Levitico 25

1 Nakigsulti si Yahweh kang Moises didto sa Bukid sa Sinai, nga nag-ingon,

And the Lord said to Moses on Mount Sinai,

2 “Pakigsulti sa katawhan sa Israel ug ingna sila, 'Sa dihang didto na kamo sa yuta nga ihatag ko kaninyo, ang maong yuta kinahanglan nga matipigan sa Adlaw nga Igpapahulay alang kang Yahweh.

Say to the children of Israel, When you come into the land which I will give you, let the land keep a Sabbath to the Lord.

3 Kinahanglan magtanom kamo sa inyong uma sulod sa unom ka tuig, ug kinahanglan nga pul-ongan ninyo ang inyong kaparasan sulod sa unom ka tuig ug tigomon ang abot.

For six years put seed into your land, and for six years give care to your vines and get in the produce of them;

4 Apan sa ikapito nga tuig, kinahanglan nga papahulayon ang yuta, sa adlaw nga Igpapahulay alang kang Yahweh. Kinahanglan dili ninyo tamnan ang inyong uma o pul-ongan ang inyong kaparasan.

But let the seventh year be a Sabbath of rest for the land, a Sabbath to the Lord; do not put seed into your land or have your vines cut.

5 Kinahanglan dili ninyo anihon ang bisan unsa nga nanurok human sa pag-ani niini ug kinahanglan dili ninyo pupoon ang bisan unsa nga ubas nga mamunga diha sa wala mapul-ongan nga kaparasan. Mao kini ang tuig sa pagpahulay sa yuta.

That which comes to growth of itself may not be cut, and the grapes of your uncared-for vines may not be taken off; let it be a year of rest for the land.

6 Bisan unsa nga moturok panahon sa tuig sa Adlaw nga Igpapahulay mahimong pagkaon alang kaninyo. Kamo, ang inyong mga sulugoon nga lalaki ug babaye, ang inyong sinuholan nga mga sulugoon ug ang mga langyaw nga nagpuyo uban kaninyo makatigom ug pagkaon,

And the Sabbath of the land will give food for you and your man-servant and your woman-servant and those working for payment, and for those of another country who are living among you;

7 ug ang inyong kahayopan ug ang ihalas nga mga mananap makakaon usab sa bisan unsa nga abot sa kaumahan.

And for your cattle and the beasts on the land; all the natural increase of the land will be for food.

8 Kinahanglan mag-ihap kamo ug pito ka Adlaw nga Igpapahulay sa matag tuig, mao kana, ang pito ka pilo sa pito ka tuig, aron adunay pito ka Adlaw nga Igpapahulay, sulod sa 49 ka katuigan.

And let seven Sabbaths of years be numbered to you, seven times seven years; even the days of seven Sabbaths of years, that is forty-nine years;

9 Unya kinahanglan nga patingogon ninyo sa makusog ang trumpeta bisan asa sa ikanapulo nga adlaw sa ikapito nga bulan. Sa Adlaw sa Kapasayloan kinahanglan patingogon ninyo ang trumpeta sa tibuok ninyong kayutaan.

Then let the loud horn be sounded far and wide on the tenth day of the seventh month; on the day of taking away sin let the horn be sounded through all your land.

10 Kinahanglan ilain ninyo ang ika-50 nga tuig alang kang Yahweh ug imantala ang kagawasan sa tibuok kayutaan ngadto sa tanang lumolupyo niini. Mao kini ang Kagawasan ug Pag-uli alang kaninyo, diin ang kabtangan ug ang mga sulugoon kinahanglan mahibalik sa ilang mga panimalay.

And let this fiftieth year be kept holy, and say publicly that everyone in the land is free from debt: it is the Jubilee, and every man may go back to his heritage and to his family.

11 Mahimong Kagawasan ug pag-uli alang kaninyo ang ika-50 ka tuig. Kinahanglan dili kamo magtanom o mag-ani sa abot. Kaon sa bisan unsa nga moturok niini, ug tigoma ang mga ubas nga mamunga sa wala napul-ongan nga kaparasan.

