Juan 6
1 Human niining mga butanga, miadto si Jesus sa pikas bahin sa Dagat sa Galilea, gitawag usab nga Dagat sa Tiberias.
After this, Jesus crossed to the other side of the Sea of Galilee (that is, the Sea of Tiberias).
2 Ang dako nga panon nagsunod kaniya tungod kay nakita nila ang mga timaan nga iyang gihimo ngadto sa mga nagsakit.
A large crowd followed Him because they saw the signs He was performing on the sick.
3 Mitungas si Jesus sa bukid ug nilingkod siya didto kauban ang iyang mga disipulo.
Then Jesus went up on the mountain and sat down with His disciples.
4 (Karon ang Pagsaylo, ang kapistahan sa mga Judio, haduol na.)
Now the Jewish Feast of the Passover was near.
5 Sa dihang mihangad si Jesus ug nakita ang dakong panon nga nagpadulong kaniya, miingon siya kang Felipe, “Asa man kita mopalit ug tinapay aron makakaon sila?”
When Jesus looked up and saw a large crowd coming toward Him, He said to Philip, “Where can we buy bread for these people to eat?”
6 (Apan gisulti kini ni Jesus aron sulayan si Felipe, kay siya mismo nakahibalo kung unsa ang iyang buhaton.)
But He was asking this to test him, for He knew what He was about to do.
7 Mitubag si Felipe kaniya, “Ang 200 nga denario nga kantidad sa tinapay dili paigo alang sa matag-usa bisan gamay.”
Philip answered, “Two hundred denarii would not buy enough bread for each of them to have a small piece.”
8 Ang usa sa mga disipulo, si Andres, ang igsoon ni Simon Pedro, miingon kang Jesus,
One of His disciples, Andrew, Simon Peter’s brother, said to Him,
9 “Adunay batang lalaki dinhi nga anaay lima ka tinapay nga sebada ug duha ka isda, apan unsa lamang kini taliwala sa kadaghanan?”
“Here is a boy with five barley loaves and two small fish. But what difference will these make among so many?”
10 Miingon si Jesus, “Palingkora ang mga tawo.” (Karon adunay daghan nga sagbot didtong dapita.) Busa nanglingkod ang katawhan, mga 5, 000 ang gidaghanon.
“Have the people sit down,” Jesus said. Now there was plenty of grass in that place, so the men sat down, about five thousand of them.
11 Unya gikuha ni Jesus ang mga tinapay ug ang mga isda ug human nagpasalamat, iya kining gihatag ngadto sa nanglingkod, kutob sa ilang gusto.
Then Jesus took the loaves and the fish, gave thanks, and distributed to those who were seated as much as they wanted.
12 Sa dihang nabusog na ang mga tawo, miingon siya sa iyang mga disipulo, “Tapoka ang mga tinipik nga nahibilin, aron nga walay masayang.”
And when everyone was full, He said to His disciples, “Gather the pieces that are left over, so that nothing will be wasted.”
13 Busa gitapok nila kini ug napuno ang napulo ug duha ka bukag uban sa mga tinipik gikan sa lima ka tinapay nga sebada; ang mga tinipik nga salin gikan adtong nangaon.
So they collected them and filled twelve baskets with the pieces of the five barley loaves left over by those who had eaten.
14 Unya, sa dihang ang mga tawo nakakita niini nga timaan nga iyang gibuhat, miingon sila, “Mao gayod kini ang propeta nga moabot sa kalibotan.”
When the people saw the sign that Jesus had performed, they began to say, “Truly this is the Prophet who is to come into the world.”
15 Sa dihang naamgohan ni Jesus nga moduol na sila ug mogunit kaniya pinaagi sa pinugos nga paagi aron himoon siyang hari, mihawa na usab siya ug mitungas sa bukid nga nag-inusara.
Then Jesus, realizing that they were about to come and make Him king by force, withdrew again to a mountain by Himself.
16 Sa dihang gabii na, ang iyang mga disipulo nilugsong ngadto sa dagat.
When evening came, His disciples went down to the sea,
17 Nisakay sila sa bangka, ug miadto sa dagat sa Capernaum. Niining higayona ngitngit na, ug si Jesus wala pa miadto kanila.
got into a boat, and started across the sea to Capernaum. It was already dark, and Jesus had not yet gone out to them.
18 Ug ang kusog nga hangin mihaguros, ug mikusog na ang balod sa dagat.
A strong wind was blowing, and the sea grew agitated.
19 Sa dihang nakabugsay na sila ug mga 25 o 30 ka stadia, nakita nila si Jesus nga naglakaw sa dagat ug nagapaduol sa bangka, ug nangahadlok sila.
