among the/this/who heaven where(-ever) thief no to come near nor moth to destroy
34 Kay kung hain gani ang inyong mga bahandi, atua usab didto ang inyong kasingkasing.
where(-ever) for to be the/this/who treasure you there and the/this/who heart you to be
35 Bakosi ang inyong tag-as nga mga bisti diha sa inyong hawak, ug pasigaha kanunay ang inyong mga suga,
to be you the/this/who loins to gird and the/this/who lamp to kindle/burn
36 ug pakasama kamo sa mga tawo nga naghulat sa ilang agalon nga gikan sa kombira sa kasal, aron sa pag-abot ug pagpanuktok niya, pagaablihan dayon nila ang pultahan alang kaniya.
and you like a human to wait for/welcome the/this/who lord: master themself when? (to depart *N(k)O*) out from the/this/who wedding in order that/to to come/go and to knock immediately to open it/s/he
37 Bulahan kadtong mga sulugoon, diin nakaplagan sa ilang agalon nga nagbantay sa iyang pagbalik. Sa pagkatinuod sultihan ko kamo nga bakosan niya ang iyang taas nga bisti diha sa iyang hawak, palingkuron niya sila sa kan-anan, ug silbihan sila.
blessed the/this/who slave that which to come/go the/this/who lord: master to find/meet to keep watch amen to say you that/since: that to gird and to recline it/s/he and to pass by to serve it/s/he
38 Kung ang agalon muabot sa tungang gabii, o bisan sa kaadlawon, ug makaplagan sila nga andam, bulahan kadto nga mga suluguon.
and if (to come/go *k*) in/on/among the/this/who secondly (prison/watch: watch *k*) (and if *N(k)O*) in/on/among the/this/who third prison/watch: watch to come/go and to find/meet thus(-ly) blessed to be (the/this/who *ko*) (slave *KO*) that
39 Timan-i kini, nga kung ang agalon sa panimalay nasayod sa takna sa pag-abot sa kawatan, dili gayod niya pasagdan ang iyang balay nga masulod.
this/he/she/it then to know that/since: that if to perceive: know the/this/who householder what? hour the/this/who thief to come/go no (to keep watch *KO*) (if *K*) (and *KO*) if to release: leave (to break in *N(k)O*) the/this/who house: home it/s/he
40 Pag-andam usab kamo, tungod kay wala kamo masayod sa takna nga muabot ang Anak sa Tawo.”
and you (therefore/then *K*) to be ready that/since: since which hour no to think the/this/who son the/this/who a human to come/go
41 Si Pedro miingon, “Ginoo, imoha bang gisulti kining sambingay alang kanamo lamang o sa matag-usa usab?”
to say then (it/s/he *k*) the/this/who Peter lord: God to/with me the/this/who parable this/he/she/it to say or and to/with all
42 Ang Ginoo nag-ingon, “Kinsa man ang matinud-anon ug maalamon nga tagadumala sa panimalay sa iyang agalon aron maoy magbahinbahin ug pagkaon ngadto sa tanang suluguon sa hustong panahon?
(and *no*) to say (then *k*) the/this/who lord: God which? therefore to be the/this/who faithful manager (the/this/who *N(k)O*) thoughtful which to appoint/conduct the/this/who lord: master upon/to/against the/this/who service it/s/he the/this/who to give in/on/among time/right time the/this/who grain ration
43 Bulahan kadto nga suluguon, diin nakaplagan sa iyang agalon nga dunay gibuhat sa iyang pag-abot.
blessed the/this/who slave that which to come/go the/this/who lord: master it/s/he to find/meet to do/make: do thus(-ly)
44 Sultihan ko kamo nga ipiyal gayod kaniya ang tanan niyang katigayonan.
truly to say you that/since: that upon/to/against all the/this/who be already it/s/he to appoint/conduct it/s/he
45 Apan kung ang maong sulugoon magaingon sa iyang kasingkasing, 'Ang akong agalon naglangan sa iyang pagbalik,' ug mosugod pagpamunal sa mga lalaki ug mga babaye nga mga sulugoon, ug magsige ug kaon ug inom, ug mahimong hubog,
if then to say the/this/who slave that in/on/among the/this/who heart it/s/he to delay the/this/who lord: master me to come/go and be first to strike the/this/who child and the/this/who maidservant to eat and/both and to drink and to get drunk
46 ang agalon niadto nga sulugoon moabot sa adlaw nga wala niya gidahom, ug sa takna nga wala niya mahibaloi, ug pagatagudtaguron siya ug magtakda ug dapit alang kaniya uban sa dili mga matinud-anon.
to come/be present the/this/who lord: master the/this/who slave that in/on/among day which no to look for and in/on/among hour which no to know and to cut in two it/s/he and the/this/who part it/s/he with/after the/this/who unbelieving to place
47 Kadto nga sulugoon, nga nahibalo sa kabubut-on sa iyang agalon, ug unya wala nangandam o nagbuhat sumala sa iyang kabubut-on, pagakastigohon sa makadaghan.