Let this fiftieth year be the Jubilee: no seed may be planted, and that which comes to growth of itself may not be cut, and the grapes may not be taken from the uncared-for vines.

12 Kay mao kini ang Kagawasan ug Pag-uli, diin balaan alang kaninyo. Kinahanglan mokaon kamo sa abot nga moturok niini diha sa kaumahan.

For it is the Jubilee, and it is holy to you; your food will be the natural increase of the field.

13 Kinahanglan ibalik ninyo sa matag usa ang kabtangan nga iyang gipanag-iya niining tuig sa Kagawasan ug Pag-uli.

In this year of Jubilee, let every man go back to his heritage.

14 Kung mobaligya kamo ug yuta ngadto sa inyong isigkatawo o mopalit ug yuta gikan sa inyong isigkatawo, kinahanglan dili kamo manikas o manglimbong sa usag-usa.

And in the business of trading goods for money, do no wrong to one another.

15 Kung magpalit kamo ug yuta sa inyong isigkatawo, timan-i ang mga katuigan ug ang mga tanom nga mahimong abot hangtod sa sunod nga Kagawasan ug Pag-uli. Kinahanglan nga motimaan usab ang inyong isigkatawo nga nagbaligya sa yuta.

Let your exchange of goods with your neighbours have relation to the number of years after the year of Jubilee, and the number of times the earth has given her produce.

16 Taas ang kantidad sa yuta kung dugay pa ang tuig sa sunod nga Kagawasan ug Pag-uli, ug barato ang kantidad kung duol na ang tuig sa sunod nga Kagawasan ug Pag-uli, tungod kay ang panahon sa pag-ani sa yuta maghatag sa abot alang sa bag-ong tag-iya gipasikad sa panahon sa katuigan sa dili pa ang sunod nga Kagawasan ug Pag-uli.

If the number of years is great, the price will be increased, and if the number of years is small, the price will be less, for it is the produce of a certain number of years which the man is giving you.

17 Kinahanglan dili kamo manikas o manglimbong sa usag-usa; hinuon, kinahanglan nga pasidunggan ninyo ang inyong Dios, kay ako si Yahweh ang inyong Dios.

And do no wrong, one to another, but let the fear of your God be before you; for I am the Lord your God.

18 Busa kinahanglan nga tumanon ninyo ang akong mga kasugoan, tipigi ang akong mga balaod, ug tumana kini. Unya mopuyo kamo diha sa yuta nga malinawon.

So keep my rules and my decisions and do them, and you will be safe in your land.

19 Magahatag ug abot ang yuta, ug mangabusog kamo sa pagkaon ug mopuyo nga malinawon.

And the land will give her fruit, and you will have food in full measure and be safe in the land.

20 Moingon kamo, “Unsa man ang atong kaonon sa panahon sa ikapito nga tuig? Tan-awa, dili kita makatanom o makatigom sa atong abot.”

And if you say, Where will our food come from in the seventh year, when we may not put in seed, or get in the increase

21 Mandoan ko ang akong panalangin nga modangat kaninyo sulod sa unom ka tuig, ug magahatag kini ug igong abot alang sa tulo ka tuig.

Then I will send my blessing on you in the sixth year, and the land will give fruit enough for three years.

22 Makatanom kamo sa ikawalo nga tuig ug magpadayon sa pagkaon gikan sa abot sa nauna nga katuigan ug sa natigom nga pagkaon. Hangtod nga moabot ang pag-ani sa ikasiyam nga tuig, makakaon na kamo gikan sa panalangin nga natigom sa nilabay nga katuigan.

And in the eighth year you will put in your seed, and get your food from the old stores, till the fruit of the ninth year is ready.