When they had rowed about three or four miles, they saw Jesus approaching the boat, walking on the sea—and they were terrified.
20 Apan miingon siya kanila, “Ako kini! Ayaw kahadlok.”
But Jesus spoke up: “It is I; do not be afraid.”
21 Unya andam sila sa pagdawat kaniya ngadto sa bangka, ug dihadiha ang bangka nakaabot na sa yuta nga diin mao ang ilang adtoan.
Then they were willing to take Him into the boat, and at once the boat reached the shore where they were heading.
22 Pagkasunod adlaw, ang panon nga nagtindog sa pikas bahin sa dagat nakakita nga walay laing bangka didto gawas sa usa, ug si Jesus wala misakay niini uban sa iyang mga disipulo apan ang iyang mga disipulo milakaw nga sila lamang.
The next day, the crowd that had remained on the other side of the sea realized that only one boat had been there, and that Jesus had not boarded it with His disciples, but they had gone away alone.
23 Bisan paman niini, adunay pipila ka mga bangka nga miabot gikan sa Tiberias duol sa dapit diin sila nangaon sa tinapay human makahatag ug pasalamat ang Ginoo.
However, some boats from Tiberias landed near the place where the people had eaten the bread after the Lord had given thanks.
24 Sa dihang nahibaloan sa panon nga wala si Jesus ni ang iyang mga disipulo didto, sila mismo nanakay sa mga bangka ug miadto sa Capernaum sa pagpangita kang Jesus.
So when the crowd saw that neither Jesus nor His disciples were there, they got into the boats and went to Capernaum to look for Him.
25 Human nila siya nakaplagan sa pikas bahin sa dagat, miingon sila kaniya, “Rabbi, kanus-a lang ka nakaabot dinhi?”
When they found Him on the other side of the sea, they asked Him, “Rabbi, when did You get here?”
26 Si Jesus mitubag kanila, nga nag-ingon, “Sa pagkatinuod, sa pagkatinuod, nangita kamo kanako, dili tungod kay nakakita kamo ug mga timaan, apan tungod kay nakakaon kamo ug pipila sa mga tinapay ug nangabusog.
Jesus replied, “Truly, truly, I tell you, it is not because you saw these signs that you are looking for Me, but because you ate the loaves and had your fill.
27 Ayaw pagbuhat alang sa pagkaon nga mahanaw, apan pagbuhat alang sa pagkaon nga molahutay ngadto sa kinabuhing walay kataposan diin ihatag kaninyo sa Anak sa Tawo, kay ang Dios nga Amahan nagbutang sa iyang selyo ngadto kaniya.” (aiōnios g166)
Do not work for food that perishes, but for food that endures to eternal life, which the Son of Man will give you. For on Him God the Father has placed His seal of approval.” (aiōnios g166)
28 Unya miingon sila kaniya, “Unsa man ang kinahanglan namong buhaton, aron nga among mahimo ang mga buhat sa Dios?”
Then they inquired, “What must we do to perform the works of God?”
29 Mitubag si Jesus ug miingon kanila, “Mao kini ang buhat sa Dios: aron nga kamo motuo sa usa nga iyang gipadala.”
Jesus replied, “The work of God is this: to believe in the One He has sent.”
30 Busa miingon sila kaniya, “Unya unsa man nga timaan ang imong buhaton, aron nga kami makakita ug motuo kanimo? Unsa man ang imong buhaton?
So they asked Him, “What sign then will You perform, so that we may see it and believe You? What will You do?
31 Ang among mga amahan mikaon ug manna didto sa kamingawan, sama sa nahisulat, 'Gihatagan niya sila ug tinapay gikan sa langit aron kan-on.'”
Our fathers ate the manna in the wilderness, as it is written: ‘He gave them bread from heaven to eat.’”
32 Unya mitubag si Jesus kanila, “Sa pagkatinuod, sa pagkatinuod, dili si Moises ang naghatag kaninyo ug tinapay gikan sa langit, apan ang akong Amahan mao ang naghatag kaninyo sa tinuod nga tinapay gikan sa langit.
Jesus said to them, “Truly, truly, I tell you, it was not Moses who gave you the bread from heaven, but it is My Father who gives you the true bread from heaven.
33 Kay ang tinapay sa Dios mao ang mikanaog gikan sa langit ug naghatag ug kinabuhi ngadto sa kalibotan.”
For the bread of God is He who comes down from heaven and gives life to the world.”
34 Busa miingon sila kaniya, “Sir, hatagi kami kanunay niining maong tinapay.”
“Sir,” they said, “give us this bread at all times.”
35 Miingon si Jesus kanila, “Ako ang tinapay sa kinabuhi; siya nga moduol kanako dili na gayod gutomon, ug siya nga motuo kanako dili na gayod uhawon.
