Job 36
1 Mipadayon si Elihu ug miingon,
Elihu [finished by] saying this:
2 Tugoti ako sa pagsulti sa makadiyut, ug ipakita ko kanimo ang pipila ka mga butang tungod kay aduna pa gayod akoy masulti aron sa pagpanalipod ngadto sa Dios.
“[Job, ] be patient with me a little longer, because I have something else to teach you. I have something else to say that God [wants you to know].
3 Nakuha ko ang akong kaalam gikan sa halayo nga dapit; Giila ko nga ang pagkamatarong iyaha sa akong Magbubuhat.
I will tell you what I have learned from many sources, in order to show that God, my creator, is just/fair.
4 Sa pagkatinuod, ang akong mga pulong dili bakak; usa ka tawo nga hingkod ug kahibalo ang uban kanimo.
I am not saying anything to you that is false; I, who am standing in front of you, am someone who understands things (very well/perfectly) [HYP].
5 Tan-awa, ang Dios gamhanan, ug wala mipakaulaw kang bisan kinsa; gamhanan siya sa kusog sa panabot.
“Hey, God is [very] powerful, and he does not despise anyone, and he understands everything.
6 Wala niya tipigi ang kinabuhi sa mga tawo nga daotan apan gibuhat niya hinuon ang matarong alang niadtong nag-antos.
He does not allow wicked people to remain alive, and he always acts justly toward those who are poor.
7 Wala niya gilingiw ang iyang panan-aw gikan sa mga tawong matarong apan gibutang hinuon niya sila sa mga trono ingon nga mga hari hangtod sa kahangtoran, ug gituboy sila.
He always watches over [MTY] those who are righteous; he allows them to sit on thrones [and rule] with kings, and they are honored forever.
8 Kung mahigtan sila sa mga kadena ug malit-ag sa mga pisi sa mga pag-antos,
But if people [who commit crimes] are caught, they [are thrown into prison and] are caused to suffer by being fastened with chains.
9 unya ipakita niya kanila ang ilang nabuhat, ug ang ilang mga kasaypanan ug ang ilang mga garbo.
When that happens, God shows them what they have done; he shows them the sins that they have committed, and he shows them that they have been proud/arrogant.
10 Ablihan usab niya ang ilang mga igdulungog alang sa iyang pagpanudlo, ug mandoan sila nga biyaan ang mga sala.
He causes them to listen [MTY] to what he is warning them, and he commands them to turn away from [doing what is] evil.
11 Kung maminaw sila kaniya ug mosimba, magkinabuhi silang madagayaon, ang ilang mga katuigan diha sa pagkatagbaw.
If they (listen to/heed) him and serve him, [after they get out of prison] they will prosper for all the years that they are alive and be peaceful/happy.
12 Apan, kung dili sila maminaw, mangalaglag sila pinaagi sa espada; mangamatay sila tungod kay wala silay kahibalo.
But if they do not (listen/pay attention) to him, they will die violently, not knowing [why God is causing them to die].
13 Kadtong mga tawo nga walay Dios sa kasingkasing mitipig sa ilang mga kasuko; wala sila nagpakitabang bisan sa dihang gihigtan sila sa Dios.
“Godless/Wicked people continue being angry, and they do not cry out for help, [even] when God is punishing them.
14 Mangamatay sila sa ilang pagkabatan-on; matapos ang ilang mga kinabuhi uban sa kulto nga mga babaye nga nagbaligyag dungog.
They die while they are still young, disgraced because of their very immoral behavior [EUP].
15 Luwason sa Dios ang gisakit nga mga tawo pinaagi sa ilang mga kasakit; ablihan niya ang ilang mga igdulungog pinaagi sa ilang mga kalisdanan.
But God teaches people by causing them to suffer; by afflicting them, he causes them to listen to [MTY] what he is telling them.
16 Sa pagkatinuod, gusto niyang birahon ka gikan sa kalisdanan ngadto sa luag nga dapit nga diin walay kalisdanan ug diin ang imong lamesa mapuno sa mga tambok nga mga pagkaon.
