Mga Maghuhukom 1
1 Human sa kamatayon ni Josue, nangutana kang Yahweh ang katawhan sa Israel, nga nag-ingon, “Kinsa man ang unang mosulong sa mga Canaanhon alang kanato, aron makiggbat batok kanila?”
After Joshua died, the Israeli people asked Yahweh, “Which [of our tribes] should attack the Canaan people-group first?”
2 Miingon si Yahweh, “Mosulong ang taga-Juda. Tan-awa, hatagan nako sila ug katungod niining yutaa.”
Yahweh replied, “I will enable the tribe of Judah to defeat [IDM] the Canaan people-group.”
3 Miingon ang katawhan sa Juda ngadto sa katawhan ni Simeon, nga ilang mga igsoon nga lalaki, “Uban kanamo ngadto sa ginsakopan nga gigahin alang kanamo aron mag-uban kita sa pagpakiggubat batok sa mga Canaanhon. Ug mokuyog usab kami kaninyo ngadto sa ginsakopan nga gigahin alang kaninyo.” Busa mikuyog kanila ang tribo ni Simeon.
The men of Judah went to their fellow Israelis, [the men] from the tribe of Simeon, and said to them, “Come and help us to fight the Canaan people-group [in order that we can take from them] the land [that Yahweh] allotted to us. If you do that, we will go with you [and help you] conquer the people in the land [that Yahweh promised to give to] you.” So the men from the tribe of Simeon went with the men of the tribe of Judah.
4 Misulong ang katawhan ni Juda, ug gipadaog sila ni Yahweh batok sa mga Canaanhon ug sa mga Perizihanon. Gipatay nila ang 10, 000 kanila didto sa Bezek.
When the men of those two tribes attacked, Yahweh enabled them to defeat 10,000 men of the Canaan people-group and the Periz people-group [DOU] at Bezek [city].
5 Nakit-an nila si Adoni Bezek didto sa Bezek, ug nakiggubat sila batok kaniya ug gipildi ang mga Canaanhon ug ang mga Perizihanon.
During the battle they found Adoni-Bezek, the leader of the city,
6 Apan nakaikyas si Bezek, ug gigukod nila siya ug nadakpan, ug giputol nila ang iyang mga kumagko sa kamot ug tiil.
but he [tried to] run away. The Israelis pursued him and caught him. Then they cut off his thumbs and his big toes.
7 Miingon si Adoni Bezek, “Adunay 70 ka mga hari, nga gipamutlan sa ilang mga kumagko sa kamot ug tiil, ang nagtigom sa ilang pagkaon ilalom sa akong lamesa. Sama sa akong gibuhat, gibuhat usab sa Dios kanako.” Gidala nila siya didto sa Jerusalem, ug didto namatay siya.
Adoni-Bezek said, “[My army captured] 70 kings. We cut off their thumbs and big toes. After that, [we forced] those kings to eat scraps that fell from our table. Now God has (paid me back for/done to me like) [what we did to them].” Then the men of Judah took Adoni-Bezek to Jerusalem, and he died there.
8 Nakiggubat ang katawhan ni Juda batok sa siyudad sa Jerusalem ug nakuha kini. Gisulong nila kini gamit ang tumoy sa espada ug gisunog nila ang siyudad.
The army of Judah fought against the men of Jerusalem, and they captured the city. With their swords they killed [the people who lived there] and they burned [the houses in] the city.
9 Human niana, milugsong ang katawhan ni Juda aron sa pagpakig-away batok sa mga Canaanhon nga nagpuyo sa kabungtoran, didto sa Negev, ug sa tiilan sa mga bungtod sa kasadpan.
Later, the men of Judah went down to fight the Canaan people-group who lived in the hilly area, in the desert to the south, and in the foothills [to the west].
10 Gisulong ni Juda ang mga Canaanhon nga nagpuyo sa Hebron (ang ngalan sa Hebron kaniadto mao ang Kiriat Arba), ug napildi nila ang Shesai, Ahiman, ug Talmai.
The men of Judah also went to fight against the Canaan people-group who lived in Hebron [city], which at that time was named Kiriath-Arba. They defeated [the armies of kings] Sheshai, Ahiman, and Talmai.
11 Gikan didto gisulong sa katawhan sa Juda ang mga lumolupyo sa Debir (ang ngalan sa Debir kaniadto mao ang Kiriat Sefer).
Then they left that area and went to fight against the people living in Debir [city], which was previously named Kiriath-Sepher.
12 Miingon si Caleb, “Ang si bisan kinsa nga mosulong sa Kiriat Sefer ug mokuha niini, ihatag ko kaniya si Acsa, ang akong anak nga babaye, nga mahimong iyang asawa.”
[Before they attacked the city], Caleb said to them, “If one of you attacks and captures Kiriath-Sepher, I will allow him to marry my daughter.”
13 Si Otniel, ang anak nga lalaki ni Kenaz (manghod nga lalaki ni Caleb) nadakpan sa Debir, busa gihatag ni Caleb si Acsa kaniya, ang iyang anak nga babaye, aron mahimo niyang asawa.
