Mga Maghuhukom 20
1 Ang tanang katawhan sa Israel migawas ingon nga usa lamang ka tawo, gikan sa Dan hangtod sa Beerseba, lakip usab ang yuta sa Gilead, ug nanagtigom silang tanan diha kang Yahweh didto sa Mizpa.
All the Israelis, from Dan [city in the north] to Beersheba [city in the south], and even from [the] Gilead [region on the east side of the Jordan River, heard what had happened. So they] they gathered together at Mizpah, [at the place where they worshiped] Yahweh.
2 Ang mga pangulo sa tanan katawhan, sa tanang mga tribo sa Israel, nanagtigom sa tigomanan sa mga katawhan sa Dios— 400, 000 ka mga kalalakin-ang sundalo ang namaktas, nga andam makiggubat pinaagi sa ilang espada.
The leaders of [eleven of] the tribes of Israel stood in front of the people who gathered there. There were 400,000 men with swords who were there.
3 Karon nakadungog ang mga katawhan ni Benjamin nga ang mga katawhan sa Israel mitungas sa Mizpa. Miingon ang mga katawhan sa Israel, “Sultihi kami kung giunsa pagbuhat kining daotang panghitabo.”
The people of the tribe of Benjamin heard that the other Israelis had gone up to Mizpah, [but none of the men from their tribe went to the meeting there]. The Israelis who had come to Mizpah asked about the evil thing that had happened.
4 Mitubag ang Levita nga bana sa gipatay nga babaye, “Gikan ako sa Gibea sa teritoryo nga gipanag-iya ni Benjamin, ako ug ang akong kaipon, aron magpahulay didto sa gabii.
So the husband of the woman who had been killed replied, “My slave wife and I came to Gibeah [city], wanting to stay there that night.
5 Sa pagkagabii, gisulong ako sa mga pangulo sa Gibea, gilibotan nila ang balay ug nagtinguha nga patyon ako. Ilang gikuha ug gilugos ang akong kaipon, ug namatay siya.
That evening, the men of Gibeah came to attack me. They surrounded the house [where I was staying] and wanted to [have sex with me and then] kill me. They [raped and] abused my slave wife [all night], and she died.
6 Gidala ko ang akong kaipon ug gihiwahiwa kini, ug gihatod ko kini sa rehiyon sa mga panulondon sa Israel, tungod kay nagbuhat sila ug daotan ug kalagot sa Israel.
I took her body home and cut it into pieces. Then I sent one piece to each area of Israel, [because I wanted you all to know about] this wicked and disgraceful/shameful thing [that] has been done here in Israel.
7 Karon, kamong tanan nga mga Israelita, ihatag ang inyong tambag ug panghunahuna dinhi.”
So now, all you Israeli people, speak, and tell me what you think should be done!”
8 Mitindog ang tanan nga katawhan ingon nga usa ka tawo, ug miingon sila, “Walay usa kanamo ang moadto sa among tolda, ug walay usa kanamo ang mobalik sa among balay!
All the people stood up, and in unison said, “None of us will go home! Not one of us will return to his house!
9 Apan karon mao kini ang atong buhaton sa Gibea: sulongon nato sila kung asa kita itultol sa ripa.
This is what we must do to [the people of] Gibeah. First, we will (cast lots/throw marked stones) [to determine which group should attack them].
10 Magdala kita ug pulo ka mga lalaki sa gatosan sa tibuok banay sa Israel, ug 100 sa 1, 000, ug 1, 000 sa 10, 000, sa pagkuha sa gikinahanglan niining mga katawhan, aron kung moabot na sila sa Gibea didto sa Benjamin, pagasilotan nila sila tungod sa daotang butang nga ilang gibuhat sa Israel.”
We will choose (one tenth/one from every ten) of the men from all the Israeli tribes. Those men will go and find food for the men who will go to attack the people of Gibeah. Then the other men will go to Gibeah to (pay the people back/punish them) for this terrible thing that they have done [here] in Israel.”