Jesus answered, “I am the bread of life. Whoever comes to Me will never hunger, and whoever believes in Me will never thirst.
36 Apan sa pagkatinuod gisultihan ko kamo nga nakakita na kamo kanako, ug wala kamo mituo.
But as I stated, you have seen Me and still you do not believe.
37 Ang tanan nga ihatag sa Amahan kanako moduol kanako, ug siya nga moduol kanako dili gayod nako isalikway.
Everyone the Father gives Me will come to Me, and the one who comes to Me I will never drive away.
38 Kay mikanaog ako gikan sa langit, dili sa pagbuhat sa akong kaugalingon nga kabubut-on, apan sa iyang kabubut-on nga nagpadala kanako.
For I have come down from heaven, not to do My own will, but to do the will of Him who sent Me.
39 Ug mao kini ang iyang kabubut-on nga nagpadala kanako, nga wala akoy usa nga mawala sa tanan niadtong iyang gihatag kanako, apan banhawon sila sa ulahi nga adlaw.
And this is the will of Him who sent Me, that I shall lose none of those He has given Me, but raise them up at the last day.
40 Kay mao kini ang kabubut-on sa akong Amahan, nga ang matag-usa nga makakita sa Anak ug motuo kaniya makabaton ug kinabuhing walay kataposan ug ako siyang banhawon sa ulahi nga adlaw. (aiōnios g166)
For it is My Father’s will that everyone who looks to the Son and believes in Him shall have eternal life, and I will raise him up at the last day.” (aiōnios g166)
41 Unya nagbagulbol ang mga Judio mahitungod kaniya tungod kay miingon siya, “Ako ang tinapay nga mikanaog gikan sa langit.”
At this, the Jews began to grumble about Jesus because He had said, “I am the bread that came down from heaven.”
42 Miingon sila, “Dili ba kini nga Jesus ang anak ni Jose, nga ang amahan ug inahan nga nailhan nato? Unya giunsa niya pag-ingon karon nga, 'Mikanaog ako gikan sa langit'?”
They were asking, “Is this not Jesus, the son of Joseph, whose father and mother we know? How then can He say, ‘I have come down from heaven?’”
43 Mitubag si Jesus ug miingon kanila, “Hunonga ang pagbagulbol sa inyong mga kaugalingon.
“Stop grumbling among yourselves,” Jesus replied.
44 Walay bisan usa nga makaduol kanako gawas kung ipaduol siya sa Amahan nga nagpadala kanako, ug ako siyang banhawon sa ulahi nga adlaw.
“No one can come to Me unless the Father who sent Me draws him, and I will raise him up at the last day.
45 Nahisulat kini diha sa mga propeta, “Ang tanan tudloan sa Dios.” Ang tanan nga nakadungog ug nakakat-on gikan sa Amahan moduol kanako.
It is written in the Prophets: ‘And they will all be taught by God.’ Everyone who has heard the Father and learned from Him comes to Me—
46 Dili nga aduna nay nakakita sa Amahan, gawas kaniya nga gikan sa Dios—siya nakakita sa Amahan.
not that anyone has seen the Father except the One who is from God; only He has seen the Father.
Truly, truly, I tell you, he who believes has eternal life. (aiōnios g166)
48 Ako ang tinapay sa kinabuhi.
I am the bread of life.
49 Ang inyong mga amahan nikaon sa manna didto sa kamingawan, ug sila namatay.
Your fathers ate the manna in the wilderness, yet they died.
50 Kini mao ang tinapay nga mikanaog gikan sa langit, aron nga ang usa ka tawo makakaon sa pipila niini ug dili mamatay.
This is the bread that comes down from heaven, so that anyone may eat of it and not die.
51 Ako ang buhing tinapay nga mikanaog gikan sa langit. Kung si bisan kinsa nga mokaon sa pipila niini nga tinapay, mabuhi siya sa kahangtoran. Ang tinapay nga akong ihatag mao ang akong unod alang sa kinabuhi sa kalibotan.” (aiōn g165)
I am the living bread that came down from heaven. If anyone eats of this bread, he will live forever. And this bread, which I will give for the life of the world, is My flesh.” (aiōn g165)
52 Ang mga Judio nangasuko ug nagsugod na ug lalis, nga nag-ingon, “Unsaon daw paghatag niining tawhana sa iyang unod nganhi kanato aron kan-on?”
At this, the Jews began to argue among themselves, “How can this man give us His flesh to eat?”
53 Unya miingon si Jesus kanila, “Sa pagkatinuod, sa pagkatinuod, gawas kung mokaon kamo sa unod sa Anak sa Tawo ug moinom sa iyang dugo, makabaton kamo ug kinabuhi sa inyong mga kaugalingon.