Othniel, who was the son of Caleb’s younger brother Kenaz, captured the city. So Caleb gave his daughter Acsah to him, to become his wife.
14 Sa wala madugay miabot si Acsa ngadto kang Otniel, ug giaghat niya siya nga hangyoon ang iyang amahan nga hatagan siya ug uma. Sa pagkanaog niya gikan sa iyang asno, gipangutana siya ni Caleb, “Unsa man ang akong mahimo alang kanimo?”
When Acsah married Othniel, she told him to ask her father to give him a field. [But she decided to ask him herself. She rode to Caleb’s house on her donkey], and when she got off the donkey, Caleb [could see that something was troubling her. So he] asked her, “What do you want?”
15 Miingon siya kaniya, “Hatagi ako ug panalangin. Sanglit gihatag mo man kanako ang yuta sa Negev, ihatag usab kanako ang mga tuboran sa tubig.” Busa gihatag ni Caleb kaniya ang taas nga bahin sa mga tuboran ug ang ubos nga bahin sa mga tuboran.
She replied, “I want you to do a favor for me. You have given me some land in the southern desert, [but it is very dry there]. So please also give me some [land that has] springs of water.” So Caleb gave her some land on higher ground that had a spring, and some land on lower ground that also had a spring.
16 Ang mga kaliwat sa ugangan ni Moises nga mga Kenhanon mitungas gikan sa Siyudad sa Palmera uban ang katawhan sa Juda, ngadto sa kamingawan sa Juda, nga atua sa Negev, aron magpuyo uban ang katawhan sa Juda duol sa Arad.
The people of the Ken people-group who were descendants of Moses’ father-in-law left Jericho, which was called ‘The City of Palm Trees’. They went with some of the men of Judah to live with them in the southern desert area, near Arad [city].
17 Ug miuban ang katawhan ni Juda sa katawhan ni Simeon nga ilang kaigsoonan ug gisulong ang mga Canaanhon nga nagpuyo sa Zefat ug giguba gayod kini. Ginganlan ang siyudad ug Horma.
The men of Judah and their fellow Israelis from the tribe of Simeon defeated the people of the Canaan people-group who lived in Zephath [city]. They completely destroyed the city and gave it a new name, Hormah, [which means ‘complete destruction’].
18 Gisakop usab sa katawhan ni Juda ang Gaza ug ang yuta nga nagpalibot niini, ang Askelon ug ang yuta nga nagpalibot niini, ang Ekron ug ang yuta nga nagpalibot niini.
The men of Judah also captured Gaza, Ashkelon, and Ekron [cities] and all the land that is near those cities.
19 Giubanan ni Yahweh ang katawhan ni Juda ug gipanag-iyahan nila ang kabungtoran, apan dili nila mapapahawa ang mga lumolupyo sa mga patag tungod kay aduna silay puthaw nga mga karwahe.
Yahweh helped the men of Judah to capture the hilly area, but they could not force the people who were living in the plains to leave, because [those people had better weapons—] had iron chariots.
20 Gihatag ang Hebron ngadto kang Caleb (sama sa giingon ni Moises), ug gipapahawa niya gikan didto ang tulo ka mga anak nga lalaki ni Anak.
Hebron [city] was given to Caleb because Moses had promised him that he could have that city. And Caleb forced the three clans descended from Anak to leave that area.
21 Apan wala papahawaa sa katawhan ni Benjamin ang mga Jebusihanon nga nagpuyo sa Jerusalem. Busa nagpuyo ang mga Jebusihanon sa Jerusalem uban ang katawhan ni Benjamin hangtod karong adlawa.
But the people of the tribe of Benjamin could not force the people of the Jebus people-group to leave Jerusalem. So, since that time the people of the Jebus people-group have lived in Jerusalem with the people of the tribe of Benjamin.
22 Nangandam ang balay ni Jose sa pagsulong sa Betel, ug nag-uban kanila si Yahweh.
The men of the tribes of Ephraim and Manasseh went to fight against [the men of] Bethel [city], and Yahweh helped them.
23 Nagpadala sila ug kalalakin-an aron sa pagpaniid sa Betel (ang siyudad nga ginganlan kaniadto ug Luz).
They sent some spies to [find out everything that they could find out about] Bethel, which was previously called Luz.
24 Nakita sa mga tigpaniid ang usa ka tawo nga migawas gikan sa siyudad, ug miingon sila kaniya, “Ipakita kanamo, palihog, unsaon pagsulod ngadto sa siyudad, ug magbinuotan kami kanimo.”
The spies saw a man who was coming out of the city. They said to him, “If you show us a way to get into the city, we will be kind to you [and we will not kill you].”
25 Gipakita niya kanila ang dalan paingon sa siyudad. Ug gisulong nila ang siyudad gamit ang tumoy sa espada, apan gitugotan nila nga makaikyas ang tawo ug ang tanan niyang pamilya.