11 Busa ang tanang kasundalohan sa Israel nagtigom batok sa siyudad, ingon nga usa ka tawo.
And all the Israeli people agreed [that the people of Gibeah should be punished].
12 Nagpadala ug mga kalalakin-an ang mga tribo sa Israel ngadto sa tibuok tribo ni Benjamin, nga nag-ingon, “Unsa man kining mga daotang butang nga gibuhat sa pipila kaninyo?
Then the Israeli men sent messengers throughout the tribe of Benjamin. They demanded, “Do you realize that some of your men have done a very evil thing?
13 Busa, ihatag kanamo kadtong mga tawong daotan sa Gibea, aron amo silang patyon, aron nga mawala na sa hingpit kining pagkadaotan gikan sa Israel.” Apan wala maminaw ang mga Benjaminhon sa tingog sa ilang mga igsoon, ang katawhan sa Israel.
Bring those wicked men to us, in order that we can execute them. [By doing that], we will be doing what should be done because of this evil thing that has happened in Israel.” But the [people of the] tribe of Benjamin did not pay attention to their fellow Israelis.
14 Unya migawas ang mga katawhan ni Benjamin sa siyudad sa Gibea aron sa pag-andam sa pakiggubat batok sa mga katawhan sa Israel.
The men of the tribe of Benjamin left their cities and gathered at Gibeah to fight the [other] Israelis.
15 Migawas ang mga katawhan sa Benjamin gikan sa siyudad aron makiggubat nianang adlawa nagdala sila ug 26, 000 ka mga sundalo nga gibansay sa pakig-away ug paggamit ug espada. Dugang pa, adunay 700 nga mga piniling lalaki gikan sa mga lumulupyo sa Gibea.
In that one day the men of the tribe of Benjamin recruited 26,000 soldiers who knew how to fight using swords. They also chose/recruited 700 men from Gibeah.
16 Taliwala niini nga mga sundalo, adunay 700 nga pinili nga mga kalalakin-an nga walhon. Ang matag-usa kanila makapintik ug bato ngadto sa usa ka lugas sa buhok ug dili masipyat.
From all those soldiers there were 700 men who were left-handed, and each of them could sling a stone at [a target that was very small and as narrow as] a hair, and the stone always hit the target!
17 Ang katawhan sa Israel, dili lakip ang mga katawhan sa Benjamin, mikabat ug 400, 000 ka mga lalaki, nga gibansay sa pakig-away gamit ang espada. Silang tanan mga kalalakin-an sa gubat.
There were 400,000 men from the other Israeli tribes who had swords.
18 Mitindog ang katawhan sa Israel, miadto sa Betel, ug nangayo ug tambag sa Dios. Nangutana sila, “Kinsa man ang unang mosulong sa katawhan ni Benjamin alang kanamo?” Miingon si Yahweh, “Ang taga Juda maoy unang mosulong.”
Those other Israelis went up to Bethel and asked God, “Which tribe should be the first to attack the men from the tribe of Benjamin?” Yahweh answered, “[The men from the tribe of] Judah should go first.”
19 Sa pagkabuntag, namangon ang katawhan sa Israel ug namalhin sila ug kampo duol sa Gibea.
The next morning, the Israeli men went and set up their tents near Gibeah.
20 Nangadto ang katawhan sa Israel aron sa pakig-away batok sa Benjamin. Giandam nila ang ilang linya sa pagpakiggubat batok sa Gibea.
Then they went to fight against [the men from the tribe of] Benjamin, and stood in their positions for fighting a battle, [facing Gibeah].
21 Migawas sa Gibea ang mga katawhan sa Benjamin, ug ilang gipamatay ang 22, 000 ka mga lalaking kasundalohan sa Israel nianang adlawa.
The men of the tribe of Benjamin came out of Gibeah and fought against them, and they killed 22,000 Israeli men on that day.
22 Apan gilig-on sa mga katawhan sa Israel ang ilang kaugalingon, ug gipahiluna nila ang ilang linya sa pakiggubat sama sa daan nilang nahimutangan sa unang adlaw.
