Mga Maghuhukom 16
1 Miadto si Samson sa Gaza ug nakakita siyag babayeng nagbaligyag dungog didto, ug nagdulog silang duha.
One day Samson went to Gaza [city in the Philistia area]. He spent some time with a prostitute.
2 Ang taga Gaza gisultihan nga, “Si Samson ania dinhi.” Sa hilom gilibotan nila ang dapit, ug nagpaabot sila kaniya sa tibuok gabii didto sa ganghaan sa siyudad. Wala sila nagsabasaba tibuok gabii. Miingon sila, “Hulaton ta siya hangtod mabuntag, ug unya patyon.”
People soon found out that Samson was there, so the men of Gaza gathered together at the city gate and waited all night. They said to themselves, “When it dawns tomorrow morning, we will kill him [when he tries to leave the city].”
3 Naghigda si Samson hangtod sa tungang gabii. Sa tungang gabii mibangon siya ug gigunitan ang duha ka poste sa ganghaan sa siyudad. Gipang-ibot niya kini, lakip ang babag ug ang tanan, ug gibutang sa iyang abaga paingon sa tumoy sa bungtod, atubang sa Hebron.
But Samson did not stay there all night. At midnight, he got up. He went to the city gate, he took hold of its two posts, and he lifted it up out of the ground, with its [connecting cross] bar still attached. He put it on his shoulders and carried it [many miles] uphill to Hebron.
4 Human niini, nahigugma si Samson sa usa ka babaye nga nagpuyo sa walog sa Sorek. Ang iyang ngalan mao si Delilah.
Later Samson fell in love with a woman named Delilah, [and started to live with her]. She lived in Sorek Valley [in the Philistia area].
5 Ang mga pangulo sa mga Pilistihanon miadto sa babaye ug miingon kaniya. “Atik-atika si Samson aron masuta kung asa naggikan ang iyang kusog, ug kung sa unsang paagi nga ato siyang mapildi, ug magapos aron pakaulawan. Buhata kini, ug ang matag-usa kanamo maghatag kanimo ug 1, 100 ka buok plata.”
The Philistine leaders went to her and said, “Find out from Samson what makes him so strong. And find out how we can subdue him and tie him up securely. If you do that, each of us will give you 1,100 pieces of silver.”
6 Ug si Delilah miingon kang Samson, “Palihog, sultihi ako kung nganong kusgan ka man kaayo, ug unsaon ka man paggapos sa uban, aron nga ikaw madumalahan?”
So Delilah said to Samson, “Please tell me what makes you so strong, and tell me how someone can subdue you and tie you up.”
7 Miingon si Samson kaniya, “Kung ila akong hiktan ug pito ka preskong mga pisi sa pana nga wala mauga, niana ako mahimong luya ug mahisama sa kasagarang tawo.”
Samson said, “If someone ties me with seven new bowstrings, ones that are not dry yet, I will become as weak as other men.”
8 Unya ang mga pangulo sa Pilistihanon miadto kang Delilah ug nagdalag pito ka pisi sa pana nga presko nga wala mauga, ug gihiktan niya si Samson uban kanila.
So [after Delilah told that to the Philistine leaders], they brought seven new bowstrings to Delilah.
9 Karon aduna siyay mga lalaki nga nagtago sa hilom sa pinakasulod nga bahin sa iyang lawak. Miingon siya kaniya, “Ang mga Pilistihanon anaa aron sa pagdakop kanimo, Samson!” Apan iyang gipangbugto ang mga pisi sa pana sama sa lambo nga nadip-ig sa kalayo. Ug wala nila nahibaloi ang sekreto sa iyang kusog.
Then she hid the men in one of the rooms in her house. Then [while Samson was sleeping], she tied him up with the bowstrings. Then she called out, “Samson! The Philistines have come here to capture you!” But Samson snapped the bowstrings as easily as though they were strings that had been singed in a fire. So the Philistines did not find out what made Samson so strong.
10 Unya si Delilah miingon kang Samson, “Nganong imo man akong giilad ug nagsultig bakak kanako. Palihog, sultihi ako kung unsaon ka pagpildi.”
Then Delilah said to Samson, “You have deceived me and lied to me! Now tell me [the truth, ] how someone can tie you up securely.”
11 Miingon siya kaniya, “Kung higtan ako nila ug bag-ong pisi nga wala pa gayod magamit alang sa trabaho, maluya gayod ako ug mahisama sa ubang lalaki.”
Samson replied, “If someone ties me with new ropes, ones that have never been used, I will be as weak as other men.”
12 Busa si Delilah nagkuhag bang-ong pisi ug gihiktan niya siya, ug miingon siya kaniya, “Ang mga Pilistihanon anaa aron sa pagdakop kanimo, Samson!” Ang mga lalaki naghigda nga naghulat sa pinakasulod sa lawak. Apan gipangbugto ni Samson ang pisi pinaagi sa iyang mga bukton sama nga tipik lamang kini sa mga hilo.