So the man showed them a way to enter the city. The men of the tribes of Ephraim and Manasseh entered the city and killed all the people with their swords, but they did not kill the man [who showed them how to get into the city], and they did not kill his family.
26 Ug miadto ang tawo sa yuta sa mga Hitihanon ug nagtukod ug siyudad ug ginganlan kini ug Luz, nga maoy ngalan niini hangtod karon.
That man went to the area where the descendants of Heth lived, and built a city. He named the city Luz, and that is still the name of that city.
27 Wala gipapahawa sa katawhan ni Manases ang katawhan nga nagpuyo sa mga siyudad sa Bet Shan ug sa mga baryo niini, o ang Taanac ug ang mga baryo niini, o kadtong nagpuyo sa Dor ug sa mga baryo niini, o kadtong nagpuyo sa Ibleam ug sa mga baryo niini, o kadtong nagpuyo sa Megido ug sa mga baryo niini, tungod kay ang mga Canaanhon buot gayod nga mopuyo niana nga yuta.
There were people of the Canaan people-group who lived in Beth-Shan, Taanach, Dor, Ibleam, and Megiddo [cities] and in the surrounding villages. [The men of] the tribe of Manasseh did not force those people to leave those towns, because the people of the Canaan people-group were determined to stay there.
28 Sa dihang lig-on na ang Israel, gipugos nila ang mga Canaanhon nga mag-alagad kanila inubanan sa hilabihan nga paghago, apan wala nila sila papahawaa sa hingpit.
Later, the Israelis became (stronger/more numerous), and they forced the people of the Canaan people-group to work for them [as their slaves], but they did not force all the people of the Canaan people-group to leave their land.
29 Wala gipapahawa ni Efraim ang mga Canaanhon nga nagpuyo sa Gezer, busa nagpadayon ang mga Canaanhon sa pagpuyo sa Gezer uban kanila.
[The men of] the tribe of Ephraim did not force the people of the Canaan people-group to leave Gezer [city]. So the people of the Canaan people-group continued to live with the people of the tribe of Ephraim.
30 Wala papahawaa ni Zebulun ang katawhan nga nagpuyo sa Kitron, o ang katawhan nga nagpuyo sa Nahalol, busa nagpadayon ang mga Canaanhon sa pagpuyo uban kanila, apan gipugos ni Zebulun ang mga Canaanhon sa pag-alagad kanila inubanan sa hilabihan nga paghago.
[The men of] the tribe of Zebulun did nor compel the people of the Canaan people-group who were living in Kitron and Nahalol [cities] to leave. They stayed there and lived among the people of the tribe of Zebulun, but the people of Zebulun forced them to work for them as their slaves.
31 Wala papahawaa ni Asher ang katawhan nga nagpuyo sa Aco, o ang katawhan nga nagpuyo sa Sidon, o kadtong nagpuyo sa Alab, Aczib, Helba, Afek, o Rehob.
[The men of] the tribe of Asher did not force the people of the Canaan people-group who lived in Acco, Sidon, Ahlab, Aczib, Helbah, Aphek and Rehob [cities] to leave.
32 Busa nagpuyo ang tribo ni Asher uban sa mga Canaanhon (kadtong nagpuyo sa yuta), tungod kay wala nila sila gipapahawa.
So the people of the tribe of Asher lived among them.
33 Wala gipapahawa sa tribo ni Neftali kadtong nagpuyo sa Bet Shemes, o kadtong nagpuyo sa Bet Anat. Busa nagpuyo ang tribo ni Neftali uban sa mga Canaanhon (ang katawhan nga nagpuyo niana nga yuta). Bisan pa niana, ang mga lumolupyo sa Bet Shemes ug Bet Anat gipugos sa hilabihan nga paghago alang kang Neftali.
[The men of] the tribe of Naphtali did not compel the people who lived in Beth-Shemesh and Beth-Anath [cities] to leave, so the people in those two cities continued to live there, but the people of the Canaan people-group were forced to work as the slaves of the people of the tribe of Naphtali.
34 Gipugos sa mga Amorihanon ang tribo ni Dan sa pagpuyo sa Kabungtoran, ug wala sila gitugotan sa paglugsong ngadto sa patag.
The people of the Amor people-group forced the people of the tribe of Dan to live in the hills. They did not allow them to come down [and live] on the plain.
35 Busa nagpuyo ang mga Amorihanon didto sa Bukid sa Heres, sa Ayalon, ug sa Shaalbim, apan ang kakusgan sa kasundalohan sa balay ni Jose ang nagbuntog kanila, ug gipugos sila sa pag-alagad kanila inubanan sa hilabihan nga paghago.
The people of the Amor people-group were determined to stay in Heres Mountain and in Aijalon and Shaalbim [cities]. But when the Israelis became (stronger/more numerous), they forced the people of the Amor people-group to work as their slaves.
36 Ang utlanan sa Amorihanon miabot gikan sa bungtod sa Akrabim didto sa Sela hangtod didto sa kabungtoran.
The land where the Amor people-group lived extended from Scorpion Pass [toward the west] beyond Sela [town], up into the hilly area.