[Late that afternoon], the [remaining] Israeli men went to the place of worship and cried until the sun set. Then they asked Yahweh, “Should we attack the men of the tribe of Benjamin again, even though they are our fellow Israelis?” Yahweh replied, “Yes, attack them again.” So the Israeli men encouraged each other.
23 Ug miadto ang mga katawhan sa Israel ug mihilak ngadto sa atubangan ni Yahweh hangtod sa gabii. Nangayo sila ug giya gikan kang Yahweh: “Moadto ba kami aron makig-away ug balik sa among mga kaigsoonan, ang mga katawhan ni Benjamin?” Ug miingon si Yahweh, “Sulonga sila!”
24 Busa nangadto ang mga katawhan sa Israel aron makigbatok sa mga sundalo ni Benjamin.
The next day they again stood in their positions for fighting, just like they had done on the previous day.
25 Sa ika-duhang adlaw, nanggawas ang mga Benjaminhon sa Gibea aron makigbatok kanila ug nakapatay sila ug 18, 000 ka mga kalalakin-an gikan sa mga katawhan sa Israel. Gibansay ang tanan nga mga kalalakin-an aron sa pakig-away pinaagi sa espada.
The men of the tribe of Benjamin came out of Gibeah and attacked the Israelis, and killed 18,000 more of their men.
26 Ug ang tanang kasundalohan ug katawhan sa Israel miadto didto sa Betel ug nanghilak, ug didto nanglingkod sila atubangan ni Yahweh ug nagpuasa sila nianang adlawa hangtod sa pagkagabii ug naghalad sila ug sinunog nga halad ug pakigdait nga halad ngadto kang Yahweh.
[In the afternoon], all the people of Israel [who had not been killed] again went to Bethel. There they sat down and cried to Yahweh, and they (fasted/abstained from eating food) until it was evening. They brought some offerings which they burned completely [on the altar], and they also brought some offerings to maintain fellowship with Yahweh.
27 Nangutana ang mga katawhan sa Israel kang Yahweh—kay niadtong adlawa anaa kanila ang sudlanan sa kasabotan sa Dios,
At that time, the Sacred Chest that contained the stone tablets on which were written the Ten Commandments was there at Bethel. A priest named Phinehas, the son of Eleazar and grandson of Aaron, often stood in front of that chest [and talked with Yahweh]. While he stood there on that day, he asked Yahweh, “Shall we go again to fight against our fellow Israelis from the tribe of Benjamin, or shall we stop fighting against them?” Yahweh answered, “Go again tomorrow, because tomorrow I will enable you to defeat them.”
28 ug si Pinehas, ang anak nga lalaki ni Eleazar nga anak nga lalaki ni Aaron, nga nag-alagad atubangan sa sudlanan sa kasabotan niadtong mga adlawa— “Mangadto ba kami didto sa gubat pag-usab batok sa katawhan sa Benjamin, nga among mga igsoon, o mohunong na?” Miingon si Yahweh, “Sulonga sila, kay ugma tabangan ko kamo sa pagbuntog kanila.”
29 Busa nagbutang ang Israel ug kalalakin-an sa matag tago nga mga dapit palibot sa Gibea.
So [the next day, 10,000 of] the Israeli men (set up ambushes/went to hide) [in the fields] around Gibeah.
30 Sa ika-tulo nga adlaw nakig-away ang katawhan sa Israel batok sa mga katawhan sa Benjamin, ug gipahiluna nila ang ilang linya sa pakiggubat batok sa Gibea sama sa ilang gibuhat kaniadto.
The [other] Israeli men went and stood in their positions for fighting a battle just like they had done on the previous days.
31 Nangadto ang mga katawhan sa Benjamin ug nakig-away batok sa katawhan, ug gipalayo sila gikan sa siyudad. Gipamatay nila ang pipila ka mga tawo. Adunay mga 30 ka mga kalalakin-an sa Israel ang namatay didto sa kaumahan ug sa kadalanan. Ang usa ka dalan padulong sa Betel, ug ang pikas dalan padulong sa Gibea.
