Juan 6
1 Human niining mga butanga, miadto si Jesus sa pikas bahin sa Dagat sa Galilea, gitawag usab nga Dagat sa Tiberias.
Afterward, Jesus crossed the sea of Galilee, also called of Tiberias;
2 Ang dako nga panon nagsunod kaniya tungod kay nakita nila ang mga timaan nga iyang gihimo ngadto sa mga nagsakit.
and a great multitude followed him, because they had seen the miraculous cures which he had performed.
3 Mitungas si Jesus sa bukid ug nilingkod siya didto kauban ang iyang mga disipulo.
And Jesus went up on a mountain; where he sat down with his disciples.
4 (Karon ang Pagsaylo, ang kapistahan sa mga Judio, haduol na.)
Now the passover, the Jewish festival, was near.
5 Sa dihang mihangad si Jesus ug nakita ang dakong panon nga nagpadulong kaniya, miingon siya kang Felipe, “Asa man kita mopalit ug tinapay aron makakaon sila?”
Jesus, lifting up his eyes, and perceiving that a great multitude was flocking to him, said to Philip, Whence shall we buy bread to feed these people?
6 (Apan gisulti kini ni Jesus aron sulayan si Felipe, kay siya mismo nakahibalo kung unsa ang iyang buhaton.)
(This he said to try him; for he knew himself, what he was to do.)
7 Mitubag si Felipe kaniya, “Ang 200 nga denario nga kantidad sa tinapay dili paigo alang sa matag-usa bisan gamay.”
Philip answered, Two hundred denarii would not purchase bread enough to afford every one a morsel.
8 Ang usa sa mga disipulo, si Andres, ang igsoon ni Simon Pedro, miingon kang Jesus,
One of his disciples, Andrew, Simon Peter's brother, said to him,
9 “Adunay batang lalaki dinhi nga anaay lima ka tinapay nga sebada ug duha ka isda, apan unsa lamang kini taliwala sa kadaghanan?”
Here is a boy who has five barley loaves, and two small fishes; but what are they among so many?
10 Miingon si Jesus, “Palingkora ang mga tawo.” (Karon adunay daghan nga sagbot didtong dapita.) Busa nanglingkod ang katawhan, mga 5, 000 ang gidaghanon.
Jesus said, Make the men recline. Now, there was much grass in the place. So they reclined; in number about five thousand.
11 Unya gikuha ni Jesus ang mga tinapay ug ang mga isda ug human nagpasalamat, iya kining gihatag ngadto sa nanglingkod, kutob sa ilang gusto.
And Jesus took the loaves, and having given thanks, distributed them to those who had reclined. He gave them also of the fishes, as much as they would.
12 Sa dihang nabusog na ang mga tawo, miingon siya sa iyang mga disipulo, “Tapoka ang mga tinipik nga nahibilin, aron nga walay masayang.”
When they had eat sufficiently, he said to his disciples, Gather up the fragments which remain, that nothing be lost.
13 Busa gitapok nila kini ug napuno ang napulo ug duha ka bukag uban sa mga tinipik gikan sa lima ka tinapay nga sebada; ang mga tinipik nga salin gikan adtong nangaon.
They, therefore, gathered, and with the fragments which the people had left of the five barley loaves, they filled twelve baskets.
14 Unya, sa dihang ang mga tawo nakakita niini nga timaan nga iyang gibuhat, miingon sila, “Mao gayod kini ang propeta nga moabot sa kalibotan.”
When those men had seen the miracle which Jesus had wrought they said, This is certainly the prophet who comes into the world.
15 Sa dihang naamgohan ni Jesus nga moduol na sila ug mogunit kaniya pinaagi sa pinugos nga paagi aron himoon siyang hari, mihawa na usab siya ug mitungas sa bukid nga nag-inusara.
Then Jesus, knowing that they intended to come and carry him off, to make him king, withdrew again, alone, to the mountain.
16 Sa dihang gabii na, ang iyang mga disipulo nilugsong ngadto sa dagat.
In the evening, his disciples went to the sea,
17 Nisakay sila sa bangka, ug miadto sa dagat sa Capernaum. Niining higayona ngitngit na, ug si Jesus wala pa miadto kanila.
and having embarked, were passing by sea to Capernaum. It was now dark; and Jesus had not come to them.
18 Ug ang kusog nga hangin mihaguros, ug mikusog na ang balod sa dagat.
And the water was raised by a tempestuous wind.
19 Sa dihang nakabugsay na sila ug mga 25 o 30 ka stadia, nakita nila si Jesus nga naglakaw sa dagat ug nagapaduol sa bangka, ug nangahadlok sila.
