Juan 11
1 Karon adunay usa ka tawo nga ginganlan ug Lazaro nga nagsakit. Siya gikan sa Betania, ang baryo ni Maria ug sa iyang igsoon nga si Marta.
A man named Lazarus was sick. He lived in Bethany with his sisters Mary and Martha.
2 Si Maria mao ang nagdihog sa Ginoo ug mira ug nagpahid sa tiil uban sa iyang buhok, ang iyang igsoon nga si Lazaro nagsakit.
Mary was the one who had anointed the Lord with perfume and wiped his feet with her hair. It was her brother Lazarus who was sick.
3 Ang managsoong babaye nagpadala ngadto kang Jesus, nga nag-ingon, “Ginoo, tan-awa, ang imong hinigugma nagsakit.”
So the sisters sent a message to Jesus: “Lord, your close friend is sick.”
4 Sa dihang si Jesus nakadungog niini, siya miingon, “Kining sakita dili alang sa kamatayon, apan alang hinuon kini sa kahimayaan sa Dios aron nga ang Anak sa Dios mahimaya pinaagi niini.”
When Jesus heard the news he said, “The end result of this sickness will not be death. Through this God's glory will be revealed so that the Son of God may be glorified.”
5 Karon gihigugma ni Jesus si Marta ug ang iyang igsoon nga babaye ug si Lazaro.
Even though Jesus loved Martha, Mary, and Lazarus,
6 Busa sa dihang nadungog niya nga si Lazaro nagsakit, si Jesus nagpabilin pa ug duha ka adlaw sa dapit kung asa siya.
and had heard that Lazarus was sick, he remained where he was for two more days.
7 Unya human niini, siya miingon sa mga disipulo, “Mangadto kita sa Judea pag-usab.”
Then he told the disciples, “Let's return to Judea.”
8 Ang mga disipulo miingon kaniya, “Rabbi, sa pagkakaron ang mga Judio nagasulay sa pagbato kanimo, ug buot gihapon ka mobalik pag-usab didto?”
The disciples replied, “Rabbi, just a few days ago the Jews were trying to stone you. Do you really want to go back there now?”
9 Si Jesus mitubag, “Dili ba dose ka oras ang usa ka adlaw? Kung adunay usa nga molakaw panahon sa adlaw, siya dili mapandol, tungod kay siya makakita pinaagi sa kahayag niining kalibotan.
“Aren't there twelve hours in a day?” Jesus replied.
10 Apan, kung siya molakaw sa kangitngit, siya mapandol tungod kay wala kaniya ang kahayag.
“If you walk during the day you don't stumble because you can see where you're going by the light of this world. But if you walk during the night you stumble because you have no light.”
11 Siya misulti niining mga butanga, ug human niining mga butanga, siya miingon kanila, “Ang atong higala nga si Lazaro natulog, apan ako moadto aron nga ako siyang pukawon sa pagkatulog.”
After telling them this, he said, “Our friend Lazarus has fallen asleep, but I'm going to go there and wake him up!”
12 Busa ang mga disipulo miingon kaniya, “Ginoo, kung natulog lang siya, siya maulian.”
The disciples said, “Lord, if he's sleeping then he'll get better.”
13 Karon si Jesus naghisgot sa iyang kamatayon, apan sila naghunahuna nga siya naghisgot mahitungod sa pagpahulay nga pagkatulog.
Jesus had been referring to the death of Lazarus, but the disciples thought he meant actual sleep.
14 Unya si Jesus miingon kanila sa klaro, “Patay na si Lazaro.
So Jesus told them plainly, “Lazarus is dead.
15 Ako nalipay, alang sa inyong kaayohan, nga ako wala didto aron kamo motuo. Mangadto kita kaniya.”
For your sake I'm glad I wasn't there, because now you will be able to trust in me. Let's go and see him.”
16 Si Tomas, nga gitawag nga Didymus, miingon sa iyang kauban nga mga disipulo, “Mangadto usab kita aron nga mamatay kita uban kang Jesus.”
Thomas, the Twin, said to his fellow-disciples, “Let's go too so we can die with him.”
17 Sa dihang miabot si Jesus, nasayran niya nga si Lazaro gilubong upat na kaadlaw ang milabay.
When he arrived, Jesus learned that Lazarus had been in the tomb for four days.
18 Ang Betania duol sa Jerusalem, 15 ka estadya ang gilay-on.
Bethany was just two miles from Jerusalem,
19 Daghan ang mga Judio nga miadto kang Marta ug kang Maria, alang sa paghupay kanila mahitungod sa ilang igsoon.
and many Jews had come to console Mary and Martha at the loss of their brother.
20 Unya si Marta, sa dihang nakadungog siya nga si Jesus moabot, miadto aron sa pagpakigkita kaniya, apan si Maria naglingkod didto sa balay.
When Martha found out that Jesus was coming, she went to meet him, but Mary stayed at home.