When the men of the tribe of Benjamin came out of the city to fight against them, the Israeli men retreated away from the city, and the men of the tribe of Benjamin pursued them. The men of the tribe of Benjamin killed many Israelis, like they had done before. They killed about 30 Israelis. They killed some in the fields, and they killed some on the road that went to Bethel and on the road that went to Gibeah.
32 Unya miingon ang katawhan sa Benjamin, “Napildi na sila ug nanagan sila kanato, sama niadtong unang higayon.” Apan miingon ang mga sundalo sa Israel, “Managan kita pagbalik ug ato silang palayason gikan sa siyudad hangtod sa kadalanan.”
The men of the tribe of Benjamin said, “We are defeating them like we did before!” But then Israeli men did what they had planned. The main group of Israeli men retreated a short distance from the city, to [trick] the men of Gibeah and cause them to pursue the Israeli men along the roads outside the city.
33 Mitindog ang tanang katawhan sa Israel gikan sa ilang nahimutangan ug gipahiluna ang ilang kaugalingon aron sa pakiggubat didto sa Baal Tamar. Ug kadtong mga sundalo sa Israel nga nanago didto sa tagong mga dapit midagan pagawas sa ilang nahimutangan gikan sa Maare Gibea.
The main group of Israeli men left their positions and retreated, and then they stood in their battle positions again at a place named Baal-Tamar.
34 Adunay migula nga 10, 000 ka mga piniling kalalakin-an gikan sa Israel ang nakigbatok didto sa Gibea, ug hilabihan gayod ang gubat, apan wala masayod ang mga Benjaminhon nga haduol na ang ilang kalaglagan.
Then [while the men of Gibeah were running out of the city toward them], the other 10,000 Israelis came out from the places where they had been hiding, west of Gibeah. They were men who had come from all parts of Israel. There was a very big battle. But the men of the tribe of Benjamin did not know that they were about to suffer a disastrous defeat.
35 Gibuntog ni Yahweh ang Benjamin atubangan sa Israel. Nianang adlawa, ang kasundalohan sa Israel nakapatay ug 25, 100 ka mga lalaki sa Benjamin. Ang tanan nga namatay mao ang gibansay sa pakig-away pinaagi sa espada.
Yahweh enabled the Israeli men to defeat the men of the tribe of Benjamin. They killed 25,000 of them, even though they all were using swords. [This is what happened]:
36 Nakita gayod sa mga kasundalohan sa Benjamin nga nabuntog na sila. Nangatras ang mga kalalakin-an sa Israel palayo sa Benjamin, nagsalig man sila sa mga kalalakin-an nga ilang gipatago gawas sa Gibea.
The main group of Israeli men arranged with the men who would be hiding that they should send up a smoke signal to enable the main group of soldiers to know when they should attack. Then the main group of Israeli men retreated for a short distance, because they knew that the other Israeli men who had been hiding on the other side of Gibeah would attack the people of the tribe of Benjamin by surprise. So [after the main group of Israeli men retreated a little distance], the men who had been hiding rushed out and ran into Gibeah and used their swords to kill everyone in the city. [Then they started to burn the buildings].
37 Unya ang nanago nga mga kalalakin-an mitindog ug midali ug dagan padulong sa Gibea. Ug pinaagi sa ilang espada ilang gipamatay ang tanan nga nagpuyo sa siyudad.
38 Ang nasabotan nga timailhan sa mga kasundalohan sa Israel ug sa mga lalaki nga nanago mao ang bagang gabon sa aso nga moutbo gikan didto sa siyudad.
39 Sa dihang makita na sa mga kasundalohan sa Israel ang timailhan mamalik na sila sa pagpakiggubat. Karon nag-sulong na ug sugod ang Benjamin ug napatay nila ang kapin 30 ka mga lalaki sa Israel, ug miingon sila, “Sigurado gayod nga mabuntog sila sa atong atubangan, sama sa unang gubat.”