When they had rowed about twenty-five or thirty furlongs, they observed Jesus walking on the sea, very near the bark, and were afraid.
20 Apan miingon siya kanila, “Ako kini! Ayaw kahadlok.”
But he said to them, It is I, be not afraid.
21 Unya andam sila sa pagdawat kaniya ngadto sa bangka, ug dihadiha ang bangka nakaabot na sa yuta nga diin mao ang ilang adtoan.
Then they gladly received him into the bark; and the bark was immediately at the place whither they were going.
22 Pagkasunod adlaw, ang panon nga nagtindog sa pikas bahin sa dagat nakakita nga walay laing bangka didto gawas sa usa, ug si Jesus wala misakay niini uban sa iyang mga disipulo apan ang iyang mga disipulo milakaw nga sila lamang.
On the next day, the people who were on the seaside, knowing that there had been but one boat there, and that Jesus went not into the boat with his disciples, who went alone,
23 Bisan paman niini, adunay pipila ka mga bangka nga miabot gikan sa Tiberias duol sa dapit diin sila nangaon sa tinapay human makahatag ug pasalamat ang Ginoo.
(other boats, however, arrived from Tiberias, nigh the place where they had eat, after the Lord had given thanks; )
24 Sa dihang nahibaloan sa panon nga wala si Jesus ni ang iyang mga disipulo didto, sila mismo nanakay sa mga bangka ug miadto sa Capernaum sa pagpangita kang Jesus.
knowing, besides, that neither Jesus nor his disciples were there, embarked, and went to Capernaum, seeking Jesus.
25 Human nila siya nakaplagan sa pikas bahin sa dagat, miingon sila kaniya, “Rabbi, kanus-a lang ka nakaabot dinhi?”
Having found him on the opposite shore, they said to him, Rabbi, when did you come hither?
26 Si Jesus mitubag kanila, nga nag-ingon, “Sa pagkatinuod, sa pagkatinuod, nangita kamo kanako, dili tungod kay nakakita kamo ug mga timaan, apan tungod kay nakakaon kamo ug pipila sa mga tinapay ug nangabusog.
Jesus answered, Most assuredly, I say to you, you seek me, not because you saw miracles, but because you eat of the loaves, and were satisfied.
27 Ayaw pagbuhat alang sa pagkaon nga mahanaw, apan pagbuhat alang sa pagkaon nga molahutay ngadto sa kinabuhing walay kataposan diin ihatag kaninyo sa Anak sa Tawo, kay ang Dios nga Amahan nagbutang sa iyang selyo ngadto kaniya.” (aiōnios g166)
Work not for the food which perishes, but for the food which endures through eternal life, which the Son of Man will give you; for to him the Father, that is, God, has given his attestation. (aiōnios g166)
28 Unya miingon sila kaniya, “Unsa man ang kinahanglan namong buhaton, aron nga among mahimo ang mga buhat sa Dios?”
They asked him, therefore, What are the works which God requires us to do?
29 Mitubag si Jesus ug miingon kanila, “Mao kini ang buhat sa Dios: aron nga kamo motuo sa usa nga iyang gipadala.”
Jesus answered, This is the work which God requires--that you believe on him whom he has sent forth.
30 Busa miingon sila kaniya, “Unya unsa man nga timaan ang imong buhaton, aron nga kami makakita ug motuo kanimo? Unsa man ang imong buhaton?
They replied, What miracles, then, do you, that seeing it, we may believe you? What do you perform?
31 Ang among mga amahan mikaon ug manna didto sa kamingawan, sama sa nahisulat, 'Gihatagan niya sila ug tinapay gikan sa langit aron kan-on.'”
Our fathers eat the manna in the desert; as it is written, "He gave them bread of heaven to eat."
32 Unya mitubag si Jesus kanila, “Sa pagkatinuod, sa pagkatinuod, dili si Moises ang naghatag kaninyo ug tinapay gikan sa langit, apan ang akong Amahan mao ang naghatag kaninyo sa tinuod nga tinapay gikan sa langit.
Jesus then said to them, Most assuredly, I say to you, Moses did not give you the bread of heaven: but my Father gives you the true bread of heaven:
33 Kay ang tinapay sa Dios mao ang mikanaog gikan sa langit ug naghatag ug kinabuhi ngadto sa kalibotan.”
for the bread of God is that which descends from heaven, and gives life to the world.
34 Busa miingon sila kaniya, “Sir, hatagi kami kanunay niining maong tinapay.”
They said, therefore, to him, Master, give us always this bread.
35 Miingon si Jesus kanila, “Ako ang tinapay sa kinabuhi; siya nga moduol kanako dili na gayod gutomon, ug siya nga motuo kanako dili na gayod uhawon.