21 Unya si Marta miingon kang Jesus, “Ginoo, kung ania ka pa unta dinhi, ang akong igsoon dili unta namatay.
Martha said to Jesus, “Lord, if you'd been here, my brother wouldn't have died.
22 Bisan karon, ako nasayod nga bisan unsa nga imong pangayuon gikan sa Dios, iyang igahatag kanimo.”
But I'm certain that even now God will give you whatever you ask.”
23 Si Jesus miingon kaniya, “Ang imong igsoon mabuhi pag-usab.”
Jesus told her, “Your brother will rise again.”
24 Si Marta miingon kaniya, “Ako nasayod nga siya mabuhi pag-usab panahon sa pagbanhaw sa kataposang adlaw.”
“I know he will rise again in the resurrection at the last day,” Martha answered.
25 Si Jesus miingon kaniya, “Ako ang pagkabanhaw ug ang kinabuhi; siya nga nagatuo kanako, bisan pa kung siya mamatay, mabuhi;
Jesus said, “I am the resurrection and the life. Those who trust in me will live, even though they die.
All who live in me and trust in me will never die. Do you believe this?” (aiōn g165)
27 Siya miingon ngadto kaniya, “Oo, Ginoo, nagtuo ako nga ikaw ang Cristo, ang Anak sa Dios, nga moabot sa kalibotan.”
“Yes, Lord,” she replied, “I believe you are the Messiah, the Son of God, the one expected to come to this world.”
28 Sa dihang siya miingon niini, siya mipalayo ug gitawag ang iyang igsoon nga si Maria sa tago. Siya miingon, “Ang magtutudlo ania ug siya nagtawag kanimo.”
When she had said this, she went and told her sister Mary in private, “The Teacher's here, and asking to see you.”
29 Sa dihang nadungog niya kini, siya mitindog dayon ug miadto kaniya.
As soon as she heard, Mary quickly got up and went to see him.
30 Karon wala pa moadto si Jesus sa baryo apan anaa pa gihapon diin si Marta nakigkita kaniya.
Jesus hadn't arrived in the village yet. He was still at the place where Martha had met him.
31 Busa sa dihang ang mga Judio, nga uban kaniya sa iyang balay ug kadtong naghupay kaniya, nakakita kang Maria nga nagdali ug tindog ug migawas, sila misunod kaniya, nga naghunahuna nga moadto siya sa lubong aron magbakho didto.
The Jews who had been comforting Mary in the home saw how she'd got up quickly and left. So they followed her, thinking she was going to the tomb to weep there.
32 Unya sa dihang si Maria, miabot ug nakakita kang Jesus, miluhod siya sa iyang tiilan ug miingon kaniya, “Ginoo, kung ania ka pa unta dinhi, dili unta mamatay ang akong igsoon.”
When Mary arrived at the place where Jesus was and saw him, she fell at his feet and said, “Lord, if you'd been here, my brother wouldn't have died.”
33 Sa dihang nakita siya ni Jesus nga naghilak, ug ang mga Judio nga mikuyog kaniya naghilak usab, natandog pag-ayo ang iyang espiritu ug nabalaka;
When Jesus saw her crying, and the Jews who had come with her crying as well, he was very troubled and upset.
34 siya miingon, “Asa ninyo siya gibutang?” Sila miingon kaniya, “Ginoo, anhi ug tan-awa.”
“Where have you laid him?” he asked. They replied, “Lord, come and see.”
35 Mihilak si Jesus.
Then Jesus cried too.
36 Unya ang mga Judio miingon, “Tan-awa unsa kadako ang iyang paghigugma kang Lazaro!”
“See how much he loved him,” the Jews said.
37 Apan ang pipila kanila miingon, “Dili ba kining tawhana nga maoy nag-abli sa mga mata sa usa ka buta nga tawo, makahimo usab niining tawhana nga dili mamatay?”
But some of them said, “If he could open the eyes of a blind man, couldn't he have kept Lazarus from dying?”
38 Unya si Jesus usab, natandog pag-ayo ang iyang kaugalingon, miadto sa lubnganan. Usa kini ka langob, ug usa ka bato ang nakaali niini.
Very troubled, Jesus went to the tomb. It was a cave with a large stone placed at the entrance.
39 Si Jesus miingon, “Kuhaa kanang bato.” Si Marta, nga igsoon ni Lazaro, nga namatay, miingon kang Jesus, “Ginoo, niining higayona ang lawas nalata na, kay siya upat naman kaadlaw nga namatay.”
“Remove the stone,” Jesus told them. But Martha, the dead man's sister, said, “Lord, by now there will be a terrible smell, for he's been dead for four days.”
40 Si Jesus miingon kaniya, “Wala ba ako nag-ingon kanimo nga, kung ikaw motuo, ikaw makakita sa himaya sa Dios?”
“Didn't I tell you that if you trusted me you would see God's glory?” Jesus replied.