So Jesus said to them, “Truly, truly, I tell you, unless you eat the flesh and drink the blood of the Son of Man, you have no life in you.
54 Si bisan kinsa nga mokaon sa akong unod ug moinom sa akong dugo makabaton ug kinabuhing walay kataposan, ug banhawon nako siya sa ulahi nga adlaw. (aiōnios g166)
Whoever eats My flesh and drinks My blood has eternal life, and I will raise him up at the last day. (aiōnios g166)
55 Kay ang akong unod mao ang tinuod nga pagkaon, ug ang akong dugo mao ang tinuod nga ilimnon.
For My flesh is real food, and My blood is real drink.
56 Siya nga mokaon sa akong unod ug moinom sa akong dugo magpabilin kanako, ug ako diha kaniya.
Whoever eats My flesh and drinks My blood remains in Me, and I in him.
57 Sama nga ang buhi nga Amahan nagpadala kanako, ug ingon nga ako nabuhi tungod sa Amahan, busa siya nga mokaon kanako, siya usab mabuhi tungod kanako.
Just as the living Father sent Me and I live because of the Father, so also the one who feeds on Me will live because of Me.
58 Mao kini ang tinapay nga mikanaog gikan sa langit, dili sama sa gikaon sa mga amahan ug namatay. Siya nga mokaon niini nga tinapay mabuhi sa kahangtoran.” (aiōn g165)
This is the bread that came down from heaven. Unlike your fathers, who ate the manna and died, the one who eats this bread will live forever.” (aiōn g165)
59 Apan si Jesus miingon niining mga butanga didto sa sinagoga samtang nagtudlo siya didto sa Capernaum.
Jesus said this while teaching in the synagogue in Capernaum.
60 Unya daghan sa iyang mga disipulo nga nakadungog niini miingon, “Kini usa ka lisod nga pagtulon-an; kinsa man ang makadawat niini?”
On hearing it, many of His disciples said, “This is a difficult teaching. Who can accept it?”
61 Si Jesus, tungod kay nakahibalo siya sa iyang kaugalingon nga ang iyang mga disipulo nagbagulbol niini, miingon kanila, “Nalain ba kamo niini?
Aware that His disciples were grumbling about this teaching, Jesus asked them, “Does this offend you?
62 Unya unsa kaha kung makita ninyo ang Anak sa Tawo nga mokayab padulong kung asa siya kaniadto?
Then what will happen if you see the Son of Man ascend to where He was before?
63 Ang Espiritu mao ang naghatag ug kinabuhi; ang unod dili makapulos. Ang mga pulong nga akong gisulti kaninyo espiritu, ug sila kinabuhi.
The Spirit gives life; the flesh profits nothing. The words I have spoken to you are spirit and they are life.
64 Apan adunay pipila kaninyo nga wala mituo.” Kay nakahibalo si Jesus gikan pa sa sinugdan kung kinsa ang dili motuo ug kinsa ang magbudhi kaniya.
However, there are some of you who do not believe.” (For Jesus had known from the beginning which of them did not believe and who would betray Him.)
65 Miingon siya, “Kini tungod niini nga ako nagsulti kaninyo nga walay makaduol kanako gawas kung gitugot kini kaniya pinaagi sa Amahan.”
Then Jesus said, “This is why I told you that no one can come to Me unless the Father has granted it to him.”
66 Tungod niini, daghan sa iyang mga disipulo ang namiya ug wala na mikuyog uban niya.
From that time on many of His disciples turned back and no longer walked with Him.
67 Unya miingon si Jesus sa napulo ug duha, “Dili ninyo buot nga mopahawa usab, buot ba ninyo?”
So Jesus asked the Twelve, “Do you want to leave too?”
68 Si Simon Pedro mitubag kaniya, “Ginoo, kang kinsa man kami moadto? Anaa kanimo ang mga pulong sa kinabuhing walay kataposan, (aiōnios g166)
Simon Peter replied, “Lord, to whom would we go? You have the words of eternal life. (aiōnios g166)
69 ug nagtuo kami ug nahibalo nga ikaw ang Usa ka Balaan sa Dios.”
We believe and know that You are the Holy One of God.”
70 Miingon si Jesus kanila, “Dili ba gipili ko kamo, ang napulo ug duha, ug ang usa kaninyo yawa?”
Jesus answered them, “Have I not chosen you, the Twelve? Yet one of you is a devil!”
71 Karon nagsulti siya mahitungod kang Judas nga anak ni Simon Iscariote, kay siya man gayod, ang usa sa napulo ug duha, nga magbudhi kang Jesus.
He was speaking about Judas, the son of Simon Iscariot. For although Judas was one of the Twelve, he was later to betray Jesus.