Jesus answered, I am the bread of life. He who comes to me, shall never hunger; and he who believes on me, shall never thirst.
36 Apan sa pagkatinuod gisultihan ko kamo nga nakakita na kamo kanako, ug wala kamo mituo.
But, as I told you, though you have seen me, you do not believe.
37 Ang tanan nga ihatag sa Amahan kanako moduol kanako, ug siya nga moduol kanako dili gayod nako isalikway.
All the Father gives me, will come to me; and him who comes to me, I will not reject.
38 Kay mikanaog ako gikan sa langit, dili sa pagbuhat sa akong kaugalingon nga kabubut-on, apan sa iyang kabubut-on nga nagpadala kanako.
For I descended from heaven to do, not my own will, but the will of him who sent me.
39 Ug mao kini ang iyang kabubut-on nga nagpadala kanako, nga wala akoy usa nga mawala sa tanan niadtong iyang gihatag kanako, apan banhawon sila sa ulahi nga adlaw.
Now, this is the will of him who sent me, that I should lose none of all he has given me, but raise the whole again at the last day.
40 Kay mao kini ang kabubut-on sa akong Amahan, nga ang matag-usa nga makakita sa Anak ug motuo kaniya makabaton ug kinabuhing walay kataposan ug ako siyang banhawon sa ulahi nga adlaw. (aiōnios g166)
This is the will of him who sent me, that whoever recognizes the Son, and believes on him, should obtain eternal life, and that I should raise him again at the last day. (aiōnios g166)
41 Unya nagbagulbol ang mga Judio mahitungod kaniya tungod kay miingon siya, “Ako ang tinapay nga mikanaog gikan sa langit.”
The Jews then murmured against him, because he said, I am the bread which descended from heaven:
42 Miingon sila, “Dili ba kini nga Jesus ang anak ni Jose, nga ang amahan ug inahan nga nailhan nato? Unya giunsa niya pag-ingon karon nga, 'Mikanaog ako gikan sa langit'?”
and they said, Is not this Jesus, the son of Joseph, whose father and mother we know? How, then, does he say, I descended from heaven!
43 Mitubag si Jesus ug miingon kanila, “Hunonga ang pagbagulbol sa inyong mga kaugalingon.
Jesus answered, Murmur not amongst yourselves:
44 Walay bisan usa nga makaduol kanako gawas kung ipaduol siya sa Amahan nga nagpadala kanako, ug ako siyang banhawon sa ulahi nga adlaw.
no man can come to me, unless the Father, who has sent me, draw him; and him I will raise again at the last day.
45 Nahisulat kini diha sa mga propeta, “Ang tanan tudloan sa Dios.” Ang tanan nga nakadungog ug nakakat-on gikan sa Amahan moduol kanako.
It is written in the prophets, "They shall be taught of God." Every one who has heard, and learned from the Father, comes to me.
46 Dili nga aduna nay nakakita sa Amahan, gawas kaniya nga gikan sa Dios—siya nakakita sa Amahan.
Not that any man, except him who is from God, has seen the Father.
Most assuredly, I say to you, he who believes on me has eternal life. (aiōnios g166)
48 Ako ang tinapay sa kinabuhi.
I am the bread of life.
49 Ang inyong mga amahan nikaon sa manna didto sa kamingawan, ug sila namatay.
Your fathers eat the manna in the desert, and died.
50 Kini mao ang tinapay nga mikanaog gikan sa langit, aron nga ang usa ka tawo makakaon sa pipila niini ug dili mamatay.
Behold the bread which descended from heaven, that whosoever eats of it may not die.
51 Ako ang buhing tinapay nga mikanaog gikan sa langit. Kung si bisan kinsa nga mokaon sa pipila niini nga tinapay, mabuhi siya sa kahangtoran. Ang tinapay nga akong ihatag mao ang akong unod alang sa kinabuhi sa kalibotan.” (aiōn g165)
I am the living bread, which descended from heaven. Whosoever eats of this bread, shall live forever; and the bread that I will give, is my flesh, which I give for the life of the world. (aiōn g165)
52 Ang mga Judio nangasuko ug nagsugod na ug lalis, nga nag-ingon, “Unsaon daw paghatag niining tawhana sa iyang unod nganhi kanato aron kan-on?”
The Jews then debated among themselves, saying, How can this man give us his flesh to eat?
53 Unya miingon si Jesus kanila, “Sa pagkatinuod, sa pagkatinuod, gawas kung mokaon kamo sa unod sa Anak sa Tawo ug moinom sa iyang dugo, makabaton kamo ug kinabuhi sa inyong mga kaugalingon.