So again, [she told the Philistine leaders, and] they [came and] hid in the room as they had done before. And again, while Samson was sleeping, she took the new ropes and tied him up with them. Then she called out, “Samson! The Philistines have come to capture you!” But Samson snapped the ropes on his arms as easily as if they were threads.
13 Miingon si Delilah kang Samson, “Hangtod kanus-a man nimo ako ilaron ug bakakan. Sultihi ako kung paunsa ka mapildi.” Miingon si Samson kaniya, “Kung imong salapiron ang pungpong sa akong buhok sa makapito ginamit ang pangtahi tela nga makina, mahisama ako sa ubang lalaki.”
Then Delilah said, “You have deceived me and lied to me [again]! Please tell me how someone can tie you up securely!” Samson replied, “If you weave the seven braids of my hair into the threads you are weaving on the loom, and then fasten those threads with the pin [that makes the threads tight], then I will be as weak as other men.” So again, while Samson was sleeping on her lap, Delilah held the seven braids of his hair, and wove them into the threads on the loom,
14 Samtang siya natulog, si Delilah nagsalapid sa pito ka pungpong sa iyang mga buhok ginamit ang kasangkapan alang sa pagtahi ug gilansang kini didto, unya miingon siya kang Samson, “Ang mga Pilistihanon anaa aron sa pagdakop kanimo, Samson!” Nakamata siya gikan sa pagkatulog ug iyang gibira ang makina ug ang pugong niini.
and she tightened them with the pin. Then she called out, “Samson! The Philistines have come to capture you!” But Samson woke up and pulled out the pin, and pulled his hair from the threads on the loom.
15 Ang babaye miingon kaniya, Giunsa nimo pag-ingon nga 'Gihigugma ko ikaw,' nga dili mo man itug-an ang imong sekreto kanako? Gibugalbugalan mo ako niining tulo ka higayon ug wala mo ako tug-ani nganong aduna kay dakong kusog nga sama niini.”
Then Delilah said to him, “How can you say that you love me when you do not tell me the truth about yourself? You have deceived me three times, and you still have not told me what really makes you so strong!”
16 Sa matag adlaw ginapugos niya si Samson pinaagi sa iyang mga pulong, ug gipugos niya siya pag-ayo nga naglaom nga siya mamatay.
Day after day she nagged him like that. He thought he would die from her nagging [IDM].
17 Busa gitug-anan siya ni Samson sa tanan ug miingon kaniya, “Wala gayod ako nagamitan ug labaha aron magupitan sukad masukad, tungod kay ako usa ka Nazareno alang sa Dios gikan pa sa taguangkan sa akong inahan. Kung kiskisan ang akong ulo, ang akong kusog mobiya kanako, ug maluya ako ug mahisama sa ubang mga lalaki.”
Finally Samson told her the truth. He said, “I have been set apart for God since the day I was born. And because of that, my hair has never been cut. If my hair were shaved off, my strength would be gone, and I would be as weak as other men.”
18 Sa dihang nakita ni Delilah nga nagsulti siya kaniya sa tinuod mahitungod sa tanan, gipatawag niya ang mga pangulo sa Pilistihanon, ug giingnan, “Balik kamo dinhi pag-usab, tungod kay gisultihan na niya ako sa tanang mga butang.” Unya ang mga pangulo sa Pilistihanon miadto kaniya nga nagdalag plata sa ilang mga kamot.
Delilah realized that this time he had told her the truth. So she summoned the Philistine leaders again, saying, “Come back one more time, because Samson has really told me everything [about why he is so strong]”. So the Philistine leaders returned and brought to Delilah the money [that they promised to give her].
19 Gipatulog niya si Samson sa iyang paa. Ug nagtawag siyag tawo aron nga magkiskis sa pito ka pungpong sa iyang buhok nga gisalapid, ug iyang gisugdan sa pagdumala siya, kay ang iyang kusog mibiya na man kaniya.
Again she lulled Samson to sleep, with his head in her lap. Then she called one of the Philistine men to come and shave off Samson’s hair. As he did that, Samson began to get weaker. And finally his strength was all gone.
20 Miingon siya, “Ang mga Pilistihanon anaa na kanimo, Samson! “Mibangon siya gikan sa iyang pagkatulog ug miingon, “Moikyas ako sama sa mga niaging panahon ug magkisikisi aron makalingkawas.'' Apan wala siya masayod nga si Yahweh mibiya na kaniya.
Then [after she tied him up], she called out, “Samson! The Philistines have come to capture you!” He woke up and thought, “I will do as I did before. I will shake [these ropes] off myself and be free!” But he did not realize that Yahweh had left him.