By that time, the men of the tribe of Benjamin said, “We are winning the battle, as we did before!”
40 Apan sa dihang nagsugod na sa pag-utbo ang aso sa siyudad, milingi ang mga Benjaminhon ug nakita ang aso nga miutbo sa kawanangan gikan sa tibuok siyudad.
But then smoke [from the burning buildings] began to rise up from the city. The men of the tribe of Benjamin turned around and saw that the whole city was burning.
41 Busa ang mga katawhan sa Israel misulong batok kanila. Nangalisang pag-ayo ang mga lalaki sa Benjamin, tungod kay ilang nakita nga miabot na ang dakong katalagman diha kanila.
Then the main group of Israeli men [also saw the smoke, and they knew that the smoke signaled that they should] turn around and begin to attack. The men of the tribe of Benjamin were very afraid, because they realized that they were about to suffer a disastrous defeat.
42 Busa nanagan sila gikan sa mga katawhan sa Israel, mikalagiw padulong sa kamingawan. Apan naapsan gihapon sila sa gubat. Nanggawas sa siyudad ang mga kasundalohan sa Israel ug ilang gipamatay sila kung asa sila nagtindog.
So the men of the tribe of Benjamin tried to run away toward the desert to escape from the Israeli men, but they were not able to escape, because the Israeli men who had burned the two cities came out of those cities and killed many of them.
43 Gipalibotan nila ang mga Benjaminhon ug gipanggukod sila. Ug gitamaktamakan nila sila sa Noha ug gipamatay silang tanan padulong didto sa sidlakang bahin sa Gibea.
They surrounded [some of] the men of the tribe of Benjamin, and pursued the others to the area east of Gibeah.
44 Gikan sa tribo ni Benjamin, 18, 000 ka mga tawo ang nangamatay, ang tanan kanila hanas gayod sa pagpakiggubat.
They killed 18,000 strong soldiers of the tribe of Benjamin.
45 Namalik sila ug mikalagiw didto sa kamingawan sa mga bato sa Rimmon. Nakapatay pa gayod ug dugang 5, 000 ang mga Israelita diha sa kadalanan. Wala sila miundang sa paggukod kanila, gigukod sila pag-ayo hangtod sa Gidom, ug didto nakapatay pa sila ug dugang 2, 000.
Then the rest of the men of the tribe of Benjamin realized that they had been defeated. They ran toward the desert to Rimmon Rock, but the Israeli men killed 5,000 more men of the tribe of Benjamin along the roads. They pursued the rest of them to Gidom, and they killed 2,000 more men of the tribe of Benjamin there.
46 Ang tanan kasundalohan sa Benjamin nga nangamatay nianang adlawa miabot ug 25, 000— mga kalalakin-an nga gibansay nga makig-away gamit ang espada; ang tanan kanila hanas gayod makiggubat.
Altogether, there were 25,000 men of the tribe of Benjamin who were killed, all of whom had swords.
47 Apan 600 ka mga kalalakin-an ang namalik ug mikalagiw ngadto sa kamingawan, didto sa mga bato sa Rimmon. Ug nagpabilin sila didto sa mga bato sa Rimmon sulod sa upat ka bulan.
But 600 men of the tribe of Benjamin ran to Rimmon Rock in the desert. They stayed there for four months.
48 Namalik ang mga kasundalohan sa Israel aron makigbatok sa mga katawhan ni Benjamin ug gisulong ug gipamatay sila— ang tibuok siyudad, ang ilang mga kahayopan, ug ang tanan nga ilang nahikaplagan. Gipangsunog usab nila ang tagsa-tagsa ka mga lungsod nga ilang maagian.
Then the Israeli men went back to the land belonging to the tribe of Benjamin, and killed the people in every city. They also killed all the animals, and destroyed everything else that they found there. And they burned all the cities that they came to.