Jesus, therefore, said to them, Most assuredly, I say to you, unless you eat the flesh of the Son of Man, and drink his blood, you have not life in you.
54 Si bisan kinsa nga mokaon sa akong unod ug moinom sa akong dugo makabaton ug kinabuhing walay kataposan, ug banhawon nako siya sa ulahi nga adlaw. (aiōnios g166)
He that eats my flesh, and drinks my blood, has eternal life; and I will raise him again at the last day: (aiōnios g166)
55 Kay ang akong unod mao ang tinuod nga pagkaon, ug ang akong dugo mao ang tinuod nga ilimnon.
for my flesh is truly meat, and my blood is truly drink.
56 Siya nga mokaon sa akong unod ug moinom sa akong dugo magpabilin kanako, ug ako diha kaniya.
He who eats my flesh, and drinks my blood, abides in me, and I abide in him.
57 Sama nga ang buhi nga Amahan nagpadala kanako, ug ingon nga ako nabuhi tungod sa Amahan, busa siya nga mokaon kanako, siya usab mabuhi tungod kanako.
As the Father lives, who sent me; and I live by the Father; even so he, who feeds on me, shall live by me.
58 Mao kini ang tinapay nga mikanaog gikan sa langit, dili sama sa gikaon sa mga amahan ug namatay. Siya nga mokaon niini nga tinapay mabuhi sa kahangtoran.” (aiōn g165)
This is the bread which descended from heaven. It is not like what your fathers eat, for they died: he that eats this bread, shall live for ever. (aiōn g165)
59 Apan si Jesus miingon niining mga butanga didto sa sinagoga samtang nagtudlo siya didto sa Capernaum.
This discourse he spoke in the synagogue, teaching in Capernaum.
60 Unya daghan sa iyang mga disipulo nga nakadungog niini miingon, “Kini usa ka lisod nga pagtulon-an; kinsa man ang makadawat niini?”
Many of his disciples having heard it, said, This is hard doctrine; who can understand it?
61 Si Jesus, tungod kay nakahibalo siya sa iyang kaugalingon nga ang iyang mga disipulo nagbagulbol niini, miingon kanila, “Nalain ba kamo niini?
Jesus, knowing in himself that his disciples murmured at it, said to them, Does this offend you?
62 Unya unsa kaha kung makita ninyo ang Anak sa Tawo nga mokayab padulong kung asa siya kaniadto?
What if you should see the Son of Man reascending thither, where he was before?
63 Ang Espiritu mao ang naghatag ug kinabuhi; ang unod dili makapulos. Ang mga pulong nga akong gisulti kaninyo espiritu, ug sila kinabuhi.
It is the Spirit that quickens; the flesh profits nothing. The words which I speak to you, are spirit and life.
64 Apan adunay pipila kaninyo nga wala mituo.” Kay nakahibalo si Jesus gikan pa sa sinugdan kung kinsa ang dili motuo ug kinsa ang magbudhi kaniya.
But there are some of you who do not believe. (For Jesus knew from the beginning, who they were that did not believe, and who he was that would betray him.)
65 Miingon siya, “Kini tungod niini nga ako nagsulti kaninyo nga walay makaduol kanako gawas kung gitugot kini kaniya pinaagi sa Amahan.”
He added, Therefore, I said to you, that no man can come to me, unless it be given him by my Father.
66 Tungod niini, daghan sa iyang mga disipulo ang namiya ug wala na mikuyog uban niya.
From this time, many of his disciples withdrew, and accompanied him no longer.
67 Unya miingon si Jesus sa napulo ug duha, “Dili ninyo buot nga mopahawa usab, buot ba ninyo?”
Then said Jesus to the twelve, Will you also go away?
68 Si Simon Pedro mitubag kaniya, “Ginoo, kang kinsa man kami moadto? Anaa kanimo ang mga pulong sa kinabuhing walay kataposan, (aiōnios g166)
Simon Peter answered, Master, to whom should we go? You have the words of eternal life: (aiōnios g166)
69 ug nagtuo kami ug nahibalo nga ikaw ang Usa ka Balaan sa Dios.”
and we believe, and know that you are the Holy One of God.
70 Miingon si Jesus kanila, “Dili ba gipili ko kamo, ang napulo ug duha, ug ang usa kaninyo yawa?”
Jesus answered them, Have not I chosen you twelve? yet one of you is a spy.
71 Karon nagsulti siya mahitungod kang Judas nga anak ni Simon Iscariote, kay siya man gayod, ang usa sa napulo ug duha, nga magbudhi kang Jesus.
He meant Judas Iscariot, son of Simon; for it was he who was to betray him, though he was one of the twelve.