“And Job, [I think that] God [wants to] bring you out of your troubles and allow you to live without distress; he wants your table to be full of very nice food.
17 Apan puno ka sa paghukom sa mga tawong daotan; ang paghukom ug ang katarong giandam alang kanimo.
But now, you are being punished [MTY] as wicked people are punished; [God] [PRS] has been punishing you (justly/as you deserve).
18 Ayaw tugoti nga ang bahandi makadani kanimo sa pagpangilad; ayaw itugot nga ang dakong sukod sa suborno maoy makahimo kanimo nga mobiya sa katarong.
So be careful that you are not deceived by [desiring to acquire] money or that you are not ruined by [accepting] large bribes.
19 Makatabang ba kanimo ang imong bahandi, aron nga dili ka maproblema, o makatabang ba kanimo ang tibuok nimong mga kusog?
[If you are deceived by those things, ] it certainly will not [RHQ] help you to cry out when you are distressed; all of your strength will not help you.
20 Ayaw tinguhaa ang kagabhion, aron sa pagbuhat ug sala batok sa uban, sa dihang papahawaon ang katawhan sa ilang lugar.
Do not wish that it would be nighttime [in order that God will not see you and punish you], because night is the time when [even] people-groups are destroyed!
21 Pag-amping nga dili ka makasala tungod kay gisulayan ka pinaagi sa kalisdanan aron nga dili ka magpakasala.
Be careful not to [begin doing] evil things, because [God] has caused you to suffer to prevent you from doing evil.
22 Tan-awa, gipataas ang Dios diha sa iyang gahom, kinsay magtutudlo nga sama kaniya?
“Hey, God is extremely powerful; there is certainly [RHQ] no teacher who teaches like he does.
23 Kinsa ba ang nakahimo sa pagtudlo kaniya sa iyang mga pamaagi? Kinsa man ang maka-ingon kaniya, 'Nakabuhat ka ug daotan?'
No one has [RHQ] told him what he should do, and no one has [RHQ] said to him, ‘You have done what is wrong!’
24 Hinumdomi ang pagdayeg sa iyang mga nabuhat, nga gipang-awit sa katawhan.
People have [always] sung to praise him, so you also should never forget to praise him for what he has done.
25 Nagtan-aw ang tanang katawhan niadtong iyang mga buhat, apan naglantaw sila niadtong mga buhat gikan sa layo.
Everyone has seen [what he has done], but [sometimes] we can see it only from far away.
26 Tan-awa, bantugan ang Dios, apan wala nato siya nasabtan pag-ayo; ang iyang katuigan dili gayod maihap.
“Hey, God is very great, and we are not able to know how great he is, and we do not know how old he is.
27 Kay gikalos niya ang mga tinulo sa tubig nga iyang gihinloan ingon nga ulan gikan sa alisngaw,
He draws water up [from the earth and puts it in clouds] and causes it to become rain.
28 nga diin gibubo sa kapanganoran alang sa kaayohan sa katawhan.
The rain pours down from the sky/clouds; God causes abundant showers to fall on everyone.
29 Sa pagkatinuod, aduna bay makasabot sa hilabihan nga pagkatag sa mga panganod ug ang pagdalugdog gikan sa iyang payag?
No one can [RHQ] understand how the clouds move [across the sky] or how it thunders in the sky where God lives.
30 Tan-awa, gipakatag niya ang iyang kilat libot kaniya, ug gitabonan ang mga gamot sa dagat.
He causes lightning to flash all around him, but he causes the bottom of the oceans to remain dark.
31 Niining paagiha gihukman niya ang mga tawo ug gihatagan ug madagayaong pagkaon.
By providing plenty of rain for us, he enables us to have abundant food.
32 Gipuno niya ug kilat ang iyang mga kamot hangtod nga iya kining sugoon sa pag-igo ngadto sa ilhanan.
[It is as though] he holds the lightning in his hands, and [then] he commands it to strike where he wants it to.
33 Ang matag dalugdog nagpasidaan sa unos, ang mga baka makadungog usab nga moabot kini.
When we hear his thunder, we know that there will be a storm, and the cattle know it, too.”