that then the/this/who slave the/this/who to know the/this/who will/desire the/this/who lord: master (it/s/he *N(k)O*) and not to make ready (or *N(k)O*) to do/make: do to/with the/this/who will/desire it/s/he to beat up much
48 Apan kaniya nga wala mahibalo, ug nakabuhat ug sayop nga angay sa silot, pagakastigohan siya apan diyutay lamang. Ang matag-usa nga gihatagan ug daghan, mas labi pa ang paninglon kaniya, ug si bisan kinsa nga gipiyalan ug daghan, mangayo sila ug mas labaw pa kaniya.
the/this/who then not to know to do/make: do then worthy plague/blow/wound to beat up little/few all then which to give much much to seek from/with/beside it/s/he and which to set before much more excessive to ask it/s/he
49 Mianhi ako sa pagsunog sa kalibotan, ug nanghinaot ako nga kini misilaob na.
fire to come/go to throw: throw (upon/to/against *N(k)O*) the/this/who earth: planet and which? to will/desire if: if only already to set fire
50 Apan aduna akoy bawtismo nga ibawtismo pa kanako, ug dili ako mahimutang hangtod matapos kini!
baptism then to have/be to baptize and how! to hold/oppress until (who/which *N(k)O*) to finish
51 Nagahunahuna ba kamo nga mianhi ako sa kalibotan aron sa paghatag ug kalinaw? Sultihan ko kamo, dili, apan sa pagkabahinbahin.
to think that/since: that peace to come to give in/on/among the/this/who earth: planet not! to say you but or division
52 Kay sugod karon adunay lima ka tawo sa usa ka balay nga magkabahinbahin, ang tulo batok sa duha, o duha batok sa tulo.
to be for away from the/this/who now five in/on/among one house: household to divide Three upon/to/against two and two upon/to/against Three
53 Magkabahinbahin sila, ang amahan batok sa anak nga lalaki, ug anak nga lalaki batok sa amahan; inahan batok sa iyang anak nga babaye, ug anak nga babaye batok sa iyang inahan; ugangang babaye batok sa iyang binalaye, ug binalaye batok sa ugangang babaye.”
(to divide *N(k)O*) father upon/to/against son and son upon/to/against father mother upon/to/against (the/this/who *no*) (daughter *N(k)O*) and daughter upon/to/against (the/this/who *no*) (mother *N(k)O*) mother-in-law upon/to/against the/this/who bride it/s/he and bride upon/to/against the/this/who mother-in-law (it/s/he *k*)
54 Si Jesus nagsulti usab ngadto sa mga katawhan, “Kung makita ninyo ang dag-om nga magagikan sa kasadpan magaingon dayon kamo nga, 'Moabot ang ulan,' ug unya mahitabo kini.
to say then and the/this/who crowd when(-ever) to perceive: see the/this/who cloud to rise (upon/to/against *N(k)O*) west immediately to say (that/since: that *no*) rainstorm to come/go and to be thus(-ly)
55 Ug kung mohuros ang hangin sa habagat, magaingon kamo nga, 'Maglagiti ang kainit karon,' ug unya mahitabo kini.
and when(-ever) south to blow to say that/since: that heat to be and to be
56 Mga tigpakaaron-ingnon, makabalo kamong mohubad sa dagan sa kalibotan ug sa kalangitan, apan naunsa nga dili kamo makabalo unsaon paghubad sa panahon karon?
hypocrite the/this/who face the/this/who earth: planet and the/this/who heaven to know to test the/this/who time/right time then this/he/she/it how! no (to know *no*) (to test *N(k)O*)
57 Nganong dili man kamo makahukom kung unsay maayo alang sa inyong kaugalingon?
which? then and away from themself no to judge the/this/who just
58 Sa dihang magkuyog kamo sa inyong kaaway paingon sa mahistrado, paningkamoti ang pagpakighusay kaniya diha sa dalan aron nga dili ka niya guyuron didto sa maghuhukom, ug ang maghuhukom dili magtugyan kanimo didto sa opisyal, ug ang opisyal dili magbalhog kanimo sa bilanggoan.
as/when for to go with/after the/this/who opponent you upon/to/against ruler in/on/among the/this/who road to give work to release away from it/s/he not once/when to drag away you to/with the/this/who judge and the/this/who judge you (to deliver *N(k)O*) the/this/who bailiff and the/this/who bailiff you (to throw: put *N(k)(o)*) toward prison/watch: prison
59 Sultihan ko kamo, nga dili gayud kamo makalingkawas gikan didto hangtod nga kabayran ninyo ang katapusang bahin nga salapi.”
to say you no not to go out from there until (which *k*) and (the/this/who *N(k)O*) last/least coin to pay