41 Busa ilang gikuha ang bato. Naghangad si Jesus ug miingon, “Amahan, ako nagpasalamat kanimo nga ikaw naminaw kanako.
So they removed the stone. Jesus looked heavenwards, and said, “Father, thank you for listening to me.
42 Ako nasayod nga ikaw kanunay gayod nagapaminaw kanako, apan tungod ug alang sa mga panon nga nagtindog palibot kanako nga ako maga-ingon niini, aron nga sila motuo nga ikaw nagpadala kanako.”
I know you always listen to me. I said this because of the crowd standing here so that they will believe that you sent me.”
43 Human kini niya gisulti, misinggit siya uban ang kusog nga tingog, “Lazaro, gawas!”
After saying this, Jesus shouted, “Lazarus, come out!”
44 Ang patay nga tawo migawas; ang iyang mga tiil ug mga kamot nagapos sa panapton, ang iyang nawong halos naputos ug panapton. Si Jesus miingon kanila, “Badbari ug palakawa siya.”
The dead man came out, his hands and feet bound with strips of linen, and with a cloth around his face. “Unbind him and set him free,” Jesus told them.
45 Unya daghan sa mga Judio nga miadto kang Maria ug nakakita kung unsa ang gibuhat ni Jesus, mituo kaniya;
Consequently many of the Jews who had come to comfort Mary and who saw what Jesus did put their trust in him.
46 apan ang pipila kanila miadto sa mga Pariseo ug nag-ingon kanila sa mga butang nga gibuhat ni Jesus.
But others went to the Pharisees and told them what Jesus had done.
47 Unya ang pangulong pari ug ang mga Pariseo gitigom ang konseho ug miingon, “Unsa ang atong pagabuhaton?” Kining tawhana daghan na ang gibuhat nga mga timaan.
Then the chief priests and the Pharisees called a meeting of the ruling council. “What shall we do?” they asked. “This man is doing many miracles.
48 Kung ato siyang pasagdan sama niini, ang tanan motuo kaniya; ang mga Romano moanhi ug ilugon ang atong dapit ug ang atong nasod.”
If we allow him to continue, everybody will believe in him, and then the Romans will destroy both the Temple and our status as a nation.”
49 Bisan pa niini, ang usa ka tawo sa ilang taliwala, si Caiafas, ang labaw nga pari niadto nga tuig, miingon kanila, “Wala kamoy nasayran.
“You don't understand anything!” said Caiaphas, who was high priest that year.
50 Wala ninyo gihunahuna nga kini mas maayo alang kaninyo nga ang usa ka tawo mamatay alang sa katawhan kaysa ang tibuok nga nasod mahanaw.”
“Can't you see that it's better for you that one man die for the people so that the whole nation won't be destroyed?”
51 Karon nagsulti siya niini dili gikan sa iyang kaugalingon. Hinuon, ingon nga labaw'ng pari niadtong tuiga, iyang gitagna nga si Jesus mamatay alang sa nasod;
He didn't say this on his own behalf, but as chief priest that year he was prophesying that Jesus would die for the nation.
52 ug dili lamang alang sa nasod, apan aron nga ang mga anak sa Dios nga nagkatibulaag kinahanglan mahiusa.
And this was not just for the Jewish nation, but for all the scattered children of God so that they might be gathered together and be made into one.
53 Busa gikan niadtong adlawa nagplano sila kung unsaon nila pagpatay si Jesus.
From that time on they plotted how they might kill Jesus.
54 Wala na si Jesus naglakaw nga dayag taliwala sa mga Judio, apan mibiya siya gikan didto paingon sa dapit nga duol sa kamingawan paingon sa lungsod nga gitawag ug Ephraim. Didto nagpabilin siya kauban ang mga disipulo.
So Jesus did not travel openly among the Jews but went to a town called Ephraim in the region near the desert and stayed there with his disciples.
55 Karon ang Pagsaylo sa mga Judio haduol na, ug daghan ang mitungas sa Jerusalem gikan sa mga dapit sa wala pa ang Pagsaylo aron sa pagputli sa ilang mga kaugalingon.
It was nearly time for the Jewish Passover, and many people went from the countryside to Jerusalem to purify themselves for the Passover.
56 Sila nangita kang Jesus, ug nag-istoryahanay sa usag-usa samtang sila nanindog sa templo, “Unsay inyong hunahuna? Nga dili siya moadto sa kapistahan?”
People were looking for Jesus and talking about him as they stood in the Temple. “What do you think?” they asked each other. “Isn't he coming to the festival?”
57 Karon ang mga pangulong pari ug ang mga Pariseo mihatag ug mando nga kung adunay nasayod kung asa si Jesus, kinahanglan siya mosumbong niini aron nga sila modakop kaniya.
The chief priests and the Pharisees had given orders that anyone who knew where Jesus was should report it so they could arrest him.