23 Kinahanglan dili ibaligya ang yuta ngadto sa lain, tungod kay akoa ang yuta. Mga langyaw kamong tanan ug kasamtangang namuyo sa akong yuta.

No exchange of land may be for ever, for the land is mine, and you are as my guests, living with me for a time.

24 Kinahanglan nga mosubay kamo sa husto nga paglukat alang sa tanang yuta nga inyong naangkon; kinahanglan nga tugotan ninyo nga lukaton sa panimalay nga inyong gipalitan ang yuta.

Wherever there is property in land, the owner is to have the right of getting it back.

25 Kung nahimong kabos ang inyong isigka-Israelita ug maoy hinungdan nga ibaligya niya ang pipila sa iyang kabtangan, unya ang labing duol niyang kadugo makahimo sa paglukat sa iyang kabtangan nga gibaligya kaninyo.

If your brother becomes poor, and has to give up some of his land for money, his nearest relation may come and get back that which his brother has given up.

26 Kung walay paryente ang tawo nga makalukat sa iyang kabtangan, apan kung nagmauswagon na siya ug makahimo na sa paglukat niini,

And if he has no one to get it back for him, and later he himself gets wealth and has enough money to get it back;

27 unya ihapon niya ang katuigan sukad nga nabaligya ang yuta ug bayaran niya ang kulang ngadto sa tawo nga iyang gibaligyaan niini. Unya iya kining mapanag-iya pagbalik.

Then let him take into account the years from the time when he gave it up, and make up the loss for the rest of the years to him who took it, and so get back his property.

28 Apan kung dili siya makahimo sa paglukat sa yuta alang kaniya, nan magpabilin ang pagpanag-iya sa yuta nga iyang gibaligya ngadto sa nakapalit niini hangtod nga moabot ang tuig sa Kagawasan ug Pag-uli. Sa tuig sa Kagawasan ug pag-uli, mahibalik ang yuta ngadto sa tawo nga nagbaligya niini, ug mahibalik ang kabtangan ngadto sa tinuod nga tag-iya.

But if he is not able to get it back for himself, then it will be kept by him who gave a price for it, till the year of Jubilee; and in that year it will go back to its first owner and he will have his property again.

29 Kung mobaligya ang tawo sa balay nga anaa sa kinotaang siyudad, nan makahimo siya sa pagpalit niini pagbalik sulod sa usa ka tuig human kini mabaligya. Aduna siyay katungod sa paglukat niini sulod sa usa ka tuig.

And if a man gives his house in a walled town for money, he has the right to get it back for the space of a full year after he has given it up.

30 Kung dili malukat ang balay sulod sa usa ka tuig, nan ang balay nga anaa sa kinotaang siyudad mahimo nga mapanag-iya sa tawo nga nakapalit niini, hangtod sa mosunod niyang kaliwatan. Dili na mahibalik ang maong balay sa tuig sa Kagawasan ug Pag-uli.

And if he does not get it back by the end of the year, then the house in the town will become the property of him who gave the money for it, and of his children for ever; it will not go from him in the year of Jubilee.

31 Apan ang mga balay diha sa mga baryo nga dili kinotaan isipon kini nga kaumahan sa maong dapit. Makahimo sila sa paglukat niini, ug kinahanglan ibalik kini panahon sa tuig sa Kagawasan ug Pag-uli.

But houses in small unwalled towns will be the same as property in the country; they may be got back, and they will go back to their owners in the year of Jubilee.

32 Bisan paman niana, ang mga Levita makahimo sa paglukat sa ilang gipanag-iya nga balay nga anaa sa ilang siyudad sa bisan kanus-a nga panahon.

But the houses in the towns of the Levites may be got back by the Levites at any time.

33 Kung dili malukat sa usa ka Levita ang balay nga iyang gibaligya, nan ang balay nga gibaligya sa siyudad kung asa kini nahimutang kinahanglan ibalik sa tuig sa Kagawasan ug Pag-uli, kay sila ang nanag-iya sa mga balay sa mga siyudad sa mga Levita taliwala sa katawhan sa Israel.