21 Gidakop siya sa mga Pilistihanon ug gilugit ang iyang mga mata. Gidala nila siya lugsong sa Gaza ug gikadinahan siyag kandadong bronsi. Gihimo siyang tigpatuyok ug galingang bato didto sa bilanggoan.
So the Philistine men seized him and gouged out his eyes. Then they took him to Gaza. There they put him in prison and bound him with bronze chains. They made him [turn a millstone to] grind grain [every day].
22 Apan ang iyang buhok naghinayhinay ug turok pag-usab human kini kiskisi.
But his hair started to grow again.
23 Ang mga pangulo sa Pilistihanon nagtigom aron maghalad ug dakong halad sa ilang dios nga si Dagon, ug aron maglipay. Miingon sila, “Ang atong dios nagpukan kang Samson, nga atong kaaway, ug ato siyang magunitan.”
[Several months later] the Philistine leaders celebrated a big festival. During the festival they offered sacrifices to their god Dagon. They praised him, saying, “Our god has enabled us to defeat our great enemy Samson!”
24 Sa dihang makita siya sa mga tawo, daygon nila ang ilang dios, kay nag-ingon sila, “Ang atong dios nagpildi sa atong kaaway ug gihatag siya kanato - ang tigguba sa atong nasod, nga nagpatay sa daghan kanato.
And when the other people saw Samson, they also praised their god Dagon, saying, “Samson ruined our crops and killed many of our people, but our god has put our enemy into our hands. Our god helped us to capture the one who has killed so many of us!”
25 Sa dihang nagsadya sila, miingon sila, “Tawga si Samson, aron pakataw-on kita niya.” Gitawag nila si Samson pagawas sa bilangoan ug gipakatawa niya sila. Gipatindog nila siya taliwala sa duha ka haligi.
By that time the people were half-drunk. They shouted, “Bring Samson out of the prison! Bring him here so that he can entertain us!” So they brought Samson from the prison and made fun of him. Then they made him stand in the center of the temple. They made him stand between the two pillars that held up the roof.
26 Giingnan ni Samson ang batan-ong lalaki nga naggunit sa iyang kamot, “Tugoti ako sa paghikap sa haligi diin gibutangan sa gambalay, aron nga makasandig ako niini.”
Samson said to the servant who was leading him by his hand, “Place my hands against the two pillars. I want to rest against them.”
27 Karon ang balay napunog mga lalaki ug mga babaye, Ang tanang pangulo sa Pilistihanon atua usab didto. Ang anaa sa atop mikabat sa 3, 000 ka mga tawo lalaki ug babaye, samtang nagtan-aw sila kang Samson nga naglingaw kanila.
At that time the temple was full of men and women. All the Philistine leaders were also there. And there were about 3,000 people on the roof, watching Samson and making fun of him.
28 Misangpit si Samson kang Yahweh ug miingon, “Ginoong Yahweh, hinumdomi ako! Palihog hatagi akog kusog niini lamang nga higayon, Dios, aron nga kapanimaslan ko sa usa lamang ka paghuyop ang mga Pilistihanon tungod sa ilang paglugit sa akong duha ka mata.”
Then Samson prayed, saying, “Yahweh, my Lord, think about me again! Please give me strength one more time, so that I may get revenge on the Philistines for gouging out my eyes!”
29 Gigunitan ni Samson ang duha ka haligi nga anaa sa taliwala diin napahiluna ang gambalay, ug nagsandig siya niini, ang usa ka haligi sa iyang tuong kamot, ug ang laing usa sa iyang wala.
Then Samson put his hands on the two center pillars of the temple. He put his right hand on one pillar and his left hand on the other pillar.
30 Miingon si Samson, “Tugoti ako nga mamatay uban sa mga Pilistihanon!” Mihunat siya sa makusog ug ang gambalay nahugno ngadto sa mga pangulo ug sa tanang tawo nga atua didto. Busa ang iyang napatay niadtong adlawa mas daghan pa kaysa sa panahon sa iyang pagkinabuhi.
Then he shouted [to God], “Let me die with the Philistines!”, and he pushed with all his strength. [The pillars collapsed], and the temple crashed down on the Philistine leaders and all the other Philistine people, [and they all died]. So Samson killed more people when he died than he had killed all during his life.
31 Unya ang iyang mga igsoong lalaki ug ang tanang anaa sa panimalay sa iyang amahan milugsong. Gikuha nila siya, ug gidala pagbalik ug gilubong tunga-tunga sa Zorah ug Eshtaol sa dapit nga gilubngan kang Manoah, nga iyang amahan. Nahimong maghuhukom si Samson sa Israel sulod sa 20 ka tuig.
Later his brothers and their relatives went down [from Zorah to Gaza] to get his body. They took it back home and buried it between Zorah and Eshtaol, at the place where Samson’s father Manoah was buried. Samson had been Israel’s leader for 20 years.