And if a Levite does not give money to get back his property, his house in the town which was exchanged for money will come back to him in the year of Jubilee. For the houses of the towns of the Levites are their property among the children of Israel.

34 Apan ang kaumahan nga nakapalibot sa mga siyudad dili angay ibaligya tungod kay gipanag-iyahan kini sa mga Levita.

But the land on the outskirts of their towns may not be exchanged for money, for it is their property for ever.

35 Kung nahimong kabos ang inyong isigkatawo, busa dili na siya makabuhi sa iyang kaugalingon, busa kinahanglan tabangan ninyo siya sama nga nagtabang kamo sa langyaw o bisan kinsa nga nagpuyo uban kaninyo.

And if your brother becomes poor and is not able to make a living, then you are to keep him with you, helping him as you would a man from another country who is living among you.

36 Ayaw pagpatubo o pagpaginansya gikan kaniya sa bisan unsang pamaagi, apan pasidunggi ang inyong Dios aron makapadayon sa pagkinabuhi ang inyong isigkatawo uban kaninyo.

Take no interest from him, in money or in goods, but have the fear of your God before you, and let your brother make a living among you.

37 Kinahanglan nga dili ninyo siya pahulamon ug salapi ug magpatubo ni baligyaan sa inyong pagkaon aron makaginansya.

Do not take interest on the money which you let him have or on the food which you give him.

38 Ako si Yahweh ang inyong Dios, nga nagpagawas kaninyo gikan sa yuta sa Ehipto, aron nga mahatag ko kaninyo ang yuta sa Canaan, ug aron nga mahimo ninyo ako nga inyong Dios.

I am the Lord your God, who took you out of the land of Egypt to give you the land of Canaan, that I might be your God.

39 Kung nahimong kabos ang inyong isigkatawo ug ibaligya niya ang iyang kaugalingon nganha kaninyo, kinahanglan dili ninyo siya patrabahoon sama sa ulipon.

And if your brother becomes poor and gives himself to you for money, do not make use of him like a servant who is your property;

40 Tagda siya ingon nga sinuholan nga sulugoon. Kinahanglan sama siya sa kasamtangang nagpuyo uban kaninyo. Moalagad siya kaninyo hangtod sa tuig sa Kagawasan ug Pag-uli.

But let him be with you as a servant working for payment, till the year of Jubilee;

41 Unya mohawa siya gikan kaninyo, uban ang iyang mga anak, ug mobalik siya sa iyang panimalay ug sa gipanag-iya sa iyang amahan.

Then he will go out from you, he and his children with him, and go back to his family and to the property of his fathers.

42 Kay mga sulugoon ko sila nga gipagawas gikan sa yuta sa Ehipto. Dili sila ibaligya ingon nga mga ulipon.

For they are my servants whom I took out from the land of Egypt; they may not become the property of another.

43 Kinahanglan dili ninyo sila lisodlisoron, apan kinahanglan nga pasidunggan ninyo ang inyong Dios.

Do not be a hard master to him, but have the fear of God before you.

44 Alang sa inyong ulipon nga lalaki ug babaye, nga makuha ninyo gikan sa kanasoran nga nagpuyo libot kaninyo, makapalit kamo ug mga ulipon gikan kanila.

But you may get servants as property from among the nations round about; from them you may take men-servants and women-servants.

45 Makapalit usab kamo ug mga ulipon gikan sa mga langyaw nga nagpuyo uban kaninyo, nga gikan sa ilang mga pamilya nga uban kaninyo, ang mga anak nga natawo sa inyong yuta. Mahimo ninyo silang kabtangan.

And in addition, you may get, for money, servants from among the children of other nations who are living with you, and from their families which have come to birth in your land; and these will be your property.

46 Mahimo nga hatagan ninyo ang inyong mga anak ug mga ulipon ingon nga panulondon gikan kaninyo, nga maangkon ingon nga kabtangan. Makapalit kamo kanunay ug mga ulipon gikan kanila apan kinahanglan nga dili ninyo daogdaogon sa pagdumala ang inyong kaigsoonan taliwala sa katawhan sa Israel.

And they will be your children's heritage after you, to keep as their property; they will be your servants for ever; but you may not be hard masters to your countrymen, the children of Israel.

47 Kung nahimong dato ang usa ka langyaw o ang usa ka tawo nga kasamtangang nagpuyo uban kaninyo, ug kung nahimong kabos ang usa sa inyong isigka- Israelita ug ibaligya niya ang iyang kaugalingon ngadto sa maong langyaw, o ngadto sa panimalay sa langyaw,

And if one from another nation living among you gets wealth, and your countryman, at his side, becomes poor and gives himself for money to the man from another nation or to one of his family;

48 human nga mapalit ang inyong isigka-Israelita, mahimo siyang malukat. Makalukat kaniya si bisan kinsa diha sa iyang panimalay.

After he has given himself he has the right to be made free, for a price, by one of his brothers,

49 Mahimo nga ang iyang uyoan o ang anak nga lalaki sa iyang uyoan, ang molukat kaniya, o si bisan kinsa nga duol sa iyang banay nga gikan sa iyang panimalay. O, kung nagmauswagon na siya, makalukat siya sa iyang kaugalingon.

Or his father's brother, or the son of his father's brother, or any near relation; or if he gets money, he may make himself free.

50 Kinahanglan bayaran niya ang tawo nga nagpalit kaniya; kinahanglan ihapon nila ang katuigan gikan sa tuig nga nabaligya siya ngadto sa nagpalit hangtod sa tuig sa Kagawasan ug Pag-uli. Ang kantidad sa paglukat kaniya kinahanglan ipasikad sa pagbayad sa sinuholan nga sulugoon, alang sa gidaghanon sa katuigan mahimo nga mopadayon siya sa pagtrabaho ngadto sa nagpalit kaniya.

And let the years be numbered from the time when he gave himself to his owner till the year of Jubilee, and the price given for him will be in relation to the number of years, on the scale of the payment of a servant.

51 Kung aduna pay daghan nga katuigan hangtod sa tuig sa Kagawasan ug Pag-uli, kinahanglan bayaran niya pagbalik ang samang kantidad sa paglukat ang kantidad sa salapi nga bahin niadtong mga katuigan.

If there is still a long time, he will give back, on account of it, a part of the price which was given for him.

52 Kung pipila na lamang ang katuigan ngadto sa tuig sa Kagawasan ug Pag-uli, nan kinahanglan nga bayaran niya ang nagpalit kaniya aron masayran ang nahibilin nga katuigan sa dili pa ang tuig sa Kagawasan ug Pag-uli, ug kinahanglan nga bayaran niya ang iyang paglukat sumala sa gidaghanon sa katuigan.

And if there is only a short time, he will take account of it with his master, and in relation to the number of years he will give back the price of making him free.

53 Pagatagdon siya sama sa sinuholan nga tawo matag tuig. Kinahanglan nga sigurohon ninyo nga dili siya daogdaogon.

And he will be with him as a servant working for payment year by year; his master is not to be cruel to him before your eyes.

54 Kung dili siya malukat niining mga paagiha, nan kinahanglan nga moalagad siya hangtod sa tuig sa Kagawasan ug Pag-uli, siya ug ang iyang mga anak uban kaniya.

And if he is not made free in this way, he will go out in the year of Jubilee, he and his children with him.

55 Alang kanako ang tanang katawhan sa Israel mga sulugoon. Mga sulugoon ko sila nga akong gipalingkawas sa yuta sa Ehipto. Ako si Yahweh ang inyong Dios.'''

For the children of Israel are servants to me; they are my servants whom I took out of the land of Egypt: I am the Lord your God.